Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 750

(૬૭૪)
યોગદષ્ટિસમુચ્ચય ગુંથેલે આ યોગશાસ્ત્રરૂપ હાર સુખેથી “કંઠે” ધારણ થઈ શકે એમ છે. આમ સંક્ષેપ કથનને લીધે આ યેગશાસ્ત્રને અનેક પ્રકારે સૂત્રની ઉપમા ઘટે છે.
વળી અત્રે સંક્ષેપ કથનમાં સિંધુ-બિંદુનું અને વૃક્ષ-બીજનું દષ્ટાંત પણ ઘટે છે. સિધુમાં બિંદુ છે ને બિંદુમાં સિંધુ છે, વૃક્ષમાં બીજ છે ને બીજમાં વૃક્ષ છે, તેમ અત્રે
પણ ઘટે છે. તે આ પ્રકારે -સિંધુની જે રચના (Composition) છે સિંધુ-બિંદનું તે બિંદુની રચના છે. સિંધુમાં જે જે ભૌતિક ત (Elements) છે, દષ્ટાંત તે તે તે જ પ્રમાણમાં તેના પ્રત્યેક બિંદુમાં છે. આખા સમુદ્રનું પૃથક્કરણ
કરતાં જે ત નીકળે છે, તે જ તો તે જ પ્રમાણમાં એક બિન્દુનું પૃથક્કરણ કરતાં નીકળે છે. આખા સમુદ્રને જે સ્વાદ છે, તે તેના પ્રત્યેક બિન્ને સ્વાદ છે. એક બિન્દુ ચાખ્યું એટલે આખે સમુદ્ર ચાખે, એટલા જ માટે કહ્યું કે-સિધુમાં બિન્દુ છે ને બિંદુમાં સિંધુ છે. તેમ સમસ્ત યેગશાસરૂપ સિંધુની જે રચના છે, તે આ તેમાંથી સંક્ષેપે સમુદ્ધત બિન્દુરૂપ યોગશાસ્ત્રની રચના છે. તે તે પ્રવચન-સિંધુમાં જે જે આધ્યાત્મિક તો છે, તે તે તે જ પ્રમાણમાં તેના બિન્દુરૂપ આ યોગશાસ્ત્રમાં છે. આખા
ગશાઅ-સમુદ્રનું પૃથક્કરણ કરતાં જે ત નીકળે છે, તે જ તો તે જ પ્રમાણમાં આ બિન્દુરૂપ યોગશાસનું પૃથક્કરણ કરતાં નીકળે છે. એક અખંડ અભેદ પરમ અમૃતરસ સાગરસ્વરૂપ સમસ્ત યોગશાસ્ત્ર-સિધુને જે પરમામૃતમય રસાસ્વાદ છે, તે જ આ તેની વાનકીરૂપ યોગશાસ્ત્ર-બિન્દુને રસાસ્વાદ છે. આ યોગ-બિન્દુ જેણે ચાખ્યું, તેણે સમરત ભેગ-સિધુ ચાખ્યો. આમ આખ “ પ્રવચનસમુદ્ર” આ પરમ અમૃતમય
ગશાસ્રરૂપ એક “બિન્દુમાં” ઉલટી આવ્યા છે-ઉલૂસી આવ્યો છે કે જેને રસાસ્વાદ સર્વસુલભ થઈ પડ્યો છે. ગિરાજ રાજચંદ્રજીનું કેલ્કીર્ણ સુભાષિત છે કે –
જ પ્રવચન સમદ્ર બિન્દમાં, ઉલટી આવે એમ:
ચૌદ પૂર્વની લબ્ધિનું, ઉદાહરણ પણ તેમ.” –શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી. વૃક્ષની જે રચના છે, તે સંક્ષેપરૂપમાં (miniature form) બીજની રચના છે. વૃક્ષના અંગ-પ્રત્યંગ, શાખા-પ્રશાખા જે પ્રમાણે વ્યક્ત રૂપમાં છે તે જ પ્રમાણે અવ્યક્ત
રૂપે તેના અંગ-પ્રત્યંગનું પ્રતિનિધિત્વ બીજમાં છે. વૃક્ષમાંથી બીજની વૃક્ષ-બીજનું ઉત્પત્તિ અને બીજમાંથી વૃક્ષની ઉત્પત્તિ હોય છે, આ સનાતન ક્રમ છે. દષ્ટાંત આખા વૃક્ષનું સત્વ (Essence) એક બીજમાં આવીને રહ્યું છે.
એટલા માટે જ કહ્યું કે વૃક્ષમાં બીજ છે ને બીજમાં વૃક્ષ છે. તેમ સમસ્ત ગશાસ્ત્ર એક વિશાળ વૃક્ષસ્વરૂપ છે, અને તેના સંક્ષેપ સારસંહરૂપ આ યેગશાસ્ત્ર બીજસ્વરૂપ છે. તે યોગશાસ્ત્ર વૃક્ષની જે સંકલનારૂપ રચના છે, તે સંક્ષેપ રૂપમાં આ યોગશાસ્ત્રની રચના છે; તે યોગશાસ્ત્રવૃક્ષના જે અંગ પ્રત્યંગ, શાખા-પ્રશાખા

Translation AI Generated

(674)
This garland of yoga scriptures, woven together as a collection of yoga insights, can be easily worn around the “neck”. This concise statement makes this yoga scripture comparable to a sutra in many ways.
Furthermore, this concise statement also exemplifies the relationship between the ocean and a drop, and the tree and a seed. Just as the ocean contains a drop and the drop contains the ocean, and the tree contains a seed and the seed contains the tree, the same applies here. It is like this - the composition of the ocean is the same as the composition of a drop. The elements that are present in the ocean are also present in each drop in the same proportion. The elements that are found when analyzing the entire ocean are the same elements found when analyzing a single drop in the same proportion. The entire ocean has a certain taste, and each drop has the same taste. Tasting a single drop is like tasting the entire ocean. That is why it is said that the ocean contains a drop and the drop contains the ocean. Similarly, the composition of the entire yoga scripture, which is like an ocean, is the same as the composition of this concise, rich, drop-like yoga scripture. The spiritual elements that are present in the ocean of discourse are also present in this drop-like yoga scripture in the same proportion. The elements that are found when analyzing the entire ocean of scriptures are the same elements found when analyzing this drop-like yoga scripture in the same proportion. The entire yoga scripture ocean, which is an undivided, non-dual, supreme, nectar-like, ocean of consciousness, has a supreme, nectar-like taste, and this drop-like yoga scripture also has the same taste. Whoever tastes this yoga drop has tasted the entire ocean of scriptures. Thus, the entire “ocean of discourse” has been condensed into this supreme, nectar-like, “drop” of scriptures - it has been condensed, making its taste accessible to all. The wise saying of Shri Rajchandraji is:
“Just as the ocean of discourse is condensed into a drop,
So too is the attainment of the fourteen previous births.” - Shrimad Rajchandraji.
The composition of a tree is the same as the composition of a seed in miniature form. The limbs and branches of the tree, which are manifest, are represented in the seed in an unmanifest form. The tree produces the seed, and the seed produces the tree - this is the eternal cycle. The essence of the entire tree is contained in a single seed.
That is why it is said that the tree contains a seed and the seed contains the tree. Similarly, the entire scripture is like a vast tree, and this concise, essence-filled yoga scripture is like a seed. The composition of the yoga scripture tree is the same as the composition of this concise yoga scripture. The limbs and branches of the yoga scripture tree…