________________
કર્મનું વેદન કરવું અર્થાત્ કર્મ વેદનના પ્રારંભને નિયુક્ત કહે છે. આ રીતે નિયુક્ત અને નિકાચિત એ પર્યાય શબ્દ છે.
નિધત્તાયુ–નિયુક્તાયુ વચ્ચે તફાવતઃ (૧) સામાન્યરૂપે આયુષ્ય કર્મ સાથે અન્ય કર્મ પ્રકૃતિઓનો સંયોજિત, નિયોજિત કરવાને નિધત્તાયુ કહે છે. (ર) આયુષ્ય સાથે અન્ય પ્રકૃતિઓના દ્રઢતમ બંધને કે નિકાચિત રૂપે બંધને નિયક્તાયુ કહે છે.
ષવિધ નિધત્ત આયુષ્ય બંધનુ સ્પષ્ટીકરણ આ પ્રમાણે છે
(૧) જાતિનામ નિધત્તાયુ : આયુષ્ય બંધ સમયે પૂર્વબદ્ઘ સત્તાગત પંચેન્દ્રિયાદિ જાતિ નામકર્મ વગેરે આયુષ્ય સાથે સંયોજિત થાય, નિબદ્ધિત થાય (વિશેષરૂપે બંધાય) તેને જાતિનામ નિધત્તાયુ કહે છે.
(ર) ગતિનામ નિધત્તાયુ : આયુષ્ય બંધ સમયે પૂર્વબદ્ધ સત્તાગત નરકાદિ ગતિ નામકર્મ વગેરે આયુષ્ય સાથે સંયોજિત થાય, વિશેષ રૂપે બંધાય તેને ગતિનામ નિધત્તાયુ કહે છે.
(૩) સ્થિતિનામ નિધત્તાયુ : આયુષ્યના બંધ સમયે પૂર્વે બંધાયેલી નામકર્મની પ્રકૃતિઓની સ્થિતિ, આયુષ્યની સ્થિતિ સાથે નિષિક્ત થાય, સમસ્થિતિક થાય તેને સ્થિતિ નામ નિધતાયુ કહે છે. અહીં ત્રણ પ્રકારે સ્થિતિ સમજાય છે - (૧) આયુષ્ય કર્મ સંબંધી, (ર) ગતિ, જાતિ, અવગાહના નામકર્મ સંબંધી અને (૩) તે સિવાયની અન્ય અનેક તવ પ્રાયોગ્ય નામકર્મની પ્રકૃતિઓ સંબંધી.
(૪) અવગાહના નામ નિધત્તાયુ : જીવ જેમાં અવગાહિત થાય છે, તેને અવગાહના કહે છે. જીવ ઔદારિક આદિ શરીરમાં અવગાહિત થાય છે, તેથી અહીં ઔદારિક આદિ શરીરની અવગાહના સમજવી.
આયુષ્યના બંધ સમયે પૂર્વબદ્ધ સત્તાગત પાંચ શરીરમાંથી આયુષ્યને
૧૬૮
