Page Text
________________
૫
પરિચછેદ ]
પુષ્યમિત્રનાં જીવન નેકરીમાં જોડી દીધો હતો એમ સમજાય છે. તે પ્રથા ચાલી રહી હતી, કેમકે ત્યાં તે નબળા
બીજી બાજુ, શતકરણ આંધ્રપતિનું મૌર્યવંશી રાજાઓને અમલ હતો અને ખરી મૃત્યુ થતાં તેની ગાદીએ જે રાજાઓ આવવા સત્તા તે વૈદિક ધર્મના રગેરગ અંધભક્તિ ધરામાંડ્યા, તે પણ પિતાના પૂર્વજના પગલે ચાલી વતા પુષમિત્રની જ હતી. તેમાં ઉપર પ્રમાણે ધર્મના પ્રચાર માટે પિતાની સત્તાને દંડ-બાપુ પતંજલી મહાશયની હાજરીથી અને પ્રેરણાથી પ્રજા ઉપર ફેરવવાનું ચાલુ રાખે ગયા હતા. વારિસિંચન મળવા માંડયું. એટલે મધ હિદમાં એટલે કે, અવંતિમાં વેદધર્મી પુષ્યમિત્રને હવે પ્રજાને ખળભળાટ દેખી પશ્ચિમ હિંદમાંથી છડેચોક રાજ્યઅમલ ચાલુ હતો. તેમ દક્ષિ- પરદેશી લોકોના ટોળેટોળાં ઊતરવા મંડી પડવાં ણમાં પણ શાતવાહન-શતવહન વંશને ધર્મદર- લાગ્યાં (જેને ઇતિહાસ આપણે જુદા જ પ્રકઅમલ ચાલુ થયો હતો. અને બંને રાજ્યમાં રણુમાં લખવાનો છે.) સમય આવતાં-રાજાની ફેરબદલી થતાં, અશ્વમેધ આ ધર્મ-પરિવર્તનની કહે કે ધર્મઝનૂનયજ્ઞના દેખાવ થયા જ કરતા હતા. પણ રાજ- ના બહાના તળે અત્યાચાર ચલાવવાની કહે, સત્તાને જુલ્મ-દમનનીતિ જ્યારે વધી જ પડે કે તેની છાયામાં રહી સત્તા જમાવવાની કહે, છે, ત્યારે કુદરત કઈ રીતે પણ તેના ઉપર ગમે તે નામથી સંબંધો પણ તેવી સ્થિતિ લગઅંકુશ મૂકે જ છે. તેમાંયે આંખની ગાદી ઉપર ભગ વીસેક વર્ષ સુધી ચાલુ રહી હતી. દરમ્યાન જે રાજાઓ આવવા લાગ્યા, તેમણે પ્રજાને પરદેશીઓનાં આક્રમણનું બળ પશ્ચિમમાંથી પર રોષ જોયો કે તુરત જ કેટલાકે પોતાની રાજનીતિ જોસથી જે દેડી આવતું હતું કે, અમાત્ય પુષ્પબદલી નાંખી. અને શાતકરણી બીજાના સમય મિત્ર અને સન્યપતિ અગ્નિમિત્રથી અસલ થઈ પહેલાને જે ધર્મ યા આવતું હતું તે પુનઃ પડવા માંડયું. મૌર્ય સામ્રાજ્યને જે મહાન પ્રહણ કર્યો. એટલે પતંજલી મહાશયને દક્ષિણ વિરતાર સમ્રાટ પ્રિયદર્શિન પોતાના મરણ સમયે દેશ છોડી અવંતિમાં થાણું જમાવવાની ઇચ્છા મૂકી ગયો હતો તેમાં હિંદની બહારને સર્વે મુલાક થઈ આવી-કહે કે ત્યાં આવવાનું આમંત્રણ તે કયારને ગુમાવી નંખાયો હતો જ, પણ મળ્યું. વળી કેટલાક આંધપતિએ પ્રજાને ઇચ્છા- ઉત્તર હિંદમાં પણ બળવા જેવી જ સ્થિતિ પૂર્વક ધર્મ પાળવાની છૂટ આપી જેથી પ્રજાના પ્રવર્તી રહી હતી. અને એક પછી એક પ્રાંત મન કાંઈક શાંત થયા અને પરિણામે રાજસત્તા તેની સત્તામાંથી ખસી જતા પડતા દેખાતા હતા. પણ સ્થિર થવા પામી. પણ ઉત્તરમાં તે, તે ને તે એટલે સુધી કે અવંતિપતિની હદ પાત્ર
તેથી તેને ઇતિહાસકારે એ “શુંબભ્રત્ય” તરીકે બિંસારના મૃત્યુ થયા હતા; પણ આ બધા વંશનાં ઓળખાવે છે. મર્ય-ભૂત્ય કહે કે આંધ્રભૃત્ય કહે નામ અને કૃત્ય શબ્દ તેમની સાથે નેડવાનું મન તે કઠિન કાર્ય લાગવાથી, શુગભર્યા શબ્દ જ વેજી લાગવાથી તે સંબંધમાં ઇતિહાસકારોએ " આંધભ્રય” કાઢ લાગે છે. (જુઓ પૃ. ૪૯. ટી. નં. ૫,) જેવી રીતે શબ્દ છે હો અને પૂર્વના ઇતિહાસકારોના તે આંકવરી રાજઓ ચેદિપતિ ચક્રવતી ખારવેલના પ્રથમ પગલાનું અનુકરણ કરી, પુષમિત્રના સમયના ઇતિભ્રય જેવા હતા. પછીથી મગધપતિ નાગ-નંદવંશનાં હાસકારોએ તેને “શંગભૂત્ય” નામ આપ્યું લાગે છે, ત્ય થયા અને પછી મર્યાવંશી ચંદ્રગુપ્ત અને
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034579 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Bhag 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 31 MB |