Prachin Bharat Varsh Bhag 05

SR No.: 034581
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1941
Total Pages: 436
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 25 MB

Page 288

૨૬૪ ]
શકસંવત અવૈદિક હવા વિશે અન્ય પુરાવાઓ
[ એકાદશમ ખંડ
પણ શિલાલેખની હકીકતને સમર્થન આપતાં નજરે સાબિતીઓ મળી આવે છે. ભિન્નભિન્ન વંશી રાજાઓએ પડે છે. જ્યારે શિલાલેખ અને સિક્કાચિહનો જેવા
જે અનેક શિલાલેખો કોતરાવ્યા પ્રમાણિક અને સજજડ પૂરાવા એક જ વસ્તુ કહી શકસંવત અવૈદિક છે તેમાં છેવટે મિતિદર્શન રહ્યા હોય, ત્યારે તેનાથી ઉપરવટ જવું આપણને શી હેવા વિશે અન્ય કરાવવાની પ્રણાલિકો અંગીકાર રીતે પરવડી શકે? એટલે સાબિત થાય છે કે, પુરાવાઓ કરી હોય એમ દેખાય છે. અને શાતવાહનવંશી રાજાઓને કુળધર્મ જૈન હતા. તેમણે
તેમની આ મિતિદર્શનની જે બ્રાહ્મણ પ્રજાને અસુરોના ત્રાસથી સંરક્ષણ આપ્યું પદ્ધતિના બારિક નિરિક્ષણ કરવાથી તે ક્યાં હતું તે, કાંતે રાજકર્તાની સામાન્ય ફરજ રૂપે હતું વર્ગના કયા, વંશના કે કયા ધર્મના હશે તેની તારઅથવા તે ગ્રંથમાંહેલી હકીકત પક્ષપાતના રંગથી વણી કરી શકાય છે. (પુ. ૪, પૃ. ૮૪થી ૮૫) આ ચમત્કારિક બનાવવામાં આવી હતી એમ માનવું રહે છે. બાબતના ઈસારા અનેક વખત કરવામાં આવ્યા છે તથા
એક મુદે ખાસ લક્ષમાં રહે તે માટે અત્રે નોંધ તે આધારે નહપાણ, રૂષભદત્ત, અષણ, કુશનવંશી કરવી જોઈએ. આ શાતવાહન વંશીઓ મૂળથી તે રાજાઓ, રાજુલુલ આદિને એક બીજાથી છુટા પાડવાને જૈનધર્મીઓ જ હતા, પરંતુ . ૭ ના રાજ્યકાળે આપણે શક્તિમાન પણ થયા છીએ. તે જ પ્રમાણે એક જબરજસ્ત ધર્મક્રાતિનું મોજું ફરી વળ્યું હતું આ શાતવહનવંશીઓના શિલાલેખોમાં ગ્રહણ કરેલી ને તે સ્થિતિ કેટલાંક વર્ષો સુધી ચાલુ રહી હતી. મિતિદર્શનની પદ્ધતિએ જો તપાસીશું, તો તરત જણાઈ વળી તેમાં અમુક સમયે–પચીસ ત્રીસ વર્ષ બાદ-કાઈ આવે છે કે તેમણે પણ જૈનધર્મીઓએ અખત્યાર
નાચાર્યના ઉપદેશથી પરિવર્તન થઈ મળ સ્થિતિ કરેલી રીતે જ કામ લીધું છે. સર્વેએ સાલ, ઋg, આવી ગઈ હતી. તે નં. ૨૩ના અમલ સુધી ચાલુ માસ અને પક્ષ નિર્દેશ્યા છે પરંતુ જેમ પુરાણોમાં રહી હતી. અને તેણે વૈદિકધર્મ અંગીકાર કરી શક- કલિયુગના આટલા વરસે કે યુધિષ્ઠિરના અથવા લૌકિક સંવતનું પ્રવર્તન કરી રાજધર્મ તરીકે વૈદિક ધર્મને સંવત્સરના ફલાણું વર્ષ એમ લખાતું નજરે પડે છે સ્થાપીત કર્યો હતો. તે ઠેઠ સાતવાહન વંશના અંત તેમ આ રાજાઓના શિલાલેખોમાં એક પણ ઠેકાણે સુધી તેને તે સ્થિતિ પ્રવર્તી રહી હતી. અમારી આ લખાયું હોય એમ જણાતું નથી; અને તેને બદલે પ્રમાણેની માન્યતા હોવાને લીધે, અત્યાર સુધી જ્યાં બીજી કોઈ જુદી પડતી રીતિએ કામ લીધું હેત તે જયાં નિર્દેશ કરવાનો પ્રસંગ પડયો છે ત્યાં ત્યાં પણ આપણને અન્યથા વિચારવા માટે એક કિરણ એવું જ જાહેર કર્યું છે કે, આ રાજવંશના રાજ્યકાળે તે મળત જને ? એટલે અન્ય પદ્ધતિના અભાવે, બે વખત ધર્મક્રાંતિ થવા પામી છે; એક નં. ૭ના આપણે એવા અનુમાને જવાને દેરવાઈએ છીએ, કે રાજ્યકાળે અને બીજી નં. ૨૩ના રાજ્યકાળે; પરંતુ તે પદ્ધતિ વાપરનાર અન્ય રાજવીઓ જે મતાવલંબી હવે વિશેષ અધ્યયનને પરિણામે, તેમાં ફેરફાર કરવાની હતા તેજ મતવાળા આ અધપતિઓ પણ હોવા જોઈએ. જરૂર પડે છે. ધર્મકાંતિ બે વખત નહીં પણ એક જ વળી નં. ૭ વાળા શાતકરણિએ ધર્મપલટ વખત થઈ હતી. અને તે પરિવર્તન પણ એકંદર કર્યાને તથા અશ્વમેધ કર્યાને ઉલ્લેખ તેણે ઉભા ૭૫૦-૮૦૦ વર્ષના તેમના સત્તાકાળ દરમિયાન માત્ર કરાવેલ સાંચી સ્તંભમાંથી જેમ મળી આવે છે તેમ ૨૫-૩૫ વર્ષ જ તેમણે કર્યું હતું,
આ નં. ૨૩ વાળાએ પણ જે ધર્મ પરિવર્તન કર્યું ઉપલા પારિમાકે રાજા શિવસ્વાતિને અરે કહાને હોત તો તેમ કર્યાનું કોઈ પણ જાતનું સ્મરણ ચિન્હ કે તેના રાજવંશને શિલાલેખ અને સિક્કાચિનનાં જાળવવાનું પગલું ભર્યું હેત એવું માનવાને સ્વભાપ્રમાણેથી અવૈદિક હોવાનું આપણે જણાવી ગયા છીએ. વિક કારણ એ માટે રહે છે કે, ધર્મપલટો કરનારના વળી બીજી રીતે પણ તેજ હકીકતને સમર્થન કરનારી જીવનમાં તેને એક ખાસ અને વિશિષ્ટ પ્રસંગ લેખ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat