Page Text
________________
પરિછેદ ] મથુરાનગરી
૨૫૩ પૃ. ૨૪૩ થી ૨૪૬ સુધી શહારાટ ક્ષત્ર ગણાય તેવી ચેજના ઘડવી પડી; જેથી આ ના ધર્મનું જે વિવેચન આપણે આપ્યું છે તે આખા પટમ પચ્છેિદમાં તે બે નગરી વિષેનું વાંચવાથી બરાબર ખ્યાલ આવશે કે, આ પ્રજા ખ્યાન માત્ર પરિશિષ્ટરૂપે જ આળેખાયું છે. વિશેષ ધર્મચુસ્ત હોવાથી તેમનાં જીવનપ્રસંગે
() મથુરાનગરી ઉપર અવારનવાર તે વિશેની છાયા પડતી દેખાય છે. આ શહેર વર્તમાનકાળે જો કે બહુ વળી તેમનાં બે મુખ્ય તીર્થસ્થાનો-મથુરા અને વિસ્તારવંત કે જાહેરજલાલીવાળું રહ્યું નથી જ. તશિલા-તેમનાં રાજ્યનાં પાટનગર હેવાથી છતાં વિષ્ણુભક્તો-કૃષ્ણભક્તોનું તે પવિત્ર તેમના રાજઅમલમાં કાંઈક વધારે પ્રકાશમાં સ્થળ ઉપરાંત તીર્થધા છેવાથી સમાનાર્થે તેને આવ્યાં છે. આ બે નગરોને લગતી અનેક મથુરાજી કહીને સંબોધાય છે. જેમ કામદેવની માહિતી ઇતિહાસના અભ્યાસની દષ્ટિએ કડવી મીટી દૃષ્ટિ અનેક સ્થાન ઉપર પડી દેખાય જાણવા જેવી છે. જો કે તેમાંની થેડીક, ઉપ- છે તેમ આ પરિચ્છેદમનાં બને નગરો પણ તેમાંથી રમાં સમયાનુસાર જણાવાઈ ગઈ જ છે; છતાં બાકાત નથી રહ્યાં. એટલે કે પૂર્વ સમયે મથુરાઘણએ આપવી બાકી રહી છે તેની, તેમજ નગરીને માથે રાજપાટના શહેર તરીકે કીર્તિજે અપાઈ ગઈ છે તેની યથાપ્રકારે સમજણ કળશ ચડી ગયો હતે એટલું જ નહીં પણ મળી શકે તે માટે સંગ્રહિત પણે ગુંથણ કરીને એક- લક્ષ્મીદેવીની અમિદષ્ટિ પણ તેને લલાટે અંકિત ધારા વાંચનરૂપે રજુઆત કરવાની આવશ્યક્તા થઈ ગઈ હતી. જેમાં સામાજિક, વ્યવહારિક અને લાગે છે. એટલે તેને આ ક્ષહરાટના ઇતિહાસ રાજકીય ક્ષેત્રે તેનું સ્થાન મધ્યાહ્નસ્થિત સૂર્યની સાથે જ જોડવાનું યથાયોગ્ય લાગ્યું છે. પણ પેઠે ઝગમગી ઉઠયું હતું, તેમ ધાર્મિક ક્ષેત્રે પણ સાથે વળી એમ વિચાર આવ્યો કે, ઇતિહાસમાં એક વખત થવા પામ્યું હતું. અહીં જે વર્ણન વર્ણવતા ભૂપતિઓ, અમાત્ય કે રાજકારણમાં લખવાનું મન થયું છે તે તેની ધાર્મિક મહત્ત્વતા જોડાયેલા અન્ય પુરૂષનાં વૃત્તાંત સાથે આવાં કે વૈભવ બતાવવાના હેતુથી નથી જ, પણ તેને સ્થાન પરત્વેનાં વિવેચન ન ભેળવાય તે સારૂં. લગતી-તેમાંથી ઉપસ્થિત થતી-અનેક ઐતિહાઆ કારણથી તે બનેને લગતી હકીકત પરિ. સિક ઘટનાઓની ગેરસમજૂતિ દૂર થવા પામે, શિષ્ટરૂપે દાખલ કરવા મન થયું. બીજો તથા ખરી વસ્તુસ્થિતિ શું હતી તે ઉપર સાચો વિચાર એ છે કે, પરિશિષ્ટ માત્ર તે પુરવણ પ્રકાશ પડે તે માટે છે. જેવાં હોવાથી ડાં પૃષ્ઠોમાં જ પતી જવાં ઈતિહાસ કહે છે કે, વૈશ્નવ સંપ્રદાયની જોઈએ; જ્યારે આમાં તે લગભગ વીસેક પૂછી ઉત્પત્તિ શ્રી વલ્લભાચાર્યજી મહારાજના વરદ રોકાય તેવું દેખાઈ આવ્યું એટલે તેને લગતું એક હસ્તે ઈ. સ. ની કેટલીયે શતાબ્દિ પસાર થયા સ્વતંત્ર પ્રકરણ પાડીને, સામાન્ય ઇતિહાસથી બાદ થવા પામી છે. એટલે જે સમયને ઈતિજુદુ દેખાઈ આવે તેમજ પરિશિષ્ટ રૂપે પણ હાસ આપણે આ પુસ્તકમાં આળેખવાને છે
(૧) વૈષ્ણવ અને વૈશ્નવ વચ્ચે શું ફેર ગણાય છે અને શબ્દની વપરાશ વર્તમાનકાળે એક જ ભાવાર્થમાં બાબતની મારી માન્યતા મેં ઉપરમાં પૃ. ૮૬. ટી. ૨૪ માં કરાતી રહી છે. ]. જણાવી છે. [ વિશેષ પૃચ્છા કરતાં જણાયું છે કે તે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034579 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Bhag 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 31 MB |