________________
પરિણામાદિ દ્વારનું તાત્પર્ય : લેશ્યાપદના ચર્તુથ ઉદ્દેશકમાં વર્ણિત પરિણામાદિ ૧૫ દ્વારોનો અહીં અતિદેશ કર્યો છે, તે આ પ્રમાણે છે
(૧) પરિણામ દ્વાર : ઉપર પ્રમાણે. (ર) વર્ણ દ્વાર : કૃષ્ણલેશ્યાનો વર્ણ મેઘ આદિ સમાન કાળો; નીલ લશ્યાનો વર્ણ ભમરાદિ સમાન નીલો; કાપોત લેયાનો વર્ણ અળસીનું ફૂલ, કોયલની પાંખ, કબૂતરની ગ્રીવા સમાન કંઈક કાળો, કંઈક લાલ અર્થાત્ રીંગણી કલર હોય છે. તેનો લશ્યાનો વર્ણ સસલાના લોહી સમાન લાલ, પટ્ટાલેશ્યાનો વર્ણ ચંપક પુષ્પની સમાન પીળો; શુક્લ લશ્યાનો વર્ણ શંખાદિ સમાન શ્વેત છે.
(૩) રસદ્વાર : કૃષ્ણલેશ્યાનો રસ લીમડાના વૃક્ષની સમાન કડવો, નીલલેશ્યાનો રસ સૂંઠની સમાન તીખો, કાપોત લેશ્યાનો રસ કાચા બોરની સમાન કસાયેલો-તૂરો, તેજોલેયાનો રસ પાકી કેરીની સમાન ખાટો-મીઠો, પદ્મલયાનો રસ ચંદ્રપ્રભા આદિ મદિરાની સમાન તીખો, કસાયેલો અને મધુર તે ત્રણે ય રસ સંયુક્ત, શુક્લલશ્યાનો રસ ગોળની સમાન મધુર છે.
(૪) ગંધદ્વાર : કૃષ્ણ, નીલ અને કાપોત આ ત્રણે લેશ્યાઓની દુરભિ ગંધ, અને તેજો, પદ્મ અને શુક્લ તે ત્રણે પ્રશસ્ત લેશ્યાઓની સુરભિ ગંધ હોય છે.
શુદ્ધ-પ્રશસ્ત-સંક્લિષ્ટ-ઉષ્ણાદિ દ્વાર : કૃષ્ણ, નીલ અને કાપોત આ ત્રણે લેશ્યાઓ અશુદ્ધ, અપ્રશસ્ત, સંક્લિષ્ટ, શીત અને રૂક્ષ છે. તે દુર્ગતિનું કારણ છે. તેજો, પદ્મ અને શુક્લ આ ત્રણ લેયાઓ શુદ્ધ, પ્રશસ્ત,અસંક્લિષ્ટ, ઉષ્ણ અને સ્નિગ્ધ છે; તે સુગતિનું કારણ છે.
પરિણામ-પ્રદેશ–વર્ગણા-અવગાહના–સ્થાનાદિ દ્વાર : લશ્યાના ત્રણ પરિણામ-જઘન્ય, મધ્યમ, ઉત્કૃષ્ટ; તેના પણ ત્રણ-ત્રણ ભેદ કરવાથી નવ ભેદ
૧૨૦
