________________
૨પ૧
તૈયારી કરવાની સલાહ આપી. ગાંધીજીને અખિલ હિંદ મહાસભા. સમિતિનો સમસ્ત અધિકાર આપવામાં આવ્યું. ગાંધીજીએ સૌથી. પહેલાં બારડોલી તાલુકામાં સત્યાગ્રહનો આરંભ કરવાનો વિચાર કર્યો ત્યાં તો ચૌરીચારાનો બનાવ બન્યો. એ ઘટનાને લીધે જ વિપ્લવના એ સ્વરૂપને દેખીને જ મહાત્માજીએ સત્યાગ્રહનો વિચાર માંડી વાળ્યો. ૧૯૨૨ની ફેબ્રુઆરીની અગિયારમી તારીખે બારડેલીમાં કાર્યવાહી મળી અને તેણે મહાસભા સમિતિઓને ફરમાન. કાઢયાં કે સરકારી આજ્ઞાઓને વિરોધ કરવા માટે સરઘસો. નહિ કાઢવાં, સભાઓ નહિ ભરવી અને દેશમાં શાંતિ અને અહિંસાનું વાયુમંડળ રેલાઈ ન જાય ત્યાંસુધી રચનાત્મક કાર્યો જ કરવાં. આ રીતે જનતાના વિપ્લવાત્મક સ્વરૂપથી બીધેલા ગાંધીજીની સલાહથી મહાસભાએ સરકારને વિરાધ બંધ કરાવી દીધો એટલું જ નહિ પણ એવી સૂચનાઓ આપી દીધી કે ખેડૂતોએ જમીનદારોને કોઈપણ સ્થળે વિરોધ કરે નહિ. કિસાનોને મહાસભાએ હુકમ કર્યો કે જમીનદારનું જમીન મહેસૂલ અટકાવવું એ કિસાનો માટે મહાસભાના ઠરાવથી વિરૂધ્ધ છે. સંયુક્ત પ્રાંતના જમીનદારોને સંતોષ આપવા માટે મહાસભાએ આ જાતનો ઠરાવ કર્યો. તે સમયે જીલ્લાઓમાં કિસાન સભાઓના સંગઠન શરૂ થયાં હતાં તથા કિસાનો જમીનદારના જુલ્મી ધારાધોરણે સામે લડવા માગતા હતા. પરંતુ ગાંધીજી જમીનદારે અને કિસાનોની આર્થિક લડત નહિ ચાહતા હોવાથી તે સમયની કિસાન હિલચાલને આ રીતે દાબી દેવામાં આવી.
પણ લેકોને જુસ્સે નરમ પડ્યો નહોતો. સત્યાગ્રહને સંકેલી લેવાથી લોકે અસંતુષ્ટ થયા હતા. તે કારણથી ૧૯૨૨માં મહાસભાને દિલ્હીના અધિવેશનમાં બારડોલીના પ્રસ્તાવને સુધારીને સ્વીકારવામાં આવ્યો. પ્રાતને સરકારી ફરમાને સામે વ્યક્તિગત સત્યાગ્રહ કરવાનો અધિકાર આપવામાં આવ્યું. સત્ય અને
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
