________________
પડ્યાં હતાં. એવા અઘોર જંગલમાં શિકાર શોધતા મનુષ્ય પશુના માથાપર મોટા મોટા અજગરે લટકતા હતા. મોટી મોટી કટારે. જેવાં શીંગડાંવાળી ભેંસ જીવનકલહમાં કારમી દોડતી હતી. જાણે હમણા ઊડી જશે એવા ઘોડાઓ જંગલના સામ્રાજ્યમાં પ્રાણ બચાવવા પડાપડી કરતા હતા. ગાય, ભેંસ ને બીજા ઘાસ ખાનારા પશુઓ અકસ્માત જેવાં જંગલમાં ચરતાં હતાં. હરણનાં જૂથનાં જૂથ કોઈ પણ પળે ઝડપાઈ જતાં જીવનમાં બીકણ. ઊભાં હતાં.
મનુષ્ય એવા શિકાર અને શિકારી જંગલના જીવનમાં શિકાર અને શિકારી બન્ને હતો. એનો નાગો દેહ વાળથી ઢંકાયેલો હતો. એની આખામાં વાંધદીપડાનાં ખૂનસ હતાં. એને બાવડામાં ઝાડની ડાળીઓ તેડી નાંખે એવા જોરદાર તંતુઓ હતા. એના પંજામાં ફાડી નાખવાની તીક્ષ્ણતા હતી. એના દાંત માછલાને ચાવી ખાતાં અને કાચાં માંસને કરડી ખાતા હતાં. એવો એ માનવી જ્યારે પિતાના શિકાર પાછળ પડતો ત્યારે વાઘ ને દીપડાની. જેમ ઘૂરકતો હતો, અને ગેંડાની જેમ ત્રાડ દેતો હતો. એ કોઈવાર હરખાતો પણ હતો ને ત્યારે એનું વિકરાળ હસવું જંગલમાં ગાજી ઊઠતું હતું. અને જ્યારે એ ગુસ્સે થઈ રડ નાખતો કે રડતો. ત્યારે એની આસપાસની ગિરિકંદરાઓ કંપી ઊઠતી હતી. ઇતિહાસ પહેલાનો માનવી એ અબુધ ને અધોર હતો.
એના શરીરને ઢાંક્યા વિના લેહીને ઠારી દે તેવી ઠંડીમાં અને ખોપરીને ફાડી નાખે એવા તાપમાં એ એને રાક શોધતે હતે. એ કંદમૂળ ને જંગલના ફળને ફૂલોને પોતાને ખોરાક બનાવતો. હતા. અને ઘણીવાર કોઈ ઝાડ પાછળ લપાઈને આંખ ને કાનથી. કોઈ શિકારને જેતો કે સાંભળતો બેસતે હતો. ઝાડપરથી તૂટી ગયેલી. ડાળીની સાંગ એની પાસે પડી હતી. બીકના, ભૂખના, તરસના અને
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
