________________
૧૨ ગુણસ્થાન હોય છે. તેથી સંજ્ઞી જીવ વેદનીય કર્મનિયમા બાંધે.
અસંજ્ઞી જીવ : સાત કર્મ નિયમા બાંધે અને આયુકર્મ કદાચિત્ બાંધે કે કદાચિત્ ન બાંધે.
નોસંજ્ઞી નોઅસંજ્ઞી જીવ : તેરમા ચૌદમા ગુણસ્થાનવર્તી જીવોને સાત કર્મોનો અબંધ છે. તેરમા ગુણસ્થાનવાળા વેદનીય કર્મ બાંધે છે અને ચૌદમા ગુણસ્થાનવાળા વેદનીય કર્મ બાંધતા નથી. માટે તેઓને વેદનીય કર્મબંધની ભજના છે.
(૫) ભવી–અભવી દ્વાર : ભવીમાં– આઠેય કર્મબંધની ભજના. અભવીમાં– સાત કર્મબંધની નિયમા, આયુષ્ય કર્મબંધની ભજના. સિદ્ધોમાં– સર્વ કર્મનો અબંધ હોય છે.
(૬) દર્શન દ્વાર :
દર્શન : દર્શનાવરણીય કર્મના ક્ષય અથવા ક્ષયોપશમથી સાક્ષાત્ આત્મા દ્વારા અથવા ભાવેન્દ્રિય દ્વારા કે દ્રવ્ય ઈન્દ્રિયો દ્વારા જોવું, અનુભવવું અથવા પદાર્થનો સામાન્ય બોધ થવો તે દર્શન કહેવાય છે.
ચવવુવંસળી : જેને આંખ દ્વારા પદાર્થનો સામાન્ય બોધ થાય તે.
ઝવવઘુવંસળી: જેને આંખ સિવાયની ચાર ઈંદ્રિય દ્વારા પદાર્થનો સામાન્ય બોધ થાય તે.
મોહિવંસળી: ઈંદ્રિયની સહાયતા વિના, સાક્ષાત્ આત્માથી રૂપી પદાર્થનો સામાન્ય બોધ થાય તે.
વભવંસળી: જેને રૂપી, અરૂપી સર્વ દ્રવ્યનો, ત્રણે કાળ ત્રણે લોક સંબંધી સામાન્ય બોધ થાય તે.
પ્રારંભના ત્રણ દર્શન બાર ગુણસ્થાન સુધી હોય છે અને કેવળદર્શન તેરમા, ચૌદમા ગુણસ્થાનમાં હોય છે.
૧૫૭
