Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 623

કાંત દષ્ટિઃ થર્ષદ મીમાંસા, દશનામીમાંસા
(૫૪૭) વિવેચન વળી નિત્ય મીમાંસાના ભાવથી આ દષ્ટિમાં મેહ હોતો નથી. એથી કરીને તત્વના સમાવેશરૂપ કારણ થકી નિશ્ચય એને સદાય હિતેાદય જ હોય છે.
તત્ત્વ મીમાંસા આ દષ્ટિમાં સ્થિતિ કરત સમ્યગદષ્ટિ જ્ઞાની પુરુષ સમર્થ તત્વચિંતક-તત્વમીમાંસક હોય છે. એટલે નિરંતર સવિચારરૂપ મીમાંસાના-સૂમ તત્ત્વપષણના હેવાપણાને લીધે અત્રે કેઈપણ મોહને સંભવ હોતો નથી. કારણકે જે તત્ત્વ સમજે છે, તે મેહ પામત નથી. અને સમ્યગ્દષ્ટિને દર્શનમહ તે કારનો ક્ષય થઈ ચૂક છે, તથા યોગમાર્ગમાં આગળ વધતાં એને ચારિત્રમેહની પણ ઉત્તરોત્તર ક્ષીણતા થતી જાય છે, એટલે સર્વથા મેહનો અભાવ હોય છે. સમ્યગદષ્ટિ પુરુષ અનેક પ્રકારે તત્વને સૂમ વિચાર કરે છે. જેમ કે
શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપને પામ્યા છે એવા જ્ઞાની પુરુષોએ નીચે કહ્યાં છે તે છ પદને સમ્યગ્ગદર્શનનાં નિવાસનાં સર્વોત્કૃષ્ટ સ્થાનક કહ્યાં છે –(૧) પહેલું પદ
આત્મા છે. જેમ ઘટપટ આદિ પદાર્થો છે તેમ આત્મા પણ છે. પપદ મીમાંસા અમુક ગુણ હોવાને લીધે જેમ ઘટપટ આદિ હોવાનું પ્રમાણ છે, તેમ
સ્વપરપ્રકાશક એવી ચૈતન્ય-સત્તાને પ્રત્યક્ષ ગુણ જેને વિષે છે એવો આત્મા હોવાનું પ્રમાણ છે. (૨) બીજું પદ-આત્મા નિત્ય છે. ઘટપટ આદિ પદાર્થો અમુક કાળવર્તિ છે. આત્મા ત્રિકાળવત્તિ છે. ઘટપટાદિ સંગે કરી પદાર્થ છે. આત્મા સ્વભાવે કરીને પદાર્થ છે, કેમકે તેની ઉત્પત્તિ માટે કેઈપણ સગો અનુભવ ચોગ્ય થતા નથી. કોઈ પણ સંયેગી દ્રવ્યથી ચેતન-સત્તા પ્રગટ થવા યોગ્ય નથી, માટે અનુત્પન્ન છે. અસરગી હોવાથી અવિનાશી છે, કેમકે જેની કઈ સંગથી ઉત્પત્તિ ન હોય, તેનો કોઈને વિષે લય પણ હાય નહિ. (૩) ત્રીજુ' પદ-આત્મા કર્તા છે. સર્વ પદાર્થ અર્થ ક્રિયા સંપન્ન છે. કંઈ ને કંઈ પરિણામ કિયા સહિત જ સર્વ પદાર્થ જોવામાં આવે છે. આત્મા પણ ક્રિયા સંપન્ન છે, માટે કર્તા છે. તે કર્તાપણું ત્રિવિધ શ્રી જિને વિવેચ્યું છે, પરમાર્થથી સ્વભાવપરિણતિએ નિજ સ્વરૂપને કર્તા છે. અનુપચરિત (અનુભવમાં આવવા ચોગ્ય વિશેષ સંબંધ સહિત ) વ્યવહારથી તે આત્મા દ્રવ્યકર્મનો કર્તા છે. ઉપચારથી ઘર, નગર આદિને કર્તા છે. (૪) ચોથું પદ આત્મા ભોક્તા છે. જે જે કંઈ ક્રિયા છે તે તે સર્વ સફળ છે, નિરર્થક નથી. જે કંઈ પણ કરવામાં આવે તેનું ફળ ભોગવવામાં આવે એ પ્રત્યક્ષ અનુભવ છે. વિષ ખાધાથી વિષનું ફળ; સાકર ખાવાથી સાકરનું ફળ અગ્નિસ્પર્શથી અગ્નિસ્પર્શનું ફળ; હીમને સ્પર્શ કરવાથી હીમસ્પર્શનું જેમ ફળ થયા વિના રહેતું નથી, તેમ કષાયાદિ કે અકષાયાદિ જે કંઈ પરિણામે આત્મા પ્રવર્તે તેનું ફળ પણ

Translation AI Generated

## Kant's Perspective: A Detailed Examination, Dasanami Examination

(547) This perspective does not have attachment towards the essence of the eternal examination. Therefore, due to the cause that is inclusive of the essence, the certainty is always beneficial.

The essence examination, in this perspective, is the position of the right-visioned knowledgeable person, who is a capable essence-thinker and essence-examiner. Therefore, due to the continuous essence-examination in the form of contemplation, there is no possibility of any attachment here. Because, whoever understands the essence, does not become attached. And, in the right-vision, the destruction of the cause of attachment has already happened, and as one progresses on the path of yoga, the attachment to character also gradually diminishes, therefore, there is a complete absence of attachment.

The right-visioned person contemplates the essence in many ways. For example,

The knowledgeable persons who have attained the pure self-form, have described the following six stages as the most excellent dwelling places of right-vision: (1) The first stage - The self exists. Just as there are objects like pots and vessels, so too does the self exist. The examination of the second stage - Just as there is evidence of the existence of pots and vessels due to certain qualities, so too is there evidence of the existence of the self, which is the consciousness-being that is self-illuminating, and the quality of which is directly experienced. (2) The second stage - The self is eternal. Objects like pots and vessels are temporary. The self is eternal. Pots and vessels are objects that are associated with something else. The self is an object by nature, because there is no experience of any cause for its origin. Consciousness-being cannot be manifested from any associated substance, therefore, it is uncreated. Being uncaused, it is imperishable, because whatever is not created from any association, cannot be destroyed by any association. (3) The third stage - The self is the doer. All objects are capable of action and result. All objects are seen as having some result or action. The self is also capable of action, therefore, it is the doer. This doership has been examined by the three revered Jinas. By ultimate reality, it is the doer by nature's transformation of its own form. By unrefined (without special association that is fit to be experienced) practice, the self is the doer of the substance-karma. By refined practice, it is the doer of houses, cities, etc. (4) The fourth stage - The self is the experiencer. Whatever action there is, it is all fruitful, not futile. Whatever is done, the experience of its fruit is directly experienced. The fruit of poison is experienced by eating poison; the fruit of sugar is experienced by eating sugar; the fruit of touching fire is experienced by touching fire; the fruit of touching ice is experienced by touching ice. Just as the fruit of touching ice does not remain unexperienced, so too, whatever result the self experiences, whether it is pleasant or unpleasant, its fruit is also experienced.