________________
૨૩૩
કરેલાં પાપાની શિક્ષા રૂપે માને છે. વેદકાળમાં જ્યારે વિજેતા આર્યો હિંદને જીતી લેતા અને હિંદના મૂળ વતનીને રંજાડતા ઊતરી પડચા ત્યારે આમાં એવે નિરાશાવાદ નહેાતે તેમજ એવા કર્મને કાયદા પણ નહતા. પણ જ્યારે અનાર્યને ગુલામ બનાવી આયએ વિકરાળ શાસન માંડયાં ત્યાર પછી એ શાસન નીચે પીડાતા સમા જના એક મેાટા વર્ગ માટે કર્મોના કાયદાની જરૂર પડી. શેષના સાગ્રીતેાએ એવા ધર્મ કર્મોના કાયદાને ઘડી કાઢો અને શેઠ લેાકેાના ના સાચવવા તથા ગુલામીને જાળવી રાખવા જનસમાજ પાસે રજુ કર્યા. મુદ્દના સમય સુધીમાં વિજેતા વર્ગોએ શરૂ કરેલું શેષણ વ્યવસ્થિત થઈ ગયું હતું તથા ગરીબી, ગુલામી અને ખીજા સામાજિક દુઃખા પણ શાણુના ચે!કડામાંથી જન્મી ચૂકયાં હતાં. મહાવીરે પ્રોાધેલે! આત્મધાત કરવાને નિરાશાવાદ તથા મુદ્દે ઉપદેશૈલા નિર્વાણવાદ એ અને તે સોગેાની પેદાશ હતાં. પશ્ચિમમાં પણ એવા જ સંજોગેામાં ઇશુના પાપ પર રચાયેલે અને સમાનતા તથા અન્યાચાના ઊકેલને અવળે માર્ગે ચઢાવતા કાયદા જરૂરી લાગ્યા હતા.
એ રીતે જોતાં આખાએ હિંદી લેકજીવનમાં કર્મના કાયદા એ લેાકજીવનના પાયા રૂપ દેખાઈ આવે છે. એ લેકજીવનના પીડિત સ`જોગે જવાબ માગતા હતા. પીડનના સાચા જવાએ તે સમયે જડે તેમ ન હતું એટલે પીડિત સમાજ પાસે આત્મધાત અને નિર્વાણના નિરાશાવાદ ધરવામાં આવ્યા.
તત્ત્વચિત્તન
ઇતિહાસની શરૂઆતથી આજ સુધી દુનિયાના વિચારામાં અજોડ અને સર્વોપરી એવું સ્થાન હિન્દનું તત્ત્વચિન્તન ભાગવે છે. એ તત્ત્વચિન્તનની શરૂઆત ઉપનિષદ્કાળથી શરૂ થએલી ગણાય. પશ્ચિમના તત્ત્વચિન્તનની શરૂઆત ગ્રીસમાં થઈ છે. પણ ગ્રીસમાં
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
