________________
એને ગુલામ બનાવી શકે છે. એથી સ્ત્રીને તેના આખા જીવનમાં ચકી નીચે રાખવી જોઈએ. શરૂઆતમાં તેના પિતાએ, જુવાનીમાં તેના પતિએ અને ઘડપણમાં તેના પુત્રે. સ્ત્રીએ પોતાના પતિને ખૂલ્સ નમ્રતાથી બેલાવવો જોઈએ. તથા તેને પોતાને દેવ માન જાઈએ. જાહેરમાં સ્ત્રીએ પિતાના પતિની સાથે નહિ પણ સહેજ પાછળ, ચાલવું જોઈએ. સ્ત્રીએ પિતાની પતિભક્તિ પતિની સેવામાં બતાવવી જોઈએ. પતિ અને પુત્રે ખાઈ લે પછી તેણે વધેલું ખાવું જોઈએ તથા પતિના પગની પૂજા કરવી જોઈએ.” મનુ કહે છે કે સ્ત્રીએ પોતાના પતિને ભગવાનની જેમ પૂજવો જોઈએ. તથા તે ગમે તેવો દુરાચારી હોય તો પણ તેને દૂભવવો ન જોઈએ. પહેલાં યુરોપ અને અમેરીકાની સ્ત્રીની જે દશા હતી તેવી મધ્યકાળમાં હિંદી સ્ત્રીની દશા હતી. ફક્ત શ્રીમ તેની સ્ત્રીઓ અને વેશ્યાજ ભણું શકતી. સામાન્ય સ્ત્રી માટે વાચનલેખનને અયોગ્ય ગણવામાં આવ્યું હતું. શુક્રની સાથે સ્ત્રીને પણ વેદનું જ્ઞાન પામવા માટે નાલાયક ગણવામાં આવી હતી. ચન્દ્રગુપ્તના સમયમાં બ્રાહ્મણે એકથી વધારે સ્ત્રીને પરણતા હતા. તથા બધી સ્ત્રીઓ અજ્ઞાન હતી. તત્ત્વજ્ઞાનની ચર્ચા કરતા એ બ્રાહ્મણની સ્ત્રીઓ અજ્ઞાન હોવાને લીધે પિતાના જીવન તરફ વિરાગથી જોતી હતી તથા દુઃખ અને આનંદ તરફ, અને જીવન તથા મૃત્યુ તરફ પોતાની અજ્ઞાન દશાને લીધે સમાન ભાવે જોઈ શકતી હતી. મનુના કાયદા પ્રમાણે સ્ત્રી પોતાની મિલકત રાખવાને અધિકારી લેખાતી હતી. પુરુષ પોતાની સ્ત્રીનો ત્યાગ કરી શકતો હતો. સ્ત્રી તેને કોઈપણ સંજોગોમાં છોડી શકતી નહિ. પુરુષ એક કરતાં વધારે સ્ત્રીને પરણી શકતો. સ્ત્રીનું ઊંચામાં - ઊંચું સ્થાન ઘરને શણગારવામાં હતું, તથા પિતાના પતિને આનંદ આપવા પિતાની જાતને શણગારવાનું હતું. પર્શિયનો અને મુસલમાનની સાથે સ્ત્રીઓને પડદામાં રાખવાનો રિવાજ શરૂ થશે. સ્ત્રીની બિમારીમાં માવજત કરવા આવનાર ડેાકટર પણ તેના હાથની નાડી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com