Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 646

(૫૭૦)
યોગદષ્ટિસમુરચય ભવબંધનરૂપ બેડી જ છે, એટલે પુણ્ય-પાપમાં કોઈ ફતભેદ નથી, અર્થાત પુણ્યફલરૂપ સુખ પણ કર્મોદયરૂપ હે દુઃખ જ છે, પરિણામથી* તાપથી, સંસ્કારથી, અને ગુણવૃત્તિના વિરોધથી પુણ્યજન્ય સુખ તે દુ:ખ જ છે.” જેને વધ કરાવાને છે એવા ઘેટાની દેહપુષ્ટિનું પરિણામ જેમ અતિ દારુણ હોય છે, લેહીતરસી જળ જેમ અંતે દારુણ દશાને પામે છે, તેમ પુણ્યજન્ય વિષયભેગને વિપાક પણ અતિ દારુણ હોય છે. સૂર્યને લીધે જ્યાં વિષયતૃષ્ણતાપથી ઇન્દ્રિયનું સંતપ્તપણું રહે છે, ત્યાં સુખ શેનું હોય? એક ખાંધેથી બીજી ખાંધે ભાર આપવાની પેઠે ઇન્દ્રિયનો આલાદ છતાં તત્વથી દુઃખને સંસ્કાર દૂર થતો નથી. સુખ, દુઃખ અને મોહ એ ત્રણેય ગુણવૃત્તિઓ વિરુદ્ધ છે, છતાં એ ત્રણેય દુઃખરૂપ જ છે.
ઈત્યાદિ પ્રકારે પુષ્યજન્ય વિષયસુખનું જે પ્રગટ દુઃખરૂપપણું જાણે છે, એવા પરમ વૈરાગ્યવાનું જ્ઞાની યેગી પુરુષ આ તુચ્છ વિષયસુખમાં કેમ રાચે ? મન્મથના સાધનરૂપ
| શબ્દાદિ વિષયને જય કેમ ન કરે ? “જડે ચલ જગની એઠ” “જિન”નો જેવા પુદ્ગલ ભેગને દૂરથી કેમ ફગાવી ન દે? પરમ અમૃત જેવા વિષયજય ધ્યાનસુખને રસાસ્વાદ જેણે ચાખ્યો હોય, તે તુચ્છ બાકસબુકસ જેવા
દુર્ગધિ વિષય-કદને કેમ ચાખે? કારણ કે વિષયસુખ પરાધીન છે, ત્યારે ધ્યાનસુખ સ્વાધીન છે. વિષયસુખ બાધા સહિત છે, ત્યારે ધ્યાનમુખ બાધા રહિત છે. વિષયસુખ વિચ્છિન્ન-ખંડિત છે, ત્યારે ધ્યાનસુખ અવિચ્છિન્ન-અખંડિત છે. વિષયસુખ બંધકારણ છે, ત્યારે ધ્યાનસુખ મક્ષિકારણ છે. વિષયસુખ વિષમ છે, ત્યારે ધ્યાનસુખ સમ છે. આવું પરમાત્તમ ધ્યાનસુખ જેને પ્રાપ્ત થયું હોય, તે પછી તુચ્છ વિષય ભણી નજર ૫ણ કેમ નાંખે?
આવું ધ્યાનસુખ વળી વિવેકને બળથી-જ્ઞાનના સામર્થ્યથી ઉત્પન્ન થયેલું હોય છે. સ્વપર વસ્તુના ભેદવિજ્ઞાનથી જે વિવેક ઉપજે છે, આત્મજ્ઞાન સાંપડે છે, તેના સામર્થ્યથી
આ ધ્યાન પ્રાપ્ત થાય છે. આ વિવેકજન્ય જ્ઞાનની ક્ષપશમની જેવી વિવેક બલજન્ય તીવ્રતા હોય છે, તેવી જ ધ્યાનની તીવ્રતા નીપજે છે; અને જેવી ધ્યાન સુખ ધ્યાનની તીવ્રતા નીપજે છે, તેવી આત્મસુખની તીવ્રતા ઉપજે છે. * “ જ દિ માહિ નો છું નત્રિ વિષેત્તિ પુouTયા ! હિં ઘોડમાં સંસાર મોહંછvળો ! ” શ્રી પ્રવચનસાર.
ન હાયર વંધણ તપનીયમ ા पारतंत्र्याविशेषेण फलभेदोऽस्ति कश्चन ||"
–( ઇત્યાદિ જુઓ ) શ્રી અધ્યાત્મસાર, આત્મનિશ્ચયાધિકાર, શ્લો. ૬૦-૭૪ * " परिणामाच्च तापाच्च संस्काराच्च बुधैर्मतम् ।
ગુણવૃત્તિવિરોધાથ દુવં પુખ્યમવૈ કુલમ્ ” –શ્રી અધ્યાત્મસાર,

Translation AI Generated

(570)
The yogic perspective, which is the correct understanding of reality, is the only true bondage, meaning there is no real difference between merit and demerit. In other words, the happiness that is the result of merit is also just suffering, arising from karma. This happiness, born of merit, is suffering due to its consequence, its heat, its karmic imprint, and its opposition to the true nature of the soul. Just as the consequence of fattening a sheep destined for slaughter is extremely dreadful, and just as the water that quenches thirst ultimately leads to a terrible state, so too is the consequence of the enjoyment of worldly pleasures born of merit extremely dreadful. Where the senses are constantly burning with the heat of desire, fueled by the sun of worldly objects, what happiness can there be? Just as shifting a burden from one shoulder to another does not eliminate the pain, so too does indulging the senses not eliminate the suffering that is inherent in the soul. Happiness, suffering, and delusion are all opposed to the true nature of the soul, yet they are all forms of suffering.

A wise yogi, who has realized the true nature of worldly pleasures born of merit, understands their inherent suffering and is completely detached from them. Why would such a person indulge in these trivial pleasures? Why would they not conquer the objects of the senses, such as sound, touch, etc., which are the tools of Cupid (the god of love)? Why would they not completely abandon the accumulation of karma, which is like the dust of the world, as the Jinas (the enlightened ones) have done? Having tasted the nectar of the joy of meditation, which is the victory over the senses, why would they taste the foul-smelling objects of the senses, which are like a mere mouthful of tasteless food? Because worldly pleasures are dependent on external factors, while the joy of meditation is independent. Worldly pleasures are accompanied by bondage, while the joy of meditation is free from bondage. Worldly pleasures are fragmented and broken, while the joy of meditation is continuous and unbroken. Worldly pleasures are the cause of bondage, while the joy of meditation is the cause of liberation. Worldly pleasures are uneven, while the joy of meditation is even. Having attained this supreme joy of meditation, why would anyone even look at trivial worldly pleasures?

This joy of meditation arises from the strength of discrimination and the power of knowledge. The discrimination that arises from understanding the difference between the self and the non-self, and the knowledge of the self that is gained through this discrimination, are the source of this meditation. Just as the intensity of discrimination is like the sharpness of a sword, so too is the intensity of meditation. And just as the intensity of meditation gives rise to the joy of meditation, so too does it give rise to the intensity of the joy of the self. "If there is no attachment to the objects of the senses, then the world is like a dream." - Shri Pravachansar.

"There is no bondage, no liberation, no difference in the fruits of actions, except for the difference in dependence." - Shri Adhyatmasar, Atmanishchayadhyay, Sloka 60-74.

"Due to its consequence, its heat, its karmic imprint, and its opposition to the true nature of the soul, happiness born of merit is ultimately suffering." - Shri Adhyatmasar.