Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 793

ઉપસંહાર : મુમુક્ષનું અહિંસાદિ આચરણ, ઈરછાયમનું સ્વરૂપ
(૭૧૭) યમવંત કથા પ્રીતિ યુતા, અવિપરિણામિની તેમ;
ઇચછા યમમાં જાણવી, પ્રથમ યમ જ તે એમ. ૨૧૫.
અર્થ –યમવતની કથા પ્રત્યે પ્રીતિયુક્ત, તથા અવિપરિણામિની એવી જે યમમાં ઈચ્છા, તે અહીં મચક્રમાં પ્રથમ યમ જ (ઈસ્કાયમ જ) જાણવી.
વિવેચન યમવતની કથા પ્રત્યેની પ્રીતિવાળી અને તદ્દભાવ સ્થિરપણાએ કરીને અવિપરિમિની એવી જે યમ પ્રત્યેની ઈચ્છા, તે અહીં યમચક્રમાં પ્રથમ યમ છે, અર્થાત ઈચ્છાયમ છે એમ જાણવું.
અહિંસાદિ યમને વિષે જે ઇચ્છા ઉત્પન્ન થવી તે જ પ્રથમ એ ઈરછાયમ છે. અહા ! આ અહિંસાદિ કેવા સુંદર છે! કેવા ઉપકારી છે! કેવા કલ્યાણકારી છે. આ અહિંસાદિ મને પણ પ્રાપ્ત હોય તે કેવું સારું ! આ અહિંસાદિ પામવાને હું કયારે ભાગ્યશાળી થઈશ? એવા ભાવની જે સાચી અંતરંગ ઈચ્છા, સ્પૃહા, રુચિ, ભાવના થવી તે જ ઇરછાયમ છે. અંતરાત્માથી તેવી ઈચ્છા થવી એ પણ મોટી વાત છે. સાચી અંતરછા એ સદ્યેગપ્રાપ્તિનું પ્રથમ અને મહાન પગથિયું છે, સન્માર્ગ પ્રવેશનું પ્રથમ દ્વાર છે, મોક્ષમાર્ગને ભવ્ય દરવાજ છે. એ અંતરંગ ભાવરૂપ ઇચ્છા વિના કેઈને પણ આ યોગ સન્માર્ગમાં પ્રવેશ પણ ઘટતો નથી, તે પ્રવૃત્તિ આદિ તે ક્યાંથી હોય? અને બાહ્યથી– દ્રવ્યથી તેમાં પરાણે ઘૂસી ગયેલા દેખાતા કોઈ દંભી ઓળઘાલુ તેમાં પ્રવેશને દા કરતા હોય, તે પણ પરમાર્થથી તેઓને તે સન્માર્ગમાં અંત:પ્રવેશ ઘટતું નથી, તે તે
હારના હાર જ, ચોગમાર્ગ બાહ્ય જ રહે છે, માટે ખરો માર્ગ પ્રવેશ તે ઇચ્છાયોગ વિના થઈ શકતો જ નથી,
રુચિ-ભાવ વિનાના ભોજનમાં જેમ મીઠાશ આવતી નથી, કળીઓ ગળે ઉતરતો નથી, અથવા પરાણે ઉતારવો પડે છે, મોળ આવે છે અને વમન કે અજીર્ણ થાય છે; -
તેમ અંતરંગ ઈચ્છારૂપ રુચિ-ભાવ વિનાના પરમાર્થરૂપ પરમાન રુચિ વિનાના ભેજનમાં સાચી મીઠાશ આવતી નથી, સંવેગ-માધુર્ય નીપજતું નથી, ભેજનનું દૃષ્ટા સત્ય તત્વ ગળે ઉતરતું નથી–અંતમાં ઠસતું નથી અથવા પરાણે
ગળે ઉતારવું પડે છે-મતાગ્રહથી તાણી તેષીને અંતરમાં ઠસાવવું પડે છે, અરુચિરૂપ-અણગમારૂપ મેળ આવે છે, અને તે સત્ય તત્વ પેટમાં ટકતું નથી– જગને દેખાડારૂપ તેનું વમન થાય છે, અથવા મિથ્યા અભિમાનરૂપ અજીર્ણ-અપચો ઉપજે છે. પણ રુચિ–ભાવથી કરેલા ભેજનમાં મીઠાશ આવે છે, કેળીઓ હોંશે હોંશે એની મેળે ગળે ઉતરે છે–પરણે ઉતારે પડતું નથી, પેટમાં ટકે છે, મેળ આવતી

Translation AI Generated

## Conclusion: The nature of *Icchayam* and the practice of non-violence etc. by the *Mumukṣu*

(717) The one who has love for the story of Yamavant and is *aviparinami* (steadfast), the desire in them for *Yama* is to be known as the first *Yama* (i.e., *Icchayam*). 215.

**Meaning:** The desire for *Yama* in one who has love for the story of Yamavant and is *aviparinami* (steadfast), is to be known as the first *Yama* (i.e., *Icchayam*) in this cycle of *Yama*.

**Commentary:** The desire for *Yama* in one who has love for the story of Yamavant and is *aviparinami* (steadfast) due to their unwavering nature, is the first *Yama* in this cycle of *Yama*, meaning it is *Icchayam*.

The desire that arises for *Yama* like non-violence etc. is the first *Icchayam*. Ah! How beautiful, beneficial, and auspicious are these non-violent practices! How wonderful it would be if I could attain these! When will I be fortunate enough to attain these non-violent practices? The true inner desire, longing, taste, and feeling that arises for attaining these non-violent practices is *Icchayam*. It is a great thing to have such a desire from the depths of one's soul. True inner desire is the first and greatest step towards attaining liberation, the first door to entering the righteous path, and the grand entrance to the path of liberation. Without this inner desire, no one can enter this path of yoga, and how can there be any activity etc.? And those who appear to have entered this path through external means - material things - and are hypocrites, they too cannot truly enter this path. They are merely pretending, and their external actions are just a facade. Therefore, true entry into this path cannot happen without *Icchayam*.

Just as there is no sweetness in food without taste and feeling, and it does not go down the throat easily, or it has to be forced down, and it causes nausea and indigestion; similarly, without inner desire, taste, and feeling, there is no true sweetness in the food of the ultimate truth, no emotional sweetness arises, the truth of the food does not go down the throat easily - it does not settle in the heart. Or it has to be forced down the throat - it has to be dragged and pushed into the heart through egotism. It results in distaste and aversion, and that truth does not stay in the stomach - it is vomited out for show, or it causes indigestion and dyspepsia due to false pride. But food taken with taste and feeling is sweet, and it goes down the throat willingly - it does not have to be forced down, it stays in the stomach, and it is enjoyable.