________________
૧૪૩ ચલાવતા હતા. હુંડીઓ આપવામાં આવતી હતી. ધીરધાર થતી હતી. નાણાની શરૂઆત થયા છતાં જુગટુ રમવાની પ્રથા નાશ પામી નહોતી. સંસ્કૃતિના વ્યવહારને અનુરૂપ એવા જુગટાના પાસાએ શિધી કાઢવામાં આવ્યા હતા. ઘણી જગ્યાએ તે રાજા પોતે જ એની પ્રજાને જુગટુ રમવા માટે વિશાળ ખડે બંધાવી આપતો. એ જુગટામાં જીતનારની પર રાજાના કરે નાખવામાં આવતા હતા.
વેદકાળની નીતિ નીતિની કેઈપણ વિચારણા કે આચારના મૂળ તે તે સમયના આર્થિક સંજોગોમાં હોય છે. એટલે નીતિનું કેઈપણ સ્વરૂપે મુખ્યત્વે કરીને વ્યાપારી સંબંધોના પાયાપર ઊભું હોય છે. વેદકા-ળની આર્ય સમાજની નીતિભાવના તેમાં આપવાદરૂપ નહતી. મિલકતના મુખ્ય સ્વરૂપ જેવી ગાયોના ધણ પડાવી લેવા એ તે સમયના આર્ય રાજાઓના રાજકીય વ્યવહારો હતા. એ ઉપરાંત આર્ય પ્રજાજનોમાં અંદર અંદરની વ્યવસ્થાના કાયદાઓ વધારે વ્યવસ્થિત હતા, એમ સિકંદરના સમયના ગ્રીક ઈતિહાસકારેનું કથન છે. તે સમયની આર્ય પ્રજાને અદાલતને આંગણે ભાગ્યેજ ચઢવું પડતું. અથવા એક બીજાની મિલકત પડાવી લેવાની દાનત તે સમયના સંજોગોમાં ખૂબ ઓછી હોવાને લીધે તે સમયના લોકે પિતાના ઘરને તાળા વાસતા ન હતા, તથા અંદર અંદરની ધીરધારમાં લખાણો નહોતા કરતા. વચનપાલન એ તે સમયના સામાજિક સદગુણની વિશિષ્ટતા હતી. ઋગવેદમાં વ્યભિચારના, અત્યાચારના, વેશ્યાવૃત્તિના તથા ગર્ભપાતના ઉલ્લેખો છે તથા તે સમયમાં સજાતિય વિકૃતિ પણ હતી તેમ માનવાને કારણ છે. બીજી બધી રીતે વેદકાળમાં જાતિય સંબંધના ખૂબ ઊંચા ધોરણો જાળવી રાખવામાં આવતાં હતાં.
વેદકાળની લગ્ન પ્રથામાં છોકરીઓને ખરીદવામાં આવતી અથવા તે તેમનું હરણ કરવામાં આવતું. કેટલાંક લો એક બીજાની
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
