________________
નાથ બનવાની દિશામાં ચાલી નીકળ્યા. તેમણે જગતને ભોગસુખની અસારતા અને ત્યાગસુખની શ્રેષ્ઠતાનું દર્શન કરાવ્યું.
વેદ - વેદાંગના જ્ઞાતા દિગ્ગજ બ્રાહ્મણ પંડિત શ્રી હરિભદ્રને જૈન સાધ્વી શ્રી યાકિની મહત્તરાના સ્વાધ્યાયના શબ્દશ્રવણે જૈન શ્રમણ બનવાની પ્રેરણા મળી. તેમણે વૈદિક પરંપરા છોડીને જૈનદીક્ષાનો સ્વીકાર કર્યો. તે જ જૈનાચાર્ય શ્રી હરિભદ્રસૂરિજીએ ૧૪૪૪ ગ્રંથરચનાની અનુપમ ભેટ આપીને જિનશાસને સમૃદ્ધ બનાવ્યું છે.
ગુરુના વચન પર શ્રદ્ધા રાખીને શાસનના ઉત્થાન માટે માતા પાહિણીદેવીએ પોતાના આઠ વર્ષના ચાંગદેવને ગુરુચરણે સમર્પિત કર્યા હતા. જે ભવિષ્યમાં જૈન શ્રમણ બનીને કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યના નામે પ્રસિદ્ધિ થયા.
બે ભાઈઓ વચ્ચે થતાં યુદ્ધને અટકાવવા માટે સાધ્વી માતા મયણરેહા યુદ્ધના મેદાનમાં ગયા હતા. પોતાના બંને પુત્રોને સન્માર્ગનું દર્શન કરાવ્યું હતું અને યુદ્ધ સ્થગિત રખાવ્યું હતું.
આવા અનેક પ્રસંગો જૈન ધર્મને જીવંત બનાવવામાં માતાના મહત્ત્વપૂર્ણ યોગદાનને પ્રગટ કરી જાય છે. માતા સંતાનની જનની છે. તે ગર્ભકાળથી જ બાળકમાં સંસ્કારનું સિંચન કરી શકે છે. માતાના સંસ્કારસિંચનમાં જ આપણું ભવિષ્ય છુપાયેલું છે. માતા સંસ્કારી હશે તો જ સમાજ સંસ્કારી બનશે.
વર્તમાનની પરિસ્થિતિને નિહાળીએ તો સમસ્ત જનસમાજ પર પાશ્ચાત્ય સંસ્કૃતિની ઊંડી છાપ ઉપસી આવે છે. આર્યસંસ્કૃતિનો કે જૈનત્વના સંસ્કારનો ખુલ્લેઆમ લોપ થઈ રહ્યો છે. યુવાધન વ્યસન અને ફેશનમાં ગાંડાતૂર બનેલ છે. માંસાહાર, વ્યભિચાર, ભ્રષ્ટાચાર, દુરાચાર કે હિંસાચારનો વ્યાપ પ્રતિદિન વધી
જ્ઞાનધારા - ૧૯
રહ્યો છે. સહુના હૈયે ધનસંપત્તિ અને ભોગસુખની ધૂન લાગી છે. સમસ્ત સમાજ ભોગસુખ પાછળ દોડી રહ્યો છે. ધન વિના ભોગસુખ શક્ય ન હોવાથી લોકોએ ધન પાછળ દોટ મૂકી છે. અન્યાય, અનીતિ, કૃતઘ્નતા, વિશ્વાસઘાત વગેરે જે પાપનું સેવન કરવું પડે, તે કરીને પણ તેને ધન મેળવવું છે. પાપના પરિણામનો તેને વિચાર નથી. ધર્મવિનાશના આ કાળમાં મેકોલો શિક્ષણ પદ્ધતિએ બહુ મોટો ભાગ ભજવ્યો છે. માતા-પિતા લાખો રૂપિયાના ખર્ચ કરીને સંતાનોને ભણાવે છે. એજ્યુકેશન સારું હોય તો જ સારી એવી ધનસંપત્તિને પ્રાપ્ત કરી શકાય અને ધનસંપત્તિ હોય તો જ સુખશીલતાપૂર્વક જીવી શકાય તેવી સમસ્ત જનસમાજની દેઢ માન્યતા છે. લોકો પુણ્ય-પાપના સિદ્ધાંતને ભૂલી ગયા છે. આ કલિકાલમાં ધર્મની વાતો ઊંડે ઊંડે ક્યાં છુપાઈ ગઈ છે કે દબાઈ ગઈ છે તે સમજાતું નથી.
આ પરિસ્થિતિ ફક્ત જૈનધર્મ માટે જ કફોડી છે તેમ નથી પરંતુ કોઈપણ ધર્મ માટે આજે કપરી પરિસ્થિતિ છે. લોકો ફક્ત વર્તમાનના સુખને જ જોઈ રહ્યા છે, તેને ભવિષ્યનો કોઈ વિચાર નથી. સંપત્તિ અને સુખ માટે તેઓ પોતાની તમામ શક્તિ વાપરી રહ્યા છે. તેને ધર્મ કે કર્મ સાથે કોઈ સંબંધ નથી. સમાજની સત્ત્વશીલતા ઘટી છે, તેથી સત્ય તેને સ્પર્શી શકતું નથી.
યુવાવર્ગ ધર્મ, ધર્મસ્થાન કે ધર્મગુરુઓથી દૂર જઈ રહ્યો છે. તેથી યુવાવર્ગને સત્યની સમજણ મળતી નથી. અમે ખોટે માર્ગે જઈ રહ્યા છીએ, તેવું તેમને લાગતું જ નથી. અફસોસ છે કે આ ખાડો છે, તે ખબર જ ન હોય, ખાડાને જોવાની દૃષ્ટિ જ ન હોય, તો તે ખાડાથી કઈ રીતે બચી શકે ? સમજાતું નથી કે મૃગજળ માટેની આ દોટ ક્યાં સુધી ચાલશે અને દોડનારને ક્યાં લઈ જશે ?
કદાચ પ્રભુ વીરે ભાખેલા ભવિષ્ય અનુસાર પ્રભુના નિર્વાણ સમયે શરૂ
જૈન ધર્મની ગઈકાલ, આજ અને આવતીકાલ