________________
૧૮
શક પ્રજાનું રક્ષણ
[ સપ્તમ ખંડ
અદલબદલે થઈ ગયો હતો. જેથી કેટલાક અંશો જે જૈનાચાર્ય તક સાંધી હતી'; કેમકે એ તે દેખીતું જ જમાનાને અનુસરીને તેમનામાં પ્રવેશવા જોઇતા હતા થઈ ગયું હતું કે, શુંગવંશી રાજ્યઅમલે રાજામાં અથવા કહો કે તે પ્રમાણે તેમણે સુધરવું જોઈતું હતું તથા પ્રજામાં સ્ત્રીલંપટપણને લીધે અત્યંત શિથિલાચાર તેને બદલે તેઓ એમને એમ રહી ગયા હતા. એટલે પ્રવેશ થવા પામ્યો હતો. તેમાં કાંઈક અંશે નહપાણના શકસ્થાનમાં ઉતરી આવ્યા પહેલાં, એશિયાઈ તુર્ક અમલ દરમ્યાન, (તે તેમજ તેના જમાઈ રૂષભદત્તમાં સ્તાનમાંની તેમની મૂળ ખાસિયતે જે પૂરપણાની, પણ શક પ્રજાને આ સદ્દગુણ તરવરતો હતે ) જે ઢરચારવાની, ઘોડેસ્વારીની, તિરંદાજીની ઈ. ઈ કે સુધારો થયો હતો ખરો, પણ ગર્દભીલવંશની હતી તે એમને એમ જળવાઈ રહી હતી. છતાં સત્તા થવા બાદ, અને તેનો મૂળ સ્થાપક રાજા રાજકતી કોમ-પ્રજાના વહેવારમાં પણ સાથે સાથે ગંધર્વસેન પોતે જ વ્યભિચારી હેવાથી, પાછા તેના તેઓ થોડાઘણા ઘડાતા જતા હતા.
તે દિવસો જ પ્રજાને તે જેવા રહ્યા હતા. તેમનામાં જેમ કેટલાક અવગુણ કે દુર્ગુણો હતા પણ પાછળથી થયેલ અનુભવે બેધપાઠ આપો તેમ કેટલાક સદ્દગુણો પણ હતા. સાધારણ રીતે આવી છે કે, આ રક્ષણ તે પ્રજાને બહુ ભારે પડી ગયું હતું. રીતે અર્ધજંગલી લુંટારૂ અને ઢોરચારૂ પ્રજામાં સ્ત્રી
કારણ કે આ શક લેકના સાતથી ચારિત્ર્ય અને શાલ માટે બહુ સન્માન હોય છે. જેને આ રક્ષણ અંતે આઠ વર્ષના રાજશાસનમાં ઈસાર આપણે પુ.પૃ.૩૫૭માં કરી ગયા છીએ.તે મુજબ ભારે પડી ગયું તેમને ઘણું ઘણું શોષવું પડયું આ પ્રજામાં પણ તે નૈતિક સગુણ ખીલેલ હતો.
હતું. એટલું જ નહીં પણ તેમના જેથી કરીને જ આ પ્રજાની મદદ લેવાને કાલિકસૂરિ જુલ્મ સામે જે વસ્તીમાંથી કોઈ માથું ઉંચકતું તે (આગળ આપણને ખબર આપવામાં આવશે) નામે તેમને બાનમાં પકડી લઈ જતાં તથા લુંટફાટ કરી,
(૬) આ રક્ષણ મેળવવામાં કાલિકરિએ શાના માત્ર
[સંભવ છે કે ઉપનિષદ અને શ્રતિકારનો સમય ઈ. સ. આ એકજ સગુણને વિચાર કર્યો હતો એમ નહીં. પણ
૫. ની આઠ થી દસમી સદી ગણાય છે, ત્યારે ચારિત્રયશીઅન્ય મુદ્દા પણ વિચાર્યા હશે; જેવા કે, તેમના શૌર્યને
લતાને બહુજ માન અપાતું હશે. પણ તે બાદ જ્યારે બુદ્ધતથા જનધર્મ પ્રત્યે તેમના પક્ષપાતપણાને; આ ત્રણે મુદ્દા દેવ અને મહાવીરને ઉદભવ થયે તેની પૂર્વેજ વૈદિક મધ્યદેશની પ્રજામાં ભૂમક અને નહપાના લગભગ ૮૦ મતને ૩પ ફરી ગયું હશે; અને તેમાં ચારિત્રની અવનતી વર્ષ ઉપરના અમલને લી-જાણીતા થઈ ગયા હતા.
પણ થઈ હશે- સરખાવો પરિત્રાણાય સાધૂનામુ-સંભવામિ | (સરખા નીચેની ટી. નં. ૨૧) પોયણે વાળ કનાં ગૌરવ અને ગાંભિર્ય.. (૭) શુંગવંશી રાજાઓ ઉપર, પતંજલી મહાશયના 10 શક પ્રજા, શીલ અને ચાટિયમાં કાંઈક ઉચ્ચપદ ઉપદેશની તેમજ કન્યવંશી અમાત્યાની પ્રબળ અસર હતી ધરાવતી હતી જ. પણ તેઓ અવંતિની જૂની વસ્તીના તે તો નિર્વિવાદિત છે જ. વળી ૫તંજલી મહારાય તથા સંસર્ગમાં આવવાથી, સંગતિષની વધતા ઓછા ખરી ? કાત્યાયન વંશી પ્રધાને, ઉપનિષદ અને શ્રતિકારનાજ અનુ- ભાગ થઈ પડી હતી. જેનાં દષ્ટાંત આપણને આગળ ઉપર આ યાયીઓ છે. તેમજ આ ઉપનિષદકારોની જન્મભૂમિ પણ ગભીલવશી રાજ ભતૃહરીન જીવન ચરિત્રે વાંચવી પડી. શકસ્થાન છે: તેજ શિકસ્થાનની પ્રજા–જે આ શક પ્રજા-જ્યારે (૯) જ, બ, ઇ. જે. એ. સે. પુ. ૯ પૃ. ૧૩૯ સ્ત્રી મર્યાદાને અથવા શીલને ભંગ કે અનાદર થતે સહન (ક. એ. ઈ. પૃ. ૧૦૪) In fact the Jaina Chroકરી શકતી નહતી ત્યારે તે જ ઉપનિષદકારના અનુયાયી nicles live 17 years to a Saka rule at Ujjain પતંજલી મહારાય વિગેરે પિતાના સમયમાં સ્ત્રીલંપટપણું from B. c. 57 to 74 when satigani was જે કાર્યથી પ્રજામાં પ્રવેરા થાય તેવાં પગલાં કેમ ભરતાં Raja of Paithan=ખરી રાત ઈ. સ.૫. થઈ ગયાં હશે તે અણઉકેલ્યું ઉખાણુંજ ગણાશે!
સુધીના ૧૭ વર્ષના ગાળામાં ઉજૈન ઉપર શક પ્રજાનું રાજ્ય
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com