________________
૩૫૨
ઇટોએ જાપાનની સરકાર વધારે પડતી પ્રજાતંત્રવાદી ન થઈ જાય તે ધ્યાનમાં રાખીને જાપાનનું સરકારી તંત્ર માલિકવર્ગની આર્થિક જરૂરિયાત પ્રમાણે બદલવાનો નિરધાર કર્યો. એણે ૧૮૮૯માં નવું રાજબંધારણ ઘડી કાઢયું. એ બંધારણને મોખરે શહેનશાહ હતું અને બંધારણને સાચા અર્થમાં એ કેવળ નામનો જ હોઈ બંધારણની ક્રિયાના એક પ્રાણ વિનાના રૂપક જેવો હતે. ઈગ્લેંડની પાર્લામેન્ટ જેવી રીતે ઢીંગલા જેવા રાજાનું નામ સાચવી રાખ્યું છે તે પ્રમાણે જાપાનના શહેનશાહનું નામ પણ નામ ખાતર જ સર્વોપરી હતું. નામ માત્રમાં જાપાનને શહેનશાહ જાપાનમાં બધા પ્રદેશને માલિક હતે. જમીનને અને દરિયાઈ લશ્કરને સેનાપતિ હતો. પણ જાપાનના બંધારણમાં મેખરે બેઠેલા એક શહેનશાહને અંગ્રેજી શહેનશાહની જેમજ બે સભાઓવાળી એક રાજસભાને અનુસરવું પડતું હતું. રાજસભા બે પેટા સભાઓની બનેલી હતી. એક ઉમરાની સભા અને બીજી પ્રતિનિધિઓની સભા. શહેનશાહ પ્રધાનેની નિમણુક કરો અને પ્રધાનોને જવાબદાર લેખાતો.
રાજસભાને ચૂંટનાર સાડાચાર લાખ મતાધિકારીઓ હતા અને મતાધિકાર શ્રીમતાને જ મલ્યો હતો.
૧૯૨૮માં એ મતાધિકારની સંખ્યા ૧,૨૦,૦૦,૦૦૦ જેટલી હતી.
આ નવા રાજબંધારણમાં જાપાનની નવી રચના શરૂ થઈ ગઈ હતી. એને ૧૮૫૦ માં થયેલું અપમાન સાલતું હતું. યુરોપના દેશો જેમ આખી દુનિયાને પોતાનું બજાર બનાવવા મથતા હતા તેમ જાપાનની મહત્ત્વાકાંક્ષા પૂર્વના માલિક બનવાની હતી. દુનિયાને આશ્ચર્યમાં નાખી દે તેવા મંડાણથી એણે પોતાની સત્તા જમાવવા માંડી તથા પરદેશીઓની હરોળમાં ઊભા રહેવા માંડયું. એની નજર ચીન પર પડી. યુરોપ ચીનને આખું ગળી જવાના મારથ લાંબા કાળથી સેવતું હતું પણ આજ સુધી તેમાં સફળ થયું નહોતું તે જાપાને કરવાનું ધાર્યું. ૧૮૯૪ માં એણે એના જૂના શિક્ષક ચીન સાથે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
