Prachin Bharat Varsh Bhag 05

SR No.: 034581
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1941
Total Pages: 436
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 25 MB

Page 140

૧૧૬ ].
શિલાલેખો
[ એકાદશમ ખંડ
જે પ્રદેશની ટીપ આપી છે તેમાં દક્ષિણ કે મહારાષ્ટ્રના રાજાઓ પણ શાતવહનવંશી શાતકરણિ રાજાઓ સાથે નામનો ઉલ્લેખ જ નથી; એટલે સમજાય છે કે, તેમના સિક્કાના સદસ્યપણથી સ્પષ્ટ થાય છે) રક્તઈ. સ. ૧૭૫ (કર+૧૦૩) સુધી તેણે કે ચ9ણે તે ગ્રંથીથી જોડાયેલ હોવાથી, તેમને પણ તેમની સાથે જ તરફ મીટ માંડી લાગતી નથી; અને શતવહનવંશની દક્ષિણ તરફ નીકળવું પડયું હોવું જોઈએ. ઉપરોક્ત જે વંશાવળા આપણે ગોઠવી દીધી છે તે ઉપર દૃષ્ટિ શાતવહનવંશીઓ જબરજસ્ત અને સ્વતંત્ર રાજ્યપદે ફેરવીશું તે સ્વીકારવું પડશે કે રાજા પુલુમાવી તથા વિરાછત થઈ ગએલ હોવાથી, તેમની ગણત્રી સ્વતંત્ર તેની પછી આવનાર શિવશ્રીને, અવંતિપતિ તરફથી અને એક અલાયદા વંશ તરીકે ઇતિહાસમાં નેધાયેલી ઈ. સ. ૧૪ર સુધી થી ૧૭૫ સુધી ના ૩૩ વર્ષસુધી છે, જ્યારે ચુટુ શાતકરણિઓ ઉપરના શાતવહનોના કાંઇ હેરાનગતિમાં મૂકવા જેવો બનાવ બન્યો નથી. પેટામાં જ રહીને રાજ્યાધિકાર ભોગવતા હોવાથી,
તેમની ગણના એક ખડિયા તરીકે લેખવામાં આવી છે. નં. ૨૪-કહેરી
આપણે રિવાજ સ્વતંત્ર વંશને જ ઇતિહાસ આલેખ[ હારિતીપુત્ર વિષ્ણુકડ-ચ૮ શાતકરણિ ] તારીખ વાને હોવાથી. આ ચારે શિલાલેખની હકીકતમાં ગુમ થઈ ગઈ છે.
ઉંડાણે ઉતરવાની જરૂર રહેતી નથી. પરંતુ અત્ર એક
મુદ્દાથી જ તેઓને ઉલ્લેખ કરવાની જરૂર લાગી છે નં. ૨૫-નિવાસી
કે તેમાંથી એક લુપ્ત થઈને પડી રહેલ ઐતિહાસિક હારિતીપુત્ર વિષ્ણુકડ-ચુટુ કુલાનંદ શાતકરણિ, તત્ત્વની જ મળી આવે છે, જે નીચે પ્રમાણે જાણવી. ૧૨મું વર્ષ, શિયાળાનું ૭મું પખવાડિયું, પ્રથમ દિવસ. પુ. ૧માં શિશુનાગવંશી ઉદયાશ્વનાં સમયે તેના
પત્ર અનુરાધે સૈન્યપતિ નંદિવર્ધનની મદદથી દક્ષિણ નં. ર૬-મલવલ્લી
હિંદ જીતી લીધો હતો ત્યારે ત્યાં રાજ્ય હકુમત ચલા(મૈસુર રાજ્યના શિમોગા તાલુકે) હારિતીપુત્ર વવા સ્વક્ષત્રિય બંધુઓને સરદાર તરીકે નીમવા પડ્યા વિષ્ણુકડ ચુટુ શાતકરણિ, પ્રથમ વર્ષ ઉનાળામાં હતા, તથા અન્ય ક્ષત્રિયો ત્યાં જઈને વસવાટ કરીને બીજું પખવાડિયું, પ્રથમ દિવસ,
સામાન્ય પ્રજા પણ બની હતી, તેમાંના કદ એક
હતા. તેમણે અપરાંત ગણાતા પ્રદેશમાં પગ જમાવ્યો નં. ૨૮-મલવલ્લી
હતો; કહો કે તેમની નિમણુક કરવામાં આવી હતી. (મૈસુર રાજ્યના શિમોગા તાલુકે), નામ નહિ જ્યારે આ ચુટુ ગણતા ક્ષત્રિયના સિક્કા મુખ્યપણે દર્શાવેલ કબરાજાને, તારીખ વિનાને છે.
દક્ષિણ કાનારામાંથી–અપરાંતના દક્ષિણેથી–મળી આવે
છે એટલે સાબિત થાય છે કે, તેમનું પ્રથમ સ્થાન આ ચારે શિલાલેખમાં ચુટ-ચઢકડાનંદ રાજાના (જ્યારે નંદ બીજાના સમયે, એટલે કે ઉપરવાળા નામે સાથે સંબંધ ધરાવતી વ્યક્તિઓને ઉલેખ થયે કદબો આવ્યા હતા તે બાદ) કાનડા જીલ્લામાં જ હોવું છે અને આ ચુરુ રાજાઓ, તેમના સિક્કાઓના જોઈએ. હવે જ્યારે આ શિલાલેખેથી સાબિત થાય અભ્યાસથી આપણે સાબિત કરી ગયા છીએ કે તેઓ, છે કે, કદાએ ચુટુ ઉપર જીત મેળવીને બનવાસીમળે તે મગધપતિ નંદવંશી રાજાઓની સાથે સંબંધ વિજયંતપુર કબજે કર્યું હતું અથવા કહો કે પિતાના ધરાવતા હોવા જોઈએ. પરંતુ જેમ શાતવહનવંશને રાજ્યને વિસ્તાર દક્ષિણસુધી વધારી મૂકયો હતો
ન શાણીને પેટે જન્મેલ હોવાથી તિરસ્કાર ત્યારે અનુમાન કરવું રહે છે કે, ચુંટુ શાતકરણિઓની પામ્યો હતો અને પરિણામે મગજમાંથી તેને વિદાય લઈ મદદે તેમના સ્વતંત્રવંશ રૂપે ગણાતો શીતવહનવંશી દક્ષિણમાં સ્થાનાંતર કરવું પડયું હતું, તેમ આ ચુટુ શાતકરણિ બંધુઓ આવ્યા નહિ હોય. અને આ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat