Bhattikavyam

SR No.: 034481
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhatti Mahakavi
Publisher: Pandurang Javaji
Publication Year: 1928
Total Pages: 514
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 41 MB

Page 335

३०२, भट्टिकाव्ये-तृतीये प्रसन्न-काण्डे लक्षण-रूपे द्वितीयो वर्गः,
संमृष्टेत्यादि-देवैः सेव्यस्यापि नन्दनस्य लक्ष्मीर्भवनैः प्रातर्विजिग्ये वि. जिता । आदौ संमृष्टरजांसि अपनीतरजांसि पश्चासिक्तानि । पूर्वापरकालसमासः । अर्चितानि पूजितानि प्रशस्तानि चारूणि शोभनानि पुष्पाणि येषु भवनेषु संमृष्टसिक्तानि च तानि भर्चितचारुपुष्पाणि चेति विशेषणसमासः। आमोदवन्ति यानि द्रव्याणि चन्दनादीनि तैः सुगन्धो भाग एकदेशो येषां तैः । गन्धस्यत्वे तदेकान्तग्रहणादित्वं न भवति । सभृङ्गैरामोदभृतस्वात् ॥ ९२०-अक्ष्णोः पतन् नील-सरोज-लोभाद्
भृङ्गः करेणा ऽल्प-धिया निरस्तः ॥ ददंश ताम्राऽम्बु-रुहाऽभिसन्धिस्
तृणाऽऽतुरः पाणि-तले ऽपि धृष्णुः ॥ ३६ ॥ अक्ष्णोरित्यादि-नीलसरोजलोभात् नीलकमलमेतदित्यक्ष्णोः पतन्निलीयमानो भृङ्गः अल्पधिया अल्पबुद्ध्या कयाचित् करेण निरस्तः क्षिप्तः सन् तानाम्बुरुहाभिसन्धिः रक्तपद्ममेतदित्यभिसन्धिरभिप्रायो यस्य भृङ्गस्य स धृष्णुः प्रगल्भः पाणितले ऽपि ददंश दृष्टवान् । तामित्यर्थात् ॥ ९२१-विलोलन्तां चक्षुषि हस्त-वेपथु
भ्रुवोर् विभङ्गं स्तन-युग्म-वल्गितम् ॥ विभूषणानां वणितं च षट्-पदो
गुरुर् यथा नृत्य-विधौ समादधे.॥ ३७॥ विलोलतामित्यादि-यथा गुरुनृत्याचार्यों नृत्यकर्मणि कस्याश्चिच्चक्षुषि विलोलतां चलता हस्तवेपथु हस्तकम्पं भ्रुवोर्विभङ्गं नतोन्नति स्तनयुग्मवलितं प्रचलितं भूषणानां कणितं शिञ्जितं जनयति, तद् दृष्ट्वा षट्पदो ऽपि तत्समा. दधे विहितवान् ॥ ९२२-अथा ऽनुकूलान कुल-धर्म-संपदो
विधाय वेशान् सु-दिवः पुरी-जनः ॥ प्रबोध-काले शत-मन्यु-विद्विषः
प्रचक्रमे राज-निकेतनं प्रति. ॥ ३८॥ अथेत्यादि-अथानन्तरं पुरीजनो लङ्कानिवासिजनः प्रतिदिनमवाप्तकल्याणत्वात् सुदिवः । ८६०। सुप्रात-५।४।१३०।' इत्यादिना समासान्तनिपातनम् ।
१-भत्र 'तृष्णाऽऽतुरः' इति पाठो युक्त इति भाति । तेन हि · ताम्राम्बुरुहाभिसंधित्वात् मकरन्दतृष्णया पीडित इति सरलार्थः प्रतिपद्यते । यथास्थितपाठपक्षे तु सूक्ष्मत्वात्तृणसदृशमृणालतन्तुष्वातुर: सस्पृह इति कथंचिदुन्नेयम् ।. . . . . . . .