________________
જૈન ધર્મ અને એકતા
ઉગ્ર સંયમના પિષક દિગંબર પ્રથએ પણ જેમ સાધુઓને ખાવાની છૂટ આપી છે તેમ સંયમ નિમિત્તે જ વસ્ત્રપાત્રની પણ છૂટ આપવી જોઈએ. જે તે પ્રથામાં તે જાતનું વિધાન ન હોય તો હું માનું છું કે તે તેના રચનારની ખામી છે.
દિગંબરના રાજવાર્તિક ગ્રંથમાં ર૭૧ મે પાને આઠમા સૂત્રમાં જણાવ્યું છે કે અહિંસારૂપ મહાઉદ્યાનની રક્ષા કરનારે તેની ફરતી પાંચ વડે બાંધવાની છે તે આ પ્રમાણે–વાણુને સંયમ, મનને સંયમ, જતાં આવતાં સાવધાનતા, લેતાં મૂક્તાં (એટલે ઉપકરણને લેતાં મૂકતાં) સાવધાનતા અને આલેકિત ખાનપાનમાં સાવધાનતા.
આ ઉલ્લેખમાં ખાનપાનની સાવધાનતાને જુદે ઉલ્લેખ કરેલ હેવાથી આદાન નિક્ષેપણમાં તેને સંબંધ જણાતો નથી તેથી એ ચોથી વાડને સંબંધ નિર્ચના ઉપકરણે (વસ્ત્રપાત્ર વગેરે) સાથે ઘટાવા સંગત અને ઉચિત જણાય છે.
દિગંબરેના જ્ઞાનાર્ણવ ગ્રંથના ૧૯૦ મે પાને શ્લેક ૧૨-૧૩માં કહ્યું છે કે –“શયા, આસન, એસિકું, શાસ્ત્રને સાચવવાનાં ઉપકરણે -એ બધાને બરાબર જોઈ વારંવાર તપાસી લેતે મૂકતે સાધુ અવિકલપણે આદાન સમિતિને સાચવી શકે છે.” તેમાં આ જ પ્રકરણમાં વ્યુત્સર્ગ સમિતિને (નિક્ષેપણા સમિતિને) પણ ઉલ્લેખ છે. ઉપર શાનાર્ણવને ઉપકરણોને લગતો ઉલ્લેખ શાસ્ત્રોપકરણોને પણ નિર્દેશ કરે છે તો તે, શરીરપકરણે અને તે પણ ઔષધવત વપરાતાં વસ્ત્રપાત્રને એકાંતિક નિષેધ શી રીતે કરે ?
તે વળી વર્તમાનને નામે ચાલતાં પ્રવચનમાં, તેમાં પણ :નિષ બાહ્યસામગ્રીમાં ક્યાંય એકાંત સંભવી શકતો નથી, કારણ કે તે પ્રવચનનું નામ જ અનેકાંતિક દર્શન છે. છતાં જે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
