________________
૨૮૦
શ્રીમતા અને ઉમરાવાના કુટુ એને નાશ કરવા માટે, લેખન અને વાણીના સ્વાતંત્ર્ય પર તરાપ મારવા માટે શહેનશાહ એના છેલ્લાં વર્ષોમાં મિત્ર વિનાને ખની ગર્ચા. એનું ખૂન કરવાના પ્રયત્ન થવા લાગ્યા. એણે કાવત્રાંખેારેશને પેાતાને હાથે કાપી નાંખ્યા. એ પેાતાના ઘૂંટણપર નાગી તલવાર લટકાવી સિંહાસન પર બેસતા હતા અને પેાતાના રાજમહાલયમાં કયા ખંડમાં પાતે સૂવે છે તેની ખબર પડતી નહેાતી. સિક’દૂરની જેમ એ પાતે ભગવાન છે એમ લેાકેાને શિખવતા હતા. જેમ મરણ પાસે આવતું ગયું તેમ એણે પેદા કરેલી શહેનશાહતને સાચવવા માટે એની જીવનની ઝંખના વધતી ગઈ. એણે અમર થવાનું અમૃત શોધવા માટે અઢળક દ્રવ્ય ખરચવા માંડયું પણુ એ મરણ પામ્યા અને એનું શબ પાટનગરમાં લાવવામાં આવ્યું. સેંકડે! કુમારિકાએ તેના શબ સાથે તેની ખરમાં જીવતી દફ્નાવામાં આવી. એના વારસદારે એની કબરપર અદ્ભુત શણગારા કરાવ્યા. એ કમ્બરના છાપરા પર આકાશ ચીતરવામાં આવ્યું તથા એ કબરની છતપર શહેનશાહતના નકશે! દારવામાં આવ્યા. કબરની અદર પુરાયલા શહેનશાહના શબને તથા એ શમને ઉપભાગ આપવા જીવતી દનાઈ ગયેલી કુમારિકાઓને પ્રકાશ આપવા અર પર અનેક દીવાઓ સળગી રહ્યા હતા. શહેનશાહની એ વિશાળ મ્બરમાં એની ડાગાડીને લઈ જનાર મજૂરોને પણ જીવતા દફનાવી દેવામાં આવ્યા કારણ કે જો એ લાવ્રતા બહાર આવે તે શહેનશાહના શબને ખાનગી રસ્તા બતાવી દે.
જેમ કાઈ પણ સરમુખત્યારના મરણ પછી થાય છે તેમ એના મરણ પછી પાછુ અંધેર ઊતર્યું. લેાકેાએ બળવા કર્યાં અને એના દીકરાને મારી નાંખ્યા એના રાજવશને અંત આવ્યા. એક ખીજાના હરીક્ રાજાઓએ પેાતાનાં રાજ્ય ક્રીથી સ્થાપ્યાં. પછી એક કાએ-શુ એ રાજગાદી ઝડપી લીધી અને હાનવશની સ્થાપના કરી. એ હાનવંશમાં વુ–ટી નામનેા શહેનશાહ સૌથી મહાન થયા. એણે ઈ.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
