Prachin Bharat Varsh Bhag 05

SR No.: 034581
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1941
Total Pages: 436
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 25 MB

Page 305

--
તા
:
ચતુર્દશમ પરિચ્છેદ ] ગૌતમીપુત્ર યજ્ઞશ્રી શાતકરણિ ઉર પુલુમાવી [ ૨૮૧ બંધબેસત થતો નથી. આ પ્રમાણે અનેક રીતે ગુજરાત અને સૌરાષ્ટ્રના પ્રાંતિનો પણ સમાવેશ વિચારી જોતાં બીજી સ્થિતિને પણ મેળ જામી શકતો થતે હતો એમ ગણવું રહે છે. તથા તેનું મરણ ઈ. સ. નથી. એટલે એ સાર ઉપર આવવું રહે છે કે, ૧૨૨ માં થતાં, તેને પુત્ર ગૌતમીપુત્ર યજ્ઞશ્રી શાતભવિષ્યવાણીનું કથન નિરાધાર દેખાય છે. કરણિ ગાદીએ આવ્યો ત્યારે તે સર્વ પ્રાંતે તેને
ઉપરની ચર્ચાથી સ્પષ્ટપણે પુરવાર થાય છે કે, વારસામાં મળ્યા હતા. એમ ૫ણ સમજવું રહે છે. માંધપતિ નં. ૧૭ તથા ૧૮ ના રાજ્યકાળ સુધી તે ગર્દભીલો પ્રખર મિત્રાચારીની સાંકળથી જોડાયેલા હતા
ઉદ્દે પુલુમાવી તેમ તે નભાવ્યે પણ જતા હતા. સામાન્ય નિયમ તેનું રાજ્ય આપણુ ગણત્રી પ્રમાણે ઈ. સ. પ્રમાણે તે ખાસ કારણ ઉપસ્થિત ન થાય ત્યાં સુધી ૧૨૨ થી ૧૫૭=૩૧ વર્ષ પર્યત ચાલ્યું હોવાનું નીકળે મિત્રાચારીમાં વિક્ષેપ પડતો નથી જ, પરંતુ રાજ્યો છે. તેણે લાંબુ રાજ્ય ભોગવ્યું છે એટલે બળવાન વચ્ચે તે સત્તાભ તથા ભૂમિભૂખના ઉદ્દભવને હાઉ હેવાનું પણ માની શકાય. પરંતુ તેણે કઈ પ્રદેશ ઉપર સતત ડોકિયાં કરતે ઉભો જ હોય છે. એટલે જ્યાં ચડાઈ લઈ જઈને કે છતી કરીને પોતાના સામ્રાજ્યમાં સુધી બંને પ્રદેશ ઉપર પરાક્રમી અને પ્રભાવશાળી પિતાના પિતાની પેઠે કાંઈ ઉમેશ કર્યો હોવાનું પુરૂષો રાજયાસન દીપાવતા રહ્યા હતા ત્યાં સુધી તો નોંધાયું જણાતું નથી. બજે વારસામાં મળેલી કેટકઈ પ્રકારે વાંધો આવ્યો નહીં. પરંતુ સદાકાળ તે જ લીક ભૂમિ તેણે ગુમાવવી પડી હોય એમ સંગાસ્થિતિ ચાલુ રહેવાનું નિર્માણ કાંઈ સરજાયું હતું ધીન પૂરવાર થાય છે. છઠ્ઠા પરિચ્છેદે લેખ નં. ૨૧, નથી. જે પક્ષ વધારે બળવાન હોય તે નબળા ઉપર ૨૨ અને ૨૩ ઉપરથી સમજાય છે કે તેણે પિતાના ચડાઈ લઈ જાય છે. ઈ. સ. ૯૭ માં વિક્રમચરિત્રના નામ સાથે સ્વામી' શબ્દ જોડયો છે. તેના પછીના કઈ અવસાન બાદ અતિની ગાદી ઉપર ઉત્તરોત્તર નામ- રાજાએ આ શબ્દ-ઉપનામ કે બિરૂદ તરીકે-લગાડો ધારી રાજાઓ જ આવતા દેખાય છે, જ્યારે દક્ષિણું- હેાય એમ જણાતું નથી. આ શબ્દનો અર્થ શું પથપતિ તરીકે નં. ૨૩, ૨૪, ૨૫ અને ૨૬ એમ હશે તેમજ તેને કેાઈ રાજદ્વારી પ્રસંગ સાથે મેળ ચારે ભૂપતિઓ ચિરસમયી રાજપદે ચોંટી રહ્યાનું હશે કે કેમ, તે પણ પ્રશ્ન ઉઠે છે. ગુપ્તવંશીઓના સમજાય છે. એટલે સમજાય છે કે ઈ. સ. ૯૩ ના હાથે હાર પામ્યા બાદ, ચછણુવંશીઓના ઉત્તર ભાગમાં સમય પછી રાજ્યાધિકાર ભોગવતા નં. ૨૫ વાળા થએલ ભૂપતિઓના ઇતિહાસથી આપણે જોઈ શક્યા ચત્રપણની દાઢ કાંઈક ચળવળી લાગે છે. તેણે પ્રથમ છીએ, કે તેમણે પણ પિતાના નામ સાથે “સ્વામી વિંધ્ય પર્વત ઓળંગી, લાટને દક્ષિણ ભાગ કબજે કરી શબ્દનો ઉપયોગ કર્યો છે અને તેને અર્થ એકદમ છેવટે સૌરાષ્ટ્ર ઉપર પ્રભુત્વ મેળવી લીધું છે જેનો ઉચ્ચકેટિની સત્તા ઉપરથી જરા ઉતરી પડયાને સમય આપણે ઈ. સ. ૧૦૫ ના અંદાજ મુકીશું. આપણે બતાવ્યો છે. તે સ્થિતિ અને બંધબેસતી આ અનુમાનને સીધી રીતે (direct) સમર્થન કરે થાય છે કે કેમ તે તપાસવા તરફ મન લલચાય છે, તેને કોઈ શિલાલેખ કે પ્રોચ્ચાર છે કે મળતું વળી આ જ સમયે અતિ ઉપર ચકણુનું પિતાનું નથી, પરંતુ સાપેક્ષ (indirect) સિક્કાઈ તેમજ સ્વામિત્વ જામતું જતું દેખાય છે. તેમ ગૌતમીપુત્ર શિલાલેખ પૂરાવાથી તે હકીકત પૂરવાર કરી શકાય યજ્ઞશ્રીના કેટલાક સિકકાએ સૌરાષ્ટ્રની ભૂમિ ઉપરથી તેમ છે, જે આપણે નં. ૨૬ ના વૃત્તાંતે જણાવવાના જે પ્રાપ્ત થયા છે તે દેખાવે પ્રાચીન કરતાં છીએ. રાજા ચત્રપણે સૌરાષ્ટ્ર જીતી લીધા પછી અર્વાચીન હોવાને વિશેષ સંભવ જણાય છે. વળી કચ્છ તરફ તે આગળ વધ્યો હોય એમ જણાતું નથી. જેમ ચ9ણુવંશીઓ જૈન ધર્માવલંબીઓ પૂરવાર થઈ એટલે ન. ૨૫ ના રાજ્યાધિકારે દક્ષિણાપથ ઉપરાંત ચૂક્યા છે તેમ આ આંદ્રવંશીએ ૫ણું તે જ ધર્મોને
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat