________________
* ૫૬ ]
ઐતિહાસિક પૂર્વસની
જાતની કાર્યવાહી એમના તરફથી કરવામાં આવી છે, અને જે કીંમતી સંભારણાં તે મૂકતા ગયા છે, એ બધાના નિષ્પક્ષપણે વિચાર કરવામાં આવે તે એમાંથી એક જ સાર તારવી શકાય છે કે રાજવી કુમારપાળના ષિષકા ધર્મ શૈવ હેાવા છતાં તેમનું હૃદય જૈનધર્મીના ઉમદા સિદ્ધાંતાથી સપૂર્ણ પણે આતપ્રાત થઈ ગયું હતુ. તે જૈનધમ ના ચુસ્ત અનુયાયી તરીકે જીવ્યા અને એ ધર્મોના પાલનથી આત્મશ્રેય સાધ્યું.
મારવાડમાં આવેલ જાલેાર દુર્ગાંમાં બૃહત્ ગચ્છના શ્રી દેવચંદ્રાચાર્ય ના ઉપદેશથી કુમારવિહાર નામાં રમણિય દેવમ ંદિર અંધાવ્યું. એ ઉપરાંત રાજવીએ દવાખાના અને આરેાગ્યમદિરા ઊભા કર્યા, જ્યાં દર્દીઓને દવા તેમજ આરામ સહજ પ્રાપ્ત થઈ શકતા હતા. અનાથાશ્રમા પણ સ્થાપ્યા હતા જ્યાં દીનદુ:ખી અને અપગાને ખારાક અપાતા હતા. આ સિવાય ધર્મોક્રિયા અંગે પૌષધશાળા અને ઉપાશ્રય મંધાવ્યા હતા.
એ ગાદી પર બેઠી ત્યારે સમ્રાટ્ અકખર માફ્ક નિરક્ષર હતા પણ કપદી મત્રીની સૂચના અને શ્રીમદ્ હેમચંદ્રસૂરિના સતત પરિચયથી તેમજ જ્ઞાન મેળવવાની તીવ્ર ઉત્કંઠાથી થાડા સમયમાં તે અભ્યાસમાં એટલે આગળ વધ્યા કે જેથી માત્ર લખતાં–વાંચતા જ નહીં પણ કવિતાઓ રચતા અને એ ઉપર ટીકા ટીપ્પણ કરતાં આવડી ગયું. વળી તે વિદ્વાનાની સભામાં છૂટથી ભાગ લેતા થઇ ગયા.
The poet, the pandit and the priest all frequented his court and were freely and liberally pat ronised by him. શ્રીયુત્ U. S. Tankતુ. ઉપરનું લખાણ અક્ષરશઃ સત્ય છે. શ્રીમદ્ હેમચંદ્રસૂરિએ મહારાજા કુમારપાળના રાજ્યકાળમાં પેાતાની નિમ્ન અલૌકિક કૃતિઓની રચના કરી–
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
