Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 730

(૬૫૪)
યોગદિસમુચ્ચય
ડાય; કારણકે નહિ તે ત્યારે જ અસ્થિતિને વિરોધ આવે, એમ યુક્તિની અસ`ગતિ હાય. પછી પણ દ્વિતીય ક્ષણે પણ તે અસ્થિતિ નહિ. હાય, યુક્તિની વિવક્ષિત આદિ અસ’ગતિને લીધે જ. ‘ ત્યારે અવસ્થિતિમાં તેની અસ્થિતિના વિરાધ છે’— ક્ષણે ન અસ્થિતિ એ પ્રકારે યુક્તિની અસંગતિ હાય છે માટે. એવા પ્રકારે સત્તુ અસત્ત્વ વ્યવસ્થિત છે. અને તેથી કરીને તોડસરવે તનુાવ: 'સત્તુ અસત્ત્વ સતે તેના ઉત્પાદ ઇત્યાદિ અનુવર્ત્ત જ છે.
આગલા èાકમાં નાશ ક્ષણસ્થિતિધમ વાળા છે, ઇત્યાદિ કહ્યું, તેનું અત્ર સ્પષ્ટીકરણુ કર્યું" છે. ( ૧) ભાવની ક્ષણસ્થિતિ વેળાયે ત્યારે જ–અમુક ચાક્કસ વિવક્ષિત ક્ષણે તે વિવક્ષિત ભાવની અસ્થિતિ નહિ હોય, અર્થાત્ સ્થિતિ જ હોય. કારણ કે નહિ તે યુક્તિની અસગતિ થાય. જ્યારે સ્થિતિ છે ત્યારે અસ્થિતિને વિરોધ છે, અર્થાત્ જ્યારે સ્થિતિ હોય ત્યારે અસ્થિતિ હોય નહિઁ એ પ્રમાણે યુક્તિ છે, તે ઘટે નહિ. એટલે વસ્તુ જો ક્ષણસ્થિતિ ધર્મ વાળી હોય તેા વિવક્ષિત ક્ષણે વિવક્ષિત ભાવની સ્થિતિ હેાવી જ જોઇએ. (૨) અને પછી પણ ખીજી ક્ષણે પણ તેની અસ્થિતિ નથી, કારણ કે નહિં તે યુક્તિની અસતિ થાય; ‘ત્યારે અવસ્થિતિમાં અસ્થિતિના વિરેધ આવે છે' એ પ્રકારે યુતિ છે, તેની અસ'ગતિ થાય; અર્થાત્ જ્યારે અવસ્થિતિ હોય ત્યારે અસ્થિતિ હોય નહિ, એ પ્રકારે યુક્તિ છે, તે અહીં ઘટે નહિ' એટલે બીજી ક્ષણે પણ પ્રસ્તુત ભાવની અસ્થિતિ નથી, પણ સ્થિતિ જ છે. એમ અપરાપર ક્ષણ માટે સમજવું. સ્થિતિ એટલે પ્રસ્તુત ભાવની ત્રિકાળ સ્થિતિ સિદ્ધ થઈ -આમ સત્તું અસત્ત્વ સતે અસત્ત્વ ઉત્પાદ વગેરે જે કહ્યું હતું, તે ખધુંય ખરાખર જ છે, એમ સાબિત થયુ' એટલે ક્ષણિકવાદીએ માનેલા ક્ષણિક એવા સત્ સ્વરૂપનુ અસત્ત્વ સ્થાપિત થયું; અર્થાત્ અસતપણું-અસત્યપણું મિથ્યાપણું પૂરવાર થયું. આમ સથા ક્ષણિકવાદ અસત્ છે.
। इति एकान्त अनित्यपक्ष निराकरणम् ।
નિત્ય પક્ષને અધિકૃત કરી કહે છે—
भवभावा निवृत्तावप्ययुक्ता मुक्तकल्पना । एकान्तैकस्वभावस्य न ह्यवस्थाद्वयं क्वचित् ॥ १९८ ॥
ભવભાવનેાય જો વળી હાય નહિં અભાવ; મુક્ત ભાવની કલ્પના, તા ઘટે નહિ...જ સાવ; કારણ કે એકાન્તથી જેના એક સ્વભાવ; તેના કદીય હાય ના, હ્રય અવસ્થા ભાવ, ૧૯૮
વૃત્તિ:-મવમાવાનિવૃત્તવવિ–ભવભાવની અનિવૃત્તિમાં પણુ, એકાન્ત નિત્મતામાં પણુ, શું? તા કે—યુહા મુદ્દઋવના-આત્માની મુક્તિકલ્પના અયુક્ત છે. કેમ અયુક્ત છે? તે ક-જાત્તેજ સ્વમાવય-એકાન્ત એક સ્વભાવનું,–અપ્રચ્યુત અનુત્પન્ન સ્થિર એક સ્વભાવતાનું સઁદ્િ–કારણ કે નથી, જાય દૂર્ય-અવસ્થાત,—સ ંસારી અને મુક્ત૫, ચિત્—કવચિત્ ,–એકાંત એકસ્વભાવપણાના વિરાધને લીધે.

Translation AI Generated

(654)
Yogadi Samuchaya
Dai; because if it is not, then there is a contradiction to the state of being, so the logic is inconsistent. Even then, in the second moment, it is not the state of being. Hai, because of the intended initial inconsistency of the logic. 'Then there is a contradiction to its state of being in the state of being' - because the logic is inconsistent in this way that it is not the state of being in the moment. In this way, existence and non-existence are arranged. And therefore, in summary, the conclusion is: 'Existence, non-existence, being, its production, etc. are all that follows.'
In the previous section, it was said that there are those who have the dharma of the moment of destruction, etc., and this is clarified here. (1) When there is a moment of feeling, then - at a certain intended moment, there will not be a state of being of that intended feeling, i.e., there will only be a state of being. Because if it is not, then the logic becomes inconsistent. When there is a state of being, there is a contradiction to the state of non-being, i.e., the logic is that when there is a state of being, there is no state of non-being, and that does not happen. So, if something has the dharma of the moment, then there must be a state of being of the intended feeling at the intended moment. (2) And even then, in the next moment, there is no state of being of it, because if it is not, then the logic becomes inconsistent; 'Then there is a contradiction to the state of being in the state of non-being' - this is the logic, and it becomes inconsistent; i.e., when there is a state of non-being, there is no state of being, this is the logic, and it does not happen here - so, even in the next moment, there is no state of being of the present feeling, but only a state of being. It should be understood in this way for the past and future moments. The state of being means that the three-time state of being of the present feeling is established - thus, it is proven that all that was said about existence, non-existence, being, non-existence, production, etc. is indeed true. So, the non-existence of the momentary form of existence, which the momentarists believe in, is established; i.e., the non-being, the falseness, the delusion is proven. Thus, the momentarist view is false.
। इति एकान्त अनित्यपक्ष निराकरणम् ।
It says, taking the eternal view as the basis -
भवभावा निवृत्तावप्ययुक्ता मुक्तकल्पना । एकान्तैकस्वभावस्य न ह्यवस्थाद्वयं क्वचित् ॥ १९८ ॥
If there is no more becoming and non-becoming, then the idea of liberation is not appropriate... because, for that which is eternally one in nature, there is never a duality of states. 198
Commentary:- Even in the non-cessation of becoming and non-becoming, even in eternal existence, what? Then - the idea of liberation of the soul is inappropriate. Why is it inappropriate? Because - it is eternally one in nature - because of the contradiction of the eternal one nature - because it is not, it goes away - the state of being - the worldly and the liberated, the mind - never, because of the contradiction of the eternal one nature.