________________
ભગવતી સાવિત્રીનું સક્ષિપ્ત નૃત્તાન્ત
તબ ગૌતમ ઋષિ ને કહા-એટી સાવિત્ર! ક્યા તૂ ઇસકા કારણે જાનતી હૈ ?” સાવિત્રી ને કહા:- હૈં। તાત! મૈં ઇસકા સખ કારણ જાનતી હૈં.”
'
સબ ઋષિયાં ને ઉસકેા સુનને કી ઉત્કંઠા પ્રકટ ક઼ી; તબ સાવિત્રી ને વિનમ્ર ભાવ સે સમ હાલ કહા. કિસ પ્રકાર નારદ છે કે મુખ સે અપને પતિ કી મૃત્યુ કી બાત સુનકર ઉસને ઉસકે સાથ વન મેં જાતે કા આગ્રહ કિયા, કીસ પ્રકાર યમરાજ સે ઉસને વરદાન પ્રાપ્ત કિએ ઔર અપને પતિ કે પ્રાણાં કી રક્ષા ક઼ી, ઇત્યાદિ સમસ્ત કથા સાવિત્રી તે વિનમ્ર, શાંત, મધુર સ્વર મેં કહકર સુનાઇ. ઇસ વિલક્ષણ કથા ! સુનકર સારા ઋષિમ`ડલ ચમત્કૃત હા ઠા. સબને એક સ્વર સે સાવિત્રી કે અખંડ તપ ર્ પતિવ્રત કી મુઝ−ક સે પ્રશંસા થ્રી, સબને ઉસે આશીવાદ દિયા. સખતે સાવિત્રી કી જયજયકાર કી.
૩૦
રાજા ઘુમત્સેન ઔર ઉનકી રાની ને ઐસી તેજસ્વિની પુત્ર-વધૂ કા રૂપ મે પાકર અપને આપકે કૃતકૃત્ય માના. ઉન્હાંને બારબાર ઉસકે મસ્તક પર હાથ ફેરા; બાર-બાર ઉસકે શિર કા સેંધા ઔર ાર-બાર ઉસકી સ્નેહપૂર્ણાંક પ્રશંસા કી. સાવિત્રી તે પતિ-કુલ ઔર પિતા-કુલ દેશનાં કા ૫વિત્ર કિયા ઔર દેશનાં કી રક્ષા ક.
X
×
×
એકાંત મેં મિલને પર સત્યવાન ને સ્નેહપૂર્વક સાવિત્રી કા હાથે અપને હાથ મેં લેકર કહા—“ પ્યારી ! વહુ સ્વપ્ન નહીં, સત્ય થા ? ''
સાવિત્રી ને લજ્જપૂર્વક કહાઃ- ભગવતી તે ખડી રક્ષા કી. ''
સત્યવાન ને ઉસે હ્રદય સે લગાકર કહાઃ–“તુમ વાસ્તવ મે મેરી પ્રાણેશ્વરી હા, કયેકિ તુમને મેરે પ્રાણાં કી રક્ષા કી .
સાવિત્રી ને પતિ કે ગલે મેં હાથ ડાલ ક્રિએ. ઉસને ઉન્હે આગે કુછ નહીં કહને દિયા.
X
*
*
×
વહુ રાત્રિ વ્યતીત હુઇ. પ્રાચી દિશા મેં મંગલમય સૂદેવ પધારે ઔર સારા વિશ્વ ફિર જાગ્રત હેાકર હઁસને લગા. તપોવન આજ આનંદ કી ર્ંગભૂમિ-સાહેા રહા થા. સબકે સળ આનંદ કી ધારા મેં અવગાહન કર રહે થે. જીધર દેખા ઉધર સાવિત્રી કી પુણ્ય-કથા હૈ। રહી થી; ઔર સભી સાવિત્રી કે અખંડ પાતિવ્રત કી પ્રશંસા કર રહે થે.
ઉસી સમય શાલ્વ દેશ કે પ્રાજન આએ ઔર ઉન્હાંને મહારાજ ઘુમત્સેન કે શુભ સમાચાર દિયા કિ, ઉનકે મન્ત્રી ને ઉનકે બેરી કે પરાસ્ત કરકે ઉસકે યુદ્ધ મેં નિયત ક્રિયા હૈ. પ્રજા કે પ્રતિનિધિ ને કહા:- તમ મહારાજ ! આપ પધારિએ. સેના ઔર સામતગણુ તપેાવન કે બાહર આપકે પધારને કી પ્રતીક્ષા કર રહે હૈં. શાલ્વ દેશ કે રાજ-સિંહાસન ! ચલ કર અલંકૃત કીજીએ. હમ સબ આપકી સેવા મેં સીલિએ ઉપસ્થિત હુએ હૈં.
21
"
રાજા કે નેત્રવાન દેખકર પ્રજાજન બડે ચકિત ઔર પ્રસન્ન હુએ. સારા તપાવન ‘ મહારાજ ઘુમસેન કી જય ' સે મુરિત હૈ! ઉઠા; ઔર ઉસી સમય ઋષિ-મડલ કી એર સે સાવિત્રી દેવી કી જય ' કી ધ્વનિ ઉત્થિત હુઈ.
તદનંતર રાજા ઘુમસેન આશ્રમવાસી ઋષિયાં ! પ્રણામ કરકે અપની મહિષી, પુત્ર ઔર પુત્ર-વધૂસહિત અપની રાજધાની કે પધારે. સાવિત્રી કી તામયી પાતિવ્રત–સાધના કી શક્તિ કા વિલક્ષણ ચમત્કાર દેખકર પ્રજાજન ને ભી સાવિત્રી કી જય-જયકાર કી. વડ પ્રભાત મોંગલપ્રભાત મેં પરિણત હે! ગયા.
X
X
X
X
કાલાન્તર મેં મહારાજ અધપતિ કૈ ભી સૌ પુત્ર ઉત્પન્ન હુએ. દેવી સાવિત્રી કે ભી સૌ ઔરસ પુત્ર ઉત્પન્ન હુએ ઔર ચાર સૌ વ તક ઉન્હાંને અપને પતિ કે સાથ આન ંદપૂર્ણાંક દામ્પત્ય-સુખ ભેગા. સારા વિશ્વ સાવિત્રી કી જનની-રૂપ મેં પૂજા કરને લગા.
ઔર આજ ભી હિન્દુ-લલના દેવી સાવિત્રી કા પૂજન કરતી હૈં ઔર ઉનસે અપને સૌભાગ્ય કી રક્ષા કી પ્રાના કરતી હૈ. દેવી સાવિત્રી ભારતીય સતી-મડલ કી જયાતિર્મયી મણિ હૈં; ઉનકી અમર કીતિ સે આજ ભી હમ ગૌરવાન્વિત હૈ ઔર હમારા ધાર્મિક ઇતિહાસ ઉનકે પુણ્ય-ચરિત્ર કી પવિત્ર અક્ષય આભા સે પ્રેવલ હૈ.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com