Prachin Bharat Varsh Bhag 05

SR No.: 034581
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1941
Total Pages: 436
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 25 MB

Page 247

એકાદશમ પરિચ્છેદ ]
વાસિષીપુત્ર અને તેનાં વિશેષણે
[ ૨૨૩
પિતાના વડીલે એ અખત્યાર કરેલી રાજકારણની વિક્રમાદિત્ય પાસેથી મેળવી નથી. તે હકીકત પણ તેના પતિ જે ચાલી આવતી હતી તે વિના કારણે નં ૧૭ પિતાના શુદ્ધ આશયની પ્રતિતિ પૂરે છે; અને એટલું વાળ ત્યાગ કરે તે સમજી શકાય નહીં. એટલે તે ખરું જ છે કે, નિષ્કામવૃત્તિ હમેશાં કીર્તિને વિશેષ
કારિની મદદે ઉતરવામાં, જે બે કારણો આપણે દૂરગામિની કરી શકે છે. આટલું લંબાણ વિવેચન એટલા ઉપરમાં લખી ગયા છીએ તેમાંના એક કારણને- માટે કરવું પડયું છે કે પૂર્વે રાજાઓના મનમાં કેવી પ્રલોભનનો મળે અભાવ જ હતો. પછી બીજું કારણ ભાવનાઓનો વાસ થઈ રહ્યો હતો તેને વાચકવર્ગને જે લોકકલ્યાણની ભાવનાનું રહ્યું, તેનાથી પ્રેરાઈને તે ખ્યાલ આવે તથા હાલના ભૂપતિઓને તે ઉપરથી શકારિ સાથે જોડાયા હતા અને શક પ્રજાને કચ્ચર- બધપાઠ મળી આવે. આ પ્રમાણે નં. ૧૭ વાળા આંધઘાણ કાઢી તેણે નાસિકલેખ નં. ૭માં કેતરાવ્યા પતિને તાબે જે મોટો પ્રદેશ ગણાતો હતો તે તેણે પ્રમાણે “Restored the glory of=પુનઃ કીતિ જીતીને કાંઈ મેળવ્યો નહતો, એમ હવે સિદ્ધ થયું. સંપાદન કરી હતી.” મતલબ કે આંધ્રપતિઓ ખરી રીતે મતલબ કે ડૉ. રેસને જીત તરીકે જેને ગણી કાઢી છે કલિંગપતિઓ પણ હતા. નહપાણના સમયે આંધ્રપતિ. તે પ્રમાણે નહોતું. પણ રાણી બળશ્રીએ જણાવ્યા પ્રમાણે ઓએ જે થોડાક પ્રદેશ ગુમાવ્યો હતો તે તે નાસિકની તે પ્રદેશને તે સ્વામી જ હતું. એટલે આગળના પારિચાકે પાસેનો હતો. તેને કાંઈ કલિંગ સાથે સંબંધ નહોતો. દક્ષિણાપથપતિ અને દક્ષિણાપથેશ્વરના અર્થને મર્મ તેથી કાંઇ કલિંગપતિ તરીકેનું તેમનું બિરૂદ ખેંચાઈ જતું તેમને બરાબર નહીં સમજાયાને પ્રશ્ન જ ઉઠાવાયો ન કહેવાય. વળી તે ભાગ તેમના સામ્રાજ્યના એકંદર હતો તેને પણ સ્વયે અત્ર સ્ફોટ થઈ જાય છે. તેમજ વિસ્તારના સમા ભાગ જેટલો પણ થતા નહે. શીત રાજાઓને કલિગપતિ જે કહેવાય છે તેને, રાણી મતલબ કે તેટલો નાનો પ્રદેશ ખાવાથી તેમને કાંઈ બળશ્રીએ કોતરાવેલ શિલાલેખોથી સમર્થન મળી જતું મોટી ખોટ જતી નહોતી, પરંતુ પોતાના ધર્મના પૂરવાર પણ થઈ જાય છે. મહા પવિત્ર તીર્થ સ્થળે તેમાં ચાલ્યા જતા હોવાથી, આ વંશમાં જેમ અનેક ગૌતમીપુત્રો થયા છે તેમ અને તે સમયના રાજાઓ તેમને લગાડાતા ધર્મપ્રતિપાળ અનેક વાસિષ્ઠપુત્રો પણ થયા છે. ગૌતમીપુત્રો વિશેની શબ્દના અર્થ પ્રમાણે જ-ધર્મના મહાન રક્ષક
કેટલીક ઓળખ અને ચર્ચા ગણુતા હોવાથી, તેટલા નાના શા પ્રદેશની ખોટ વાસિષ્ઠીપુત્ર અગાઉ અપાઈ ગઈ છે. અત્ર પણ, પિતાના વંશને કલંક સમાન લેખતા હતા. આ અને તેનાં વાસિષ્ટીપુત્રનો પ્રશ્ન છણી લઈએ. કલંક નિર્મૂળ કરવાના ઉદ્દેશથી, તેમજ અવંતિની ' વિશેષણ અમારે દાવો નથી કે, અમે પ્રજાને તેમના શપતિઓ તરફથી જે દુ:ખો અને
જે વિચાર અત્રે જણાવવાના જુલ્મ હાડમારી ભેગવવાં પડતાં હતાં તથા તેમાંથી છીએ તે તદ્દન ભૂલ વિનાના છે અથવા તે સંપૂર્ણ જ તેમને મુક્તિ અપાવવાની પ્રજાકલ્યાણની ભાવનાથી જ, છે. પરંતુ શિલાલેખ તેમજ સિક્કાઓના-બારીક નં. ૧વાળા આંધ્રપતિ શકારિ સાથેના યુદ્ધમાં, શક- અભ્યાસ સાથે અન્ય અતિહાસિક બનાવોની મેળવણી પ્રજાની સામે ઉભે રહ્યો હતો અને તેમાં યશ પણ કરીને જે નિર્ણયો ઉપર અમે આવી શકયા છીએ મેળવ્યો હતો. આ યુદ્ધમાં યશ મેળવી આપ્યા બાદ પણ તેજ માત્ર રજુ કરેલ છે. એટલે તે વિષયમાં ઉંડા તેણે કરેલ મદદના બદલામાં, લેશ પણ જમીન ઉતરનારને તે બહુ મદદરૂપ જરૂર નિવડશે એટલું અમે
(૯) આજ પ્રમાણે સુદર્શન તળાવની પ્રશસ્તિમાં, જે તેણે છતમાં મેળવ્યા હતા એવું સમજી લેવાથી કેટલા પ્રદેશને રૂદ્રદામન સ્વામી હતા, એટલે કે તેની હકુમતમાં આડા રસ્તે ઉતરી જવું પડયું છે, તે હવે આ ઉપરથી કયારનાએ ઉત્તરોત્તર વારસામાં આવી ગયેલ હતા, તેને બરાબર સમજી શકાશે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat