________________
જગાડયા હતા. જેમ ઈજીપ્તમાં નાઈલ હતી તેમ બેબીનમાં ટીગ્રીસ અને યુટીસનાં પાણું હજારે માઈલ સુધી જમીનને ફળદ્રુપ બનાવતાં હતાં અને વહેપારને વિકસાવતાં હતાં.
ઇતિહાસની દ્રષ્ટિએ બેલીનિયા એ અકાડીઅન અને સુમેરિયન લેકેને સંગમ હતો. એમના સંબંધથી બેબીલોની આના
કે જમ્યા. એ બેમાંથી અકાડીઅન લેકે આગળ આવ્યા અને લોઅર મેસેપિટેમિયાનું પાટનગર બેબીલોન બન્યું.
ઇતિહાસની શરૂઆતમાં હેમુરાબીનું ઈ. પૂ. ર૧૨૩નું ચિત્ર નજરે ચઢે છે. એણે તેંતાલીસ વર્ષ રાજ્ય કર્યું. એ એક વિજેતા હતા અને કાયદા ઘડનાર હતું. એના ઈતિહાસના ઉલ્લેખ એને એક બુદ્ધિમાન અને સળગતા જુવાન તરીકે ચિત્ર છે. રણભૂમિમાં એ વંટોળિયો બનતે હતે. અને એની સત્તા નીચે સૌને ચગદી નાંખતો હતો. એના દુશ્મનોના અંગ ચીરી નાંખતે હતો. દૂર દૂર એવા પર્વતો પર કૂચ કરતો હતો અને એણે આપેલા વચનનું બરાબર પાલન કરતો હતો.
બીજી વાત એણે રચેલા કાયદાઓની છે. એ કાયદા ૧૯૦૨ માં સુસા આગળ ખોદી કાઢવામાં આવ્યા હતા. મોસેસના કાયદાઓની જેમ એ કાયદાએ સ્વર્ગમાંથી ઘડાઈને મેકલવામાં આવ્યા હતા. જેમ શિવાજીને ભવાનીએ તલવાર આપી હતી તેમ સામાસ ભગવાને હેમુરાબીને હાથે હાથ કાયદાઓ આપ્યા હતા. એ કાયદાઓની શરૂઆત દેવને વંદન કરવાથી થાય છે. પણ તે પછી એ કાયદામાં દેવનું નામ નથી આવતું, ખૂબ બુદ્ધિમાન એ કાયદાઓ સાથે ભયંકર શિક્ષાઓ જોડવામાં આવી છે. બધા મળીને ૨૮૫. કાયદાઓ, અંગત મિલકત, ચોગ્ય મિલકત, વહેપાર ઉદ્યોગ, કુટુંબ, નુકશાને તથા શ્રમના મથાળા હેઠળ ગોઠવવામાં આવ્યા છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
