Prachin Bharat Varsh Bhag 04

SR No.: 034580
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1938
Total Pages: 476
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 59 MB

Page 251

હતીય પરિછેદ ] રાજ્ય વિસ્તાર
૨૦ સામે વિજેતા પક્ષ છ જ માસમાં એ નબળો થઈ જીતના-બને બનાનો અધિકારી પણ રૂદ્રદામન પાયો કે, જયદાને ગુમાવેલ પ્રાંતે (અરે કહોને કે નથી જ એમ સહેજે દેખાઈ જાય છે. અવંતિ પણ ગુમાવી બેસેલ છે એટલે અવંતિની ગાદી વળી મહાક્ષત્રપ બે પ્રકારે થવાયાનું આપણને પણુ ગુમાવી બેઠો હતો) ઉપર રૂદ્રદામને અધિકાર માલમ પડયું છે (જુઓ પૃ. ૨૦૪નું પત્રક કલમ નં. ૭; પણ મેળવી લીધું અને પાછો અવંતિપતિ પણ બની નેકરના એક પ્રકાર તરીકે ચકણુ ક્ષત્રપને જે મહાક્ષત્રપ ગયો ? આવા અનેક પ્રશ્નોની લંગારને લંગાર ઉભી પદ અપાયું છે તેમાં હજુ તેનું પરાક્રમ કારણરૂપ થઈ જાય તેમ છે. એટલે પુરવાર થાય છે કે, તેમનું મનાય તેમ છે; પણ એક વાર તે અવંતિના મંતવ્ય મૂળથી જ ખેટું છે અને તેથી કરીને જે જે રાજાપદે ચડ્યો અને તદ્દન સ્વતંત્ર થયો ત્યારથી તેના દલીલ પિતે થીગડાં મારવા માટે આગળ ધરી છે તે વંશમાંના દરેકને, રૂદ્રદામનથી માંડીને આગળના સર્વેને, બધી અફળ નીવડી છે. મતલબ એ થઈ કે, ચ9ણ પરાક્રમથી તે પદે ચડવાપણું રહેતું જ નથી. પછી તે પછી રૂદ્રદામન તુરત જ ગાદીએ બેઠે છે, તેમજ બીનસ્વતંત્ર પ્રજાવાળા ટી. નં.૪૨ તથા ૪૪ ટાંકેલા દષ્ટાંતેણે પરાક્રમે ભલે મુલક મેળવ્યા હશે અને ચ9ણે તેની પેઠે, પોતે આપોઆપ જ મહાક્ષત્રપ બની જાય છે.
પેલ વારસામાં ઉમેરે પણ કર્યો હશે છતાં, શિલા- સાર એ થયો કે, રૂદ્રદામને ઉપરમાં જણાવેલ બે લેખમાં જેને નામોચ્ચાર થયેલ છે તે જમીન તો જીત મેળવી પણ નથી તેમ સ્વપરાક્રમથી મહાક્ષત્રપ તેણે મેળવી નથી જ પરંતુ વારસામાં મળી હતી. બન્યો પણ નથી, એટલે મહાક્ષત્રપ બનવાના કારણરૂપ
(૨) કે. . રે.માં ઍ.રેસને જણાવ્યું છે કે તે જીત મેળવ્યાની માન્યતા પણ વધારે પડતી ગણાશે. (મૂળ શિલાલેખની પંક્તિ ૧૨મી) He conquered (૩) ઉપરના જ ગ્રંથકાર આગળ જતાં તેજ the Yaudheyas and twice defeated પુસ્તકમાં જ, પ્રશસ્તિની પંક્તિ ને. ૧૨માં “ઝટ ના Satkarni, the Lord of Dakshinapath, પ્રતિષ્ઠાનઃઉઠી ગયેલા રાજાઓને પોતાના સ્થાને He himself acquired the name of પુનઃ બેસારવામાં આવ્યા હતા” આવા જે શબ્દો લખાયા Mahakshatrap=તેણે (રૂદ્રદામને) થયાઝને જીત્યા છે તે ઉપર વિવેચન કરતાં પોતાને અભિપ્રાય જણાવે હતા અને દક્ષિણના સ્વામિ શાતકરણીને બે વખત છે કેThe reference to his re-installment હરાવ્યો હતો. (તેથી) તેણે મહાક્ષત્રપ પદ મેળવ્યું of deposed kings is indefinite=પદભ્રષ્ટ હતું. આ તેમના ઉતગારે અત્યાર સુધી ચાલી રાજાઓને પાછી સ્વસ્થાને નિયુક્ત કર્યાની હકીકત આવતી રૂદ્રદામને મેળવેલ સ્વપરાક્રમની પ્રશંસા કર્યાના સંદિગ્ધ-અચોક્કસ છે. મતલબ કે આ કથન તેમને પરિણામે નીકળ્યા છે. એટલે તે પરાક્રમની વાત જ્યાં ભલે અનિશ્ચિત નહીં લાગ્યું હોય પણ શંકાસ્પદ તે આપણે ઉપરમાં નિરર્થક અને બિનઆધારની જ્યારે લાગ્યું છે જ. જયારે ખરી હકીકત આ પ્રશસ્તિમાંના પુરવાર કરી બતાવી છે ત્યાં અત્ર ટાંકેલ-હાર અને વીરતાનાં સર્વ વાક્યો, જેમ મારા માનવા મુજબ
(૫૨) જુએ મજકુર પુસ્તક પૂ. ૬૦.
ગુમાવી દીધા છે. આમ વારંવાર હેરફેર જાહેર કર્યા (૫૩) છતાં એક વખત માને કે મહાક્ષત્ર૫ પદ જેમ કરો તેને કોઈ અર્થ ખરે કે ? માન્યતા ચાલી આવી છે તેમ મેળવાતું હોય અને પોતે જણાવ્યું (૫૪) જુએ છે. આ. કે. પૃ. ૧૨૦ ટી. નં. ૧. છે તેમ, he himself acquired the name of Ma. (૫૫) જુએ પુ. ૨, પૃ. ૩૯૩થી આગળનું વર્ણન, hakshatrap હોય તે પછી જયદામને પણ મહાક્ષત્રપ પદ સદન તળાવને લગતું પરિશિJ ; તેમાં એવા વિચાર તે લીધું છેજ (તેમના કહેવા પ્રમાણે જ) એટલે તેણે પણ દર્શાવ્યા છે કે, યશોગાન કરતાં જે વિશેષણે તેની પ્રશક્તિમહાપરાક્રમ બતાવી અનેક. મુલક છત્યા કહી શકાયજ: માં જણાવાયાં છે તે સર્વે સમગ્ર રીતે સમ્રાટ પ્રિયદર્શિનત્યારે બીજી બાજુ વળી તેઓજ કહે છે કે તેણે તો મુલકો ને જ લાગુ પડતાં છે, નહીં કે ૧દ્રદામનને,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat