Prachin Bharat Varsh Bhag 03

SR No.: 034579
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1937
Total Pages: 502
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 31 MB

Page 203

પરિચ્છેદ ]
ખાસિયત વર્ણન પ્રત્યેક સિકકાના રાજવીની સંસ્કૃતિનું King=બાદશાહ (૩) મહાક્ષત્રપ અને (૪) ક્ષત્રપ તથા તેના સમયનું કાંઈક અનુમાન૫ બાંધવાને
વિગેરે ભિન્ન ભિન્ન પદવીઓઉપયોગી નીવડે એવી ધારણું રાખી આગળ વધીશું. ક્ષત્રપની વાળા શાસકોના અધિકાર
ઉપરમાં સિક્કાની બાબત કહી; હવે શિલા- સત્તા વિશે પરત્વે જે વિચાર દર્શાવ્યા લેખ અને દાનપત્રને લગતી એકાદ બે બીના પ્રમાણભૂત છે તેથી સર્વ સરદારો કયા જણાવી દઉં. રાજાઓ જ્યારે જ્યારે પ્રસંગ પડયે કથન ક્યા દેશના અને કઈ કઈ શિલાલેખ કતરાવતા કે દાનપત્ર અર્પણ કરતા
પ્રજાના અધિકારીઓ છે તેની ત્યારે ત્યારે અમુક પદ્ધતિએ જ લખાણ કરતા કાંઈક સમજણ પડી જાય છે. આ સઘળી વાત હેવા જોઈએ એમ સહજ અનુમાન કરીએ તે આપણે માત્ર ઇતિહાસનાં વાચન અને અનુખોટું નથી. અને તેમાં પણ આવા લેખને અંતે ભવ ઉપરથી જ ઉપજાવી કાઢેલી ગણવાની છે. તેમ કર્યા માટે સમય જે તેઓ દર્શાવતા, તેમાં તે બાબતમાં, સત્તા સમાન લેખાતા કોઈ ગ્રંથમાં તે તેઓ પિતાપિતાની પદ્ધતિને ખાસ કરીને તેનું વિવરણ મળી આવે તે સાથે સાથે ચીવટપણે વળગી જ રહેતા હતા એમ દેખાય તપાસી શકાય; તેમજ તે કથન-વિવરણ સાથે છે.૭૬ અને આ પ્રમાણેની પ્રથા અંગીકાર કર- આપણું અનુમાન કેટલા પ્રમાણમાં બંધબેસતું વામાં પણ, સિક્કાની પદ્ધતિમાં દર્શાવી ગયા છીએ થઈ શકે છે તેની તુલના કરવાનું પણ સગવડતે જ પ્રમાણે, પ્રત્યેકની સંસ્કૃતિ અને ધાર્મિક ભર્યું થાય. તેમાંનું એક કથન આ પ્રમાણે છે. સંસ્કાર વિગેરે વિગેરે જવાબદાર હશે, એમ - હિસ્ટેરીઅન્સ હિસ્ટરી ઓફ ધી વર્લ્ડમાં પ્રત્યક્ષ દેખાઈ આવે છે. હિંદી રાજવીઓ અમુક લખ્યું છે કે –In ancient history it કાર્ય કરવા માટે તેના સમયદર્શનમાં અમુક વર્ષ ( Satarap ) is the name given by રંતુ, મહિને કે દિવસ એમ બધું નિર્દેશતા જ્યારે જે the Persians to their provincial હિંદીઓ નહોતા તે માત્ર વર્ષ જ બતાવતા; વળી governors. The functions and duties આ બીનહિંદીઓમાં પણ, જેમ જેમ હિંદની of a Satarap were-( The empire ભૂમિથી દૂર દૂર જતા જઈએ છીએ તેમ તેમ, of Darius included as many as 30 સમયનિર્દેશનની ચાર વસ્તુમાંથી (વર્ષ, રતુ, Satarapies ). They did not attempt મહિને અને દિવસ) અકેકનું. વધતા ઓછા to subjugate the races that peoplપ્રમાણમાં, અદ્રશ્ય પણું થતું નિહાળાય છે. ed their dominions, but on the
ઉપરમાં આપણે (૧) King of Kings= contrary accepted the manners, મહારાજાધિરાજ, શહેનશાહ (૨) (Great custoins and religion of the people
દેવ વિગેરેના સિક્કાઓ જુઓ.
( ૭૪ ) નહપાણને સિક્કા જુએ. ( ૫ ) આ બધાં કથનની સાબિતીનાં દષ્ટાંતે
માટે ૫ ૨ માંના સિક્કાને લગતાં બે પરિએ જોડ્યાં છે તે જોઈ લેવા.
(૭૧ ) ઉપરની ટીકા નં. ૫૫ તથા ૫૮ જુઓ,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat