________________
જૈન તરીકે ઓળખાવવા લાગ્યા. મહાવીરે બ્રહ્મચારી ધર્મગુરુઓ. તથા એવા સાધુઓના સંઘની એજના કરી. બેતેિર વર્ષની ઉમરે જ્યારે મહાવીરનું મૃત્યુ થયું ત્યારે તે પોતાની પાછળ ચૌદ હજાર ભક્તો મૂકતો ગયે. આ ચૌદ હજારને સંઘ વધારેને વધારે વિસ્તાર પામતે ગયો તથા એ લોકેએ ધર્મના ઈતિહાસે કદી નહિ દેખેલા. એવા આત્મદમનના ધારાએ ધાર્મિક માટે ઘડી કાઢયા.
જૈનધર્મને સિદ્ધાત વાસ્તવદર્શી વિચારણાથી શરૂ થાય છે. એ સિદ્ધાન્ત પ્રમાણે જ્ઞાન સાપેક્ષ અને દેશ તથા કાળની મર્યાદાવાળું મનાય છે. એ વિચારણા પ્રમાણે સત્ય જેવી વસ્તુ શક્ય નથી. જેને સત્ય કહેવામાં આવે છે તે સાપેક્ષ હોવાથી એક રીતે સત્ય લાગે છે બીજી રીતે અસત્ય માલુમ પડે છે. એથી કરીને બધા નિર્ણ. સીમાબદ્ધ અને સાપેક્ષ છે.
જૈનધર્મને વાસ્તવદર્શી સિદ્ધાન્ત આટલેથી અટકવાને બદલે આગળ વધી ગૂઢ બનતો જાય છે, અને કહે છે કે આખરી સત્ય જીન લેકેજ જાણી શકે છે. એ સત્યને જાણવા માટે વેદ ઉપયોગ વિનાના છે કારણ કે તે દૈવી નથી, કારણ કે ભગવાન જેવું કાંઈ નથી. દુનિયાને સમજવા માટે આદિ કારણ કે કેઈ સર્જકની કલ્પના કરવાની જરૂર નથી. નહિ સર્જાયેલા સર્જક અને કારણ વિનાનું મહાકારણ એવી વેદની બન્ને વાતે ઉપહાસપાત્ર છે. આજે દેખાય છે તે સૃષ્ટિ અનંત કાળથી ચાલી આવે છે અને તેમાં થતાં અનેક પરિર્વતને દેવની ઈચ્છાથી નહિ પણ કુદરતી પરિબળોને લીધે હેાય છે.
એ રીતે છેવટનું જ્ઞાન અથવા સત્યાન એકલા જીનને જ થઈ શકે એવું ગૂઢ તત્વ ઉમેરી જૈન ધર્મે બીજા બધાં ગૂઢવાદનો નાશ કર્યો છે. વિચારને વધારે વાસ્તવદર્શી અને સ્વતંત્ર બનાવ્યો છે. ધર્મની અંધ માન્યતાઓને નાશ કર્યો છે અને પિતાની વિચાર સરણને ભૌતિક પાયા પર મૂકી છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
