Page Text
________________
પર
વિશેષપણે
[ પ્રથમ છીએ. તેમાં કઈક સ્થળે ત્યાંસુધી, તેમના પ્રત્યેકના જીવનવૃતાંત આલે. તેમના જટિલ આપણે ગોથું પણ ખાઈ ગયા ખવાનું કાર્ય મુલતવી રખાય તે ગેરવાજબી પ્રશ્નને ઊકેલ હઈશું પણ તેને કસી જોઈ, નહીં ગણાય, ખરા અંદાજ ઉપર છીએ કે
પુષ્યમિત્ર કેમ તે તપાસવાનું સાધન જ્યાં સુધી ન મળે પૌરાણિક તથા જૈન, એમ બને સંપ્રદાયના ત્યાંસુધી નિશ્ચિત સ્વરૂપે આપણે કહી શકીએ નહીં. પ્ર માં જણાવાયું છે કે ' વિક્રમ સંવત પહેલાં એટલે બીજો કોઈ સંગીન અને ભરોસાદાર માર્ગ
૧૨૪ વર્ષે કચ્છી નામે રાજા મેળવી શકાય તે વિશેષ મજબૂતપણે આગળ વિશેષ થશે; જે ૮૬ વર્ષનું આયુષ્ય વધવાનું હિતકર લેખાશે. અહીં પિલા સમર્થ સ્પષ્ટપણે ભોગવી મરણ પામશે. આ ઇતિહાસકાર મિ. વિનસેંટ સ્મિથે જે સૂત્ર ઈતિ- સમાધાન પ્રમાણે જ્યારે અને કેટિના હાસના નવસર્જનમાં ઉપયોગી થઈ પડવાનું
ગ્રંથાકારે સહમત-એકમત જણાવ્યું° છે અને જેનું અવલંબન ખાપણને થાય છે ત્યારે તે થનની સત્યતા વિશે ઊંડાણમાં પુ. ૧ લામાં અનેક પ્રાચીન વંશોની નામાવળી ઉતરી તપાસ કરવાનું આપણને રહેતું નથી. તથા વંશાવળી ગોઠવવામાં તથા પુ. ૨ જામ તે ગણત્રી પ્રમાણે, ઇ. સ. પૂ. ૫૭=મ. સં. મૌર્યવંશની વંશાવળી ઊભી કરવામાં મદદરૂપ ૪૭૦ જે વિક્રમ સંવતસરને પ્રારંભકાળ ગણાય થઈ પડયું હતું, તે સ્મરણપટ ઉપર તરી છે તેમાંથી ૧૨૪ વર્ષ બાદ કરતાં ઈ. સ. પૂ. આવે છે, અને તેને જે આશ્રય મેળવી શકાય તો ૫૭+૧૨૮=ઈ. સ. પૂ. ૧૮૧ એટલે મ. સં. લેવે એમ આપણને મન થયાં કરે છે. તે સત્ર ૪૭૦-૧૪=મ સં. ૩૪૬ આવશે, કે જે સમયે Chronology=સમયાવળીને લગતું છે. એટલે રાજા કદકી થશે એમ કહેવાનો ભાવાર્થ છે; કે ગણિતશાસ્ત્રની મદદ લઈને જે અમુક અમુક પણ તે સમયે તે રાજા કીના જન્મને ગણવે, આંકડા ઉપજાવી શકતા હોય, તે એક બાજૂ જેમ કે કચ્છી તરીકે નામ નિષ્પન્ન થયેલ રાજાના તેને કઈ કાલે કોઈ પણ વ્યક્તિ ખોટા પાડી
રાજ્યને આરંભકાળ ગણો, કે તે કક્કી નામ જ શકતું પણ નથી, તેમ બીજી બાજૂ ઇતિહાસ તેને તે સમયે પ્રાપ્ત કર્યું હતું એમ ગણવું, તે આલેખનારને તે આધારે અમુક વ્યક્તિના જીવન- મુદ્દા તપાસવા રહે છે. બનાવની ગુંથણી કરવામાં તેમજ અન્ય મુદ્દાઓની રાજા કલ્કિનું વૃત્તાંત જે આપણે આગળ તારવણી કરવામાં દીવાદાંડીરૂપ બની અતિ ઉપકારક ઉપર વર્ણવીશું તે ઉપરથી જોઈ શકાશે કે તે તે થઈ પડે છે. એટલે આપણી પાસે પડેલ સામ- ગ્રંથકારોએ આ ઉપનામ રાજા પુષ્યમિત્રને જ ગ્રીમાંથી જે તેવા આંકડા ઊભા કરી શકાતા હેય લાગુ પાડયું છે, અને તેમના મંતવ્યમાં તેઓ તે પ્રથમમાં આપણે તેવો પ્રયત્ન કરી લઈએ. એટલે કેટલેક અંશે વ્યાજબી પણ છે; કારણ કે અન્ય તે આધારે, પછી તેમને રાજ્યકાળ નક્કી કરવામાં દેશી વિદ્વાનોએ ઈતિહાસ શેધીને જે પ્રમાણે મત કાંઈ જ અડચણ નડે નહિ. આટલું બની શકે દર્શાવ્યો છે તે પ્રમાણે પુષ્યમિત્રને મહાશક્તિશાળી
(૧૦) જૂઓ પુ. ૧ સું: પ્રશસ્તિ પૃ. ૧૪ આગળ ઉપર અગ્નિમિત્રના જીવનવૃત્તાંતે જુઓ, (૧૧) આ કથનના વિશેષ અધિકાર માટે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034579 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Bhag 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 31 MB |