Page Text
________________
૩૫૮ રૂષભદત્તનું
[ દશમ ગૂર્જરનરેશ સિદ્ધરાજ જયસિંહ સાથે લડવા સુધી છે. એટલે ઉપરની ત્રણે વસ્તુસ્થિતિનું દહન અને સર્વસ્વ ગુમાવી બેસવા સુધી પણ તૈયાર કરવામાં આવશે તે એટલો નિષ્કર્ષ કાઢી શકાશે થઈ ગયા હતા; આ સર્વ હકીકત સતી રાણકદેવીને કે, (૧) સૌરાષ્ટ્રની આભીર પ્રજાને અને દક્ષિણની ઇતિહાસ ઉપરથી૩૧ એટલી બધી સુપ્રસિદ્ધ છે આભીર પ્રજાને કાંઇક સંબંધ હોવો જોઈએ કે તેનું વિશેષ વર્ણન કરવા જરૂર રહેતી નથી. (૨) શક પ્રજાનાં કેટલાંક સ્વભાવોત્પન્ન લક્ષણે તેમ જ કાઠિયાવાડના કેટલાક બહારવટીઆઓ પણ જેવાં કે પશુપાલન, તિરંદાજી, ઘોડેસ્વારી, પિતાની બીજી વૃત્તિ માટે ભલે નિંદાપાત્ર ગણાય સ્ત્રી સન્માન ઈ. ઈ. આભીર પ્રજામાં ઉતરેલાં છે, છતાં સ્ત્રીમર્યાદાના રક્ષણ તેમજ સ્ત્રી સન્માન નજરે પડે છે. (૩) ત્રિકૂટક અથવા રાષ્ટ્રવંશી માટે તો પંકાયેલા જ માલૂમ પડ્યા છે. આ બધા રાજાઓ તે દક્ષિણ પ્રદેશની આભીર પ્રજારૂપ ઉપરથી કહેવાની મતલબ એ છે કે, સારાષ્ટ્રમાં દષ્ટાંત-લેખવા તથા રા–રાહવંશી રાજાઓને પણ એક આભીર પ્રજા વસી રહી જણાઈ છે, સૌરાષ્ટ્ર પ્રદેશની આભીર પ્રજાના ઉમરાવો લેખવા કે જેમાં, શક પ્રજાનાં જેવાં જ સદ્ગણે (૪) અને હિંદીશક પ્રજાને સમય ભલે ઈ. સ. અનેક સદીઓ સુધી ઉતરી આવેલાં ઐતિહાસિક પૂ. ની પહેલી અથવા બીજી સદીને ગણાય છે; દષ્ટિએ નોંધાયેલાં છે. અને આ સૌરાષ્ટ્રભૂમિ તથા આભીર પ્રજાને સમય ભલે ઈસ્વીની ઉપર રૂષભદત્તના વંશે રાજ્યઅમલ પણ ભોગવ્યો પહેલી, બીજી કે ત્રીજી સદીને ગણાતે હેય અરે ! સેકસ વંશ છે તે) કેટેસને મળતો જ ઉચ્ચાર ક્ષહરાટને એક અંશ તરીકે જ સર્વે વધાવી લે છે, જ્યારે કોઈ છે એમ છે. સ્ટીવનસનને મત છે. પણ નહપાણને તે સામાન્ય માણસ ભલે સત્યપૂર્ણ અને પ્રમાણિક આધાર કેટેસને સૂબે ધારતો હતો. ડે. ભાઉદાજીને મત એમ સાથેની વાત રજૂ કરે, તે પણ જો તે રજૂઆત પૂર્વબદ્ધ છે કે ( જુઓ. જ. . . . એ. સે. પુ. ૮, પૃ. મંતવ્યથી ભિન્ન પડતી હોય, તે તે સૂચનને આદર મળે ૨૩૯ ) ક્ષહરાટ અને કેટેસ બને એક જ છે. વળી ક્ષહ- તે એક બાજુ રહ્યો, પણ ઊલટું તેને તેડી પાડવાને રાટ(શબ્દ)ની જોડણીના શબ્દાક્ષર ખગરાટ પ્રમાણે પ્રયત્ન કરાય છે અને હાસ્યપાત્ર બનાવાય છે. આ થાય છે, જેને માગધી શ૬ ખહરાટ છે, (તેના મત ગ્રંથના લેખક તરફ વિદ્વાને આ વર્તાવે તે પ્રમાણે ) કાઠિયાવાડનું સુપ્રસિદ્ધ નામ (જે) ખેંગાર સામાન્ય થઈ પડવાનું માલુમ પડ્યું છે. ] (છે) તે ખગરાટમાંથી જ નીકળ્યું છે.” આખા (૩૧) શાક તથા આભીર પ્રજમાં શિયળરક્ષણ તરીકે વાક્યને સાર એ દેખાય છે કે, લેખકની મતલબ, સહરાટ, મરી ફીટવાની વૃત્તિને આરંભ છે. ખગરાટ અને ખેંગાર-આ ત્રણે શબ્દને કાંઈક સંબંધ (૩૨) ઘણુ બહાવટીઆઓ વિશે કિંવદંતિ સંભહેવા પૂરત જણાવવાની છે. જ્યારે આપણે એમ તારણ થાય છે કે તેને જ્યારે વટેમાર્ગુઓને ભેટે થઈ જાય છે કરવું રહે છે કે, નહપાણુ ક્ષહરાટને અને ખેંગાર રા’ ત્યારે કેવળ પુરૂષવર્ગને જ હેરાન કરે છે પણ સ્ત્રીઓને ને અમુક અંશે મળતાપણું (સ્વભાવે કે અમુક ગુણુ કંઈ પણ રંજડ કરતા નથી, ઊલટા તેમને સન્માનપૂર્વક પર) હતું એટલે તેમાં સૂચન છે ખરૂં.
પર બેસારીને પોતાની અન્ય લુંટનું કાર્ય આપે છે. [મારું ટીપણુ ક્રેઈટસ, ક્ષહરાટ, ખગરાટ કે ખેંગાર એટલું જ નહીં, પણું ને કોઈ સ્ત્રી તેમના ઉપર કાંઈક શબ્દોને અરસપરસ ઉચ્ચારમાં કે વ્યુત્પત્તિમાં કેટલું ઉપકાર બતાવતી દેખાય . તે સ્ત્રીને પોતાની બહેન સામ્ય ગણાય તે પ્રશ્ન અલગ રાખીએ, પણ જણાવવાનું ગણી, વીરપસલી તરીકે ભાઈ તરફથી બેનને અપાતી ભેટ કે નામાંકિત વિદ્વાનો જે કાંઈ તક, વિતક કે કલ્પના તરીકે અથવા તેને સાદી ભાષામાં બહેનને કાપડું દેવું કરે, પછી ભલે તે બહુ જ વિચિત્ર હેય છતાં તેને વિદ્યાના બોલાય છે) સારી બક્ષીશ આપી રંજીત કરે છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034579 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Bhag 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 31 MB |