________________
૨૮૩
પ્રમાણિક અમલદારની નિમણુંક કરું તે મારા લોકોને રોટલી, રહેઠાણ. અને કપડાં જરૂર પૂરતાં મળી રહે અને તેમ થાય તેજ કેઈપણ જાતની શિક્ષાઓના કાયદા વિના હું ગુનેગારીને નાબૂદ કરી શકું.”
એક દિવસે એણે પિતાના પાટનગર શાંગ આનનું એક કાગાર જોયું. તેમાં દેહાંત દંડની શિક્ષાવાળા બસેનેવું કેદીઓ ભરવાની રાહ જોતા એણે દીઠા. એ સૌને એણે મુક્ત કર્યો તથા દરેકને એમના નિર્વાહ માટે જમીન આપી તથા એણે કાયદો ઘડ્યો કે કોઈપણ શહેનશાહે ત્રણ દિવસના અપવાસ કર્યા વિના કોઈપણ ગુનેહગારને દેહાંત શિક્ષા કરવી નહિ. એણે એના પાટનગરને ખૂબ સરસ રીતે શણગાર્યું. હિંદ અને યુરોપમાંથી મહેમાનોનાં ટોળેટોળાં એના પાટનગરમાં આવવા લાગ્યાં. હિંદમાંથી બુદ્ધ સાધુઓ ખૂબ મોટી સંખ્યામાં આવ્યા તથા ચીનમાંથી બૌદ્ધ વિદ્વાને હિંદમાં અભ્યાસ માટે જવા લાગ્યા. શહેનશાહે બહારથી આવતા વિધર્મીઓને સત્કાર્યા તથા તે સૌને–રહેવાની વ્યવસ્થા કરી આપી અને પ્રચારની સંપૂર્ણ સ્વતંત્રતા કરી આપી.
એક પણ અંધ માન્યતામાં માન્યા વિના એ પોતે મરણ પર્યતા સાદો અને સરળ એ કન્ફયુશિયન રહ્યો. જ્યારે એનું મરણ થયું ત્યારે કેની નિરાશાને શેક અપાર બન્યા તથા તેમણે શહેનશાહની કબર પર પોતાના શરીરમાંથી લેહી કાઢીને છાંટવાં.
એ શહેનશાહે ચીનના સર્જક યુગ માટેનો રસ્તે બાંધ્યો હતો. ચીનને પચાસ વર્ષો સુધી શાંત અને સ્થિર સત્તા આપી હતી. ચીનની જમીન ફળદ્રુપ બની હતી તથા ઉદ્યોગો વિકાસ પામતા હતા. ચીનનાં સરોવર ઉપર સુંદર હોડીઓમાં લોકો આનંદ વિહાર કરતા હતા. ચીનની નદીઓ અને નહેરો વેપારી વ્યવહારથી ઉત્તેછત બની હતી તથા ચીનના બંદરેમાંથી હિંદના સમુદ્રમાં તથા પર્શિયાના અખાતમાં ટામેટાં વહાણો સફર કરતાં હતાં. ચીનની આબાદીને એ સૌથી મહાન કાળ હતો. એ સમયે જ્યારે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
