________________
==
==
=
=
=
=
==
=
૩૪
વિક્રમાદિત્યનું
[ સપ્તમ ખંડ
ચલાવે તેમાં આશ્ચર્ય પામવાનું કાંઈ કારણ નથી. near Karur and established his eras તેટલા માટે તે પ્રસંગની ખુશાલી જણાવવા તથા માળવાના શકોને ઈ. સ. પૂ. ૫૮ માં હરાવીને પિતાને ઋણમુક્ત થયેલી સમજવા માટે, આ બનાવ આ શકે (વિક્રમાદિત્યે)૧૨ પિતાને વિક્રમ સંવત બન્યાની તારીખથી તે પ્રજાએ શકારિ વિક્રમાદિત્યને ચલાવ્યો છે એમ ગણાય છે. કિવદંતિ (પણ) સંવત પિતાના દરેક કાર્યમાં જોડવાનું નક્કી કરી દીધું. પ્રબળપણે પિકારે છે કે વિક્રમાદિત્યે કાફર નજીક શક
શકારિ સિવાય તેનાં બીજાં પણ બે ત્રણ નામો જેવાને પરાસ્ત કર્યા હતા અને પિતાનો સંવત્સર જણાયાં છે. તેમાંનું એક વિક્રમસેન છે તથા બીજું ચલાવ્યો હતો.” વિક્રમસિંહ પણ છે.અમરકોષમાં તેનું નામ શુદ્રક જણાવ્યું રાજા ગંધર્વસેન : ગધરૂપ; ગભીલનો તે પુત્ર થતા છે એમ કહીને એક લેખક પિતાના વિચારો ટકે હતો.૧૩ આ ગદંભીલ રાજાને મૂળ મુલક ખંભાતની છે કે “This Sudraka may be said to
આસપાસનો પ્રદેશ હતો. તે have founded the Vikrama Era in B. જન્મ કુટુંબ સિવાય અન્ય વિસ્તારમાં તે સત્તા C. 58, by defating the Sakas of Malwa, તથા આયુષ્ય ભગવતો હતો કે કેમ તે નક્કી પણે Tradition is strong in asserting that
જણાયું નથી. પણ તેનું લગ્ન Vikramaditya defeated alien Sakas ધારના રાજાની કુંવરી વેરે થયું હતું અને ખંભાતમાં
અને લાંબા કાળ સુધી ચાલતા યુદ્ધને લીધે, પ્રજાને જે શાંતિ વિરામ નિરર્થક છે. તે કાઢી નાખવું, એટલે શુદ્રક હાલ જોઈ એ તે મળી જ નહોતી. વચ્ચે નહપાણના રાયે લાંબા વંચાશે અને તેવા રૂપમાં જ ખરું વાંચન થાય, તો યોગ્ય કાળના વહીવટને અંગે જરા છુટકારાને દમ મળ્યો હતો, ખાય છે. વળી શદ્રક એટલે વિક્રમાદિત્ય એટલું જ આમાં પણ તે તો, અવ્યવસ્થામાંથી વ્યવસ્થિત થવામાં જ નીકળી સુચન છે. પણ તેજ વિક્રમાદિત્ય શકારિ હસે એમ તેમાં ગયો હતો. એટલે જે ખરી મજા માણવી રહે અને તેનાં લખ્યું નથી. અનેક વિકમો થયા છે એટલું તે એમાંથી મીઠાં પરિણામ ભોગવવાં રહે તે અનુભવવા જેવો સમય જરૂર સ્પષ્ટ થાય છે જ. આ આખો વિષય અષ્ટમ ખંડે તેમને મળ્યો નહતો.
ચમ્યું છે ત્યાંથી જે.] (6) આ સંવત્સર વિશે અને વિગતો જાણવી રહે (1) આ સમયે “માળવા’ શબ્દનું અસ્તિત્વ થયું છે. વિદ્વાનોનું એમ માનવું થતું રહ્યું છે કે સંવત્સર પ્રવર્તક નહોતું એમ મારું માનવું છે, તે શબ્દ તો આ લેખકે ખરો વિક્રમાદિત્ય તો વળી બીજી જ વ્યક્તિ છે. તેમ તેને પોતાની મતિ અનુસાર લખ્યો દેખાય છે. સમય પણું જુદો જ છે. આ બધી ચર્ચા ઠીક ઠીક પરિણામ
(૧૨) અમરકેષ જેવા ગ્રંથમાં લખાયેલી હકીકત સદા દાયી નીવડે, માટે તેનો અધિકાર એક સ્વતંત્ર ખડેજ લખવાની ગોઠવણ કરી છે. (આગળ જુઓ).
પ્રમાણભૂતજ ગણાય. પણ એક વિક્રમાદિત્યને તેવાજ નામ
ધારી વિક્રમાદિત્ય સાથે કેવી રીતે ભેળવી દેવાય છે અને (૭) આ બનાવની નીતિ કઈ હતી, વિગેરેની ચર્ચા આગળ
ઇતિહાસમાં ગૂંચવાગે ઉભી કરાય છે તે વિષય આખા ઉપર “સમય નોંધની પ્રથા”ના ખંડમાં કરી છે, તે જેવી. “કાળ ગણના-Dating of events”વાળા ખંડમાં લખાયા (૮-૯) જીઓ એશિયાટીક રીસચગ પુ. ૯, પૃ.૧૨૨. છે તે જોવાથી સ્પષ્ટ સમજાશે.
(૧૦) જ. અ. હિ. રી. સે. પુ. ૨ ભાગ ૧ ૫.૬૪– (૧૩) ભિલ્લા ટોસ પૃ. ૧૪૨:–“It is said in 44: From Amarakosa we learn that Sudraka, Agni-Purana (Princeps Journal, iv, 688) that Hala and other kings had the title of Vikra. Vikrama the son of Gadharupa should ascend maditya અમરશથી સમજાય છે કે, શઢક, હાલ અને the throne of Malwa અગ્નિપુરાણમાં (જુઆ અભિઅન્ય રાજાઓને પણ વિક્રમાદિત્યનું બિરૂદ લગાડવામાં સ જરનલ પુ. ૪, પૃ. ૬૮૮) કહ્યું છે કે ગંધરષ પુર આવતું હતું” (મારું ટીપણુ-શતક, હાલ’ વચ્ચેનું અલ્પ વિક્રમ માળવાનો ગાદીપતિ થશે.”
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com