Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 72

યોગદષ્ટિસમુચ્ચય આમ અત્રે નમસ્કાર કરી, શ્રી વીર ભગવાન કેવા છે? એનું યથાર્થ સ્વરૂપ દર્શાવતા વિશેષણ અહીં જ્યાં છે. આ વીર ભગવંતને (1) જિનોત્તમ, (2) અગ, (3) ગિગમ્ય એ ત્રણ વિશેષણ આપ્યા છે, તેનું યથાર્થ પણું આ પ્રમાણે - જિનેત્તમ–જિનમાં જે ઉત્તમ છે. રાગ-દ્વેષ-મહ આદિ આંતર શત્રુઓને જેણે જય કર્યો છે તે જિન (અરિહંત-વીતરાગ) કહેવાય છે. ઉત્તરોત્તર આત્મગુણના પ્રગટપણા પ્રમાણે તે જિનના-કૃતજિન, અવધિજિન, મન:પર્યાયજ્ઞાન જિન, કેવલી જિન-એમ ભેદ છે. અને તેમાં પણ વીર ભગવાન ઉત્તમ-ઉત્કૃષ્ટ–સર્વશ્રેષ્ઠ છે, કારણ કે તે કેવલી છે, તેમ જ તીર્થંકર પણ છે. તે તીર્થકર પદપ્રાપ્તિનો ઉપક્રમ આ પ્રકારે છે :-જીવની તથારૂપ યોગ્યતાથી (તથાભવ્યતાથી) આકર્ષાઈને ઉત્તમ બધિબીજ તેમને પૂર્વજન્મમાં પ્રાપ્ત થયું અને ત્યારે અભક્તિ-પ્રવચન વાત્સલ્ય વગેરે ઉત્તમ સ્થાનકેની તેમણે ઉત્તમ સેવના કરી, ઉત્કૃષ્ટ આરાધના કરી. તથા “આ મેહાંધકારથી ગહન સંસારમાં પરિભ્રમણ દુઃખ પામી રહેલા આ બિચારા પ્રાણીઓને, હું આ ધર્મરૂપ તેજ-પ્રકાશવડે કરીને આ દુઃખમાંથી ગમે તેમ કરી યથાયોગપણે પાર ઉતારું, હું આ સર્વ જીવને સદ્ધર્મશાસન-રસિક કરુ એવા પ્રકારે તે વ૨ બોધિ પામેલે “બોધિસત્વ” ભાવના ભાવે છે. અને પછી “કરુણું” વગેરે ગુણથી સમાન-સમાસથી, સંક્ષેપથી –વિસ્તારથી તે પૂર્વાચાર્યોથી જ ઉત્તરાધ્યયન-યોગનિર્ણય આદિમાં કહેવામાં આવ્યો છે. તમેિવત –તે યોગદષ્ટિના ભેદથી. તેમાં અત્રે સંક્ષેપથી યોગકથન તે કર્તાનું અનંતર પ્રયોજન છે, પરંપરા પ્રયોજન તો નિર્વાણ જ છે, કારણ કે શુદ્ધ આશયથી આ તેવા પ્રકારની સત્વહિત પ્રવૃત્તિ છે, અને આ સહિત પ્રવૃત્તિ નિર્વાણના અવંધ્ય-અચૂક બીજરૂપ છે. અભિધેય કહેવાનો વિષય ગ જ છે, સાધુ-સાધનરૂપ લક્ષણવાળે તે સંબંધ છે. એમ આ માર્ગ ક્ષણુ છે,-સારી પેઠે ખૂંદાયેલે–ખેડાયેલ-જાણીતું છે. અને શ્રોતાઓને અનંતર પ્રયોજન તે પ્રકરણના અર્થનું પરિજ્ઞાન છે; પરંપરા પ્રયજન તે એઓનું પણ નિર્વાણ જ છે, કારણ કે પ્રકરણને અર્થના પરિજ્ઞાનને લીધે ઔચિત્યથી–ઉચિતપણુથી અત્રે જ પ્રવૃત્તિ હોય છે, અને આ પ્રવૃત્તિ પણ નિર્વાણના અવંધ્ય–અમોધ બીજરૂપ હોય છે. “मोहान्धकारगहने संसारे दुःखिता बत / सत्त्वाः परिभ्रमन्त्युच्चैः सत्यस्मिन्धर्मतेजसि // अहमेतानतः कृच्छ्राद्यथायोगं कथंचन / अनेनोत्तारयामीति वरबोधिसमन्वितः / / करुणादिगुणोपेतः परार्थव्यसनी सदा / तथैव चेष्टते धीमान्वर्धमानमहोदयः / / तत्तत्कल्याणयोगेन कुर्वन्सत्त्वार्थमेव सः। तीर्थकृत्वमवाप्नोति परं सत्वार्थसाधनम् // " શ્રી હરિભદ્રાચાર્યજીકૃત શ્રી યોગબિન્દુ.

Translation AI Generated

Here, with salutations, we inquire about the true nature of the revered Lord Vira. The three epithets applied to this Vira Bhagavan are (1) Jinottma, (2) Ag, (3) Gigamya. Their true meaning is as follows: Jinottma - the most excellent among Jinas. The one who has conquered the internal enemies like raga, dvesha, maha, etc. is called a Jin (Arihant-Vitrag). There are different stages of Jinas based on the progressive manifestation of their inner qualities: Kritajin, Avadhijin, Man:paryaya-jnana Jin, and Kevali Jin. And among them, Vira Bhagavan is the most excellent, the most sublime, the most supreme, because he is a Kevali, and also a Tirthankara. The process of attaining the Tirthankara state is as follows: Attracted by the inherent potential (Tathabhavya) of the being, the excellent Badhi-bija was obtained by him in a previous birth. At that time, he served the excellent Sthanakas with devotion, preaching, affection, etc., and performed excellent worship. He thought with the feeling of a Bodhisattva: "I will deliver these unfortunate beings who are suffering in this deep, dark world of Samsara, by the light of this Dharma, and I will make all beings enjoy the taste of the righteous Dharma." Then, with the qualities of Karuna, etc., in a concise and detailed manner, it has been described by the previous teachers in Uttaraadhyaayan-Yoganirnay, etc. You too, through the different perspectives of Yoga. Here, the immediate purpose of the Yoga discourse is to explain the Yoga, while the ultimate purpose is Nirvana. Because, with pure intention, this is a type of activity for the benefit of beings, and this activity is the seed of Nirvana, which is unhindered and certain. The subject of Abhidheya is the same, it is the relationship with the characteristics of Sadhu-Sadhana. This path is clear, well-cultivated, and well-known. And the immediate purpose of the listeners is to understand the meaning of the discourse; the ultimate purpose is also Nirvana, because due to the understanding of the meaning of the discourse, there is appropriate activity here, and this activity is also the unhindered and certain seed of Nirvana.

"मोहान्धकारगहने संसारे दुःखिता बत / सत्त्वाः परिभ्रमन्त्युच्चैः सत्यस्मिन्धर्मतेजसि // अहमेतानतः कृच्छ्राद्यथायोगं कथंचन / अनेनोत्तारयामीति वरबोधिसमन्वितः / / करुणादिगुणोपेतः परार्थव्यसनी सदा / तथैव चेष्टते धीमान्वर्धमानमहोदयः / / तत्तत्कल्याणयोगेन कुर्वन्सत्त्वार्थमेव सः। तीर्थकृत्वमवाप्नोति परं सत्वार्थसाधनम् // "
Sri Haribhadracharya's Sri Yogabindu.