________________
આ અગનું સામાન્ય કથન
(૫૫)
આધારરૂપ ભૂમિકા–પીડિકા બરાબર સમજવા માટે પ્રથમ એ ઉક્ત ઇચ્છાયાગાદિ યાગાનું વર્ણન અત્યંત ઉપયાગી અને આવશ્યક હતું, એમ આ ઉપરથી ફલિત થયું.
અને તે આ છે:—
मित्रा तारा बला दीप्रा स्थिग कांता प्रभा परा । नामानि योगदृष्टीनां लक्षणं च निबोधत ॥ १३ ॥ મિત્રા તારા ને ખલા, દીપ્રા સ્થિરા તેમ; કાંતા પ્રભા અને પા, દૃષ્ટિ આ છે એમ. યોગદૃષ્ટિના નામ એ, અતણે અનુસાર લક્ષણ તેનું સાંભળેા, હવે અહીં ક્રમવાર. ૧૩.
અર્થ:—મિત્રા, તારા, ખલા, દ્વીપ્રા, સ્થિરા, કાંતા, પ્રભા અને પરા-એમ આ ચેાગષ્ટિએના નામ છે. અને એએનું લક્ષણ સાંભળેા !
તે આઘદષ્ટિ બતાવવા માટે કહે છે:—
समेघामेघराज्यादौ सग्रहाद्यर्भकादिवत् । raefष्टरिह ज्ञेया, मिथ्यादृष्टी तराश्रया ॥ १४ ॥
વૃત્તિ:-તેમાં મિત્રા જેવી તે મિત્રા, તારા જેવી તે સારા; ઇત્યાદિ યથાર્થ જ નામાનિ−નામ, અશદૃષ્ટીનામ્—યાગદૃષ્ટિએના છે. અને એએનુ શળ– લક્ષણ—જે કહેવામાં આવે છે તે, નિવેષત-શ્રવણુ કા, સાંભળા! એમ અથ છે. અહી એધદૃષ્ટિના વ્યવચ્છેદ (અપવાદ) કરવા માટે ‘ યાગાષ્ટિ ? એમ ગ્રહણુ કર્યુ છે.
વૃત્તિ:-—અહીં એધદ્રષ્ટિ, જ્ઞાનાવરણીય આદિ કર્માંના ક્ષયાપશમની વિચિત્રતાને લીધે ચિત્ર—નાના પ્રકારની હાય છે.
સમેઘામેવા થાયો—સમેધ–અમેધ, મેધવાળા કે મેત્ર વિનાના, રાત્રી આદિમાં. આદિ શબ્દથી દિવસનું ગ્રહણ છે; એટલે મેધવાળા કે મેધ વગરના રાત કે દિવસમાં.
સપ્રજ્ઞાવ જાતિવત્—સંગ્રહ આદિ અને અ`ક આદિની જેમ. પહેલા આદિ શબ્દથી અગ્રહનુ ગ્રહણ છે, ખીજા આદિ શબ્દથી અનભ`કનું ગ્રહણ છે. એટલે ગ્રહસહિત કે ગ્રહરહિત, એવા ખાલ કે અખાલની જેમ. (ગ્રહ=ભૂત, ઝોડ વગેરે ).
નોટિ:—એવદૃષ્ટિ, સામાન્ય દન. તે ભાભિનંદી જીવવિષયી છે. એટલે કે ભાભિનંદી–સંસારથી રાચનારા જીવને આ હાય છે.
મિથ્યાદટીતાશ્રયા—મિથ્યાદષ્ટિ આશ્રયી કે અમિથ્યાદષ્ટિ આશ્રયી. કાચ (મેાતીએ-પડલ) વગેરેથી જેની દષ્ટિ ઉપહત–બાધિત છે તે મિથ્યાદષ્ટિ. તેનાથી ઉપધાત નથી પામેલ તે અમિથ્યાદૃષ્ટિ, આભ અક્ષરગમનિકા (શબ્દાની સમજૂતી) થઈ. અને ભાવાથ તા આ છે:
–
