Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 598

(૫૨૨)
યોગદષ્ટિસમુચ્ચય ધર્મ છે, એટલી સીધી સાદી વાત લેક સમજતા નથી. જેમ નિર્મલતા એ સ્ફટિક રત્નને
સ્વભાવ હોઈ તેને ધર્મ છે, તેમ કષાયઅભાવરૂપ નિમલતા એ જ સ્ફટિક દષ્ટાંતઃ આત્માને શુદ્ધ સ્વભાવ હોઈ આત્માને ધર્મ છે. અર્થાત્ શુદ્ધ આત્મા નિરુપધિપણું એ જ ધર્મ છે, આત્મશુદ્ધિ એ જ ધર્મ છે, તેથી વિપરીત તે તે ધર્મ અધર્મ છે. પણ સ્ફટિક રત્નને સ્વભાવ નિર્મલ છતાં, પાસે રાતું ફૂલ
હોય તે તેમાં રાતી ઝાંઈ–છાયા પડે છે, કાળું ફૂલ હોય તે કાળી ઝાંઈ પડે છે. આમ બાહ્ય ઉપાધિને લીધે સ્ફટિકની નિર્મળતામાં ઉપરાગરૂપ આવરણ આવે છે, તેમ કમરૂપ બાહ્ય ઉપાધિને લીધે રાગ-દ્વેષ-મહાદિ વિભાવ પરિણામેની ઉત્પત્તિથી આત્માની નિમળતા અવરાય છે. તે ઉપાધિ દૂર થાય એટલે સ્ફટિક જેમ સ્વયમેવ શુદ્ધ સહજ સ્વરૂપે પ્રકાશે છે, તેમ રાગાદિ વિભાવ ઉપાધિ દૂર થયે આત્મા સ્વયં શુદ્ધ સહજ સ્વરૂપે પ્રકાશે છે. આત્માને નિમલ શુદ્ધ સ્વભાવ તે ત્રિકાલાબાધિત ને સ્વયંસ્થિત છે જ, આવરણ દૂર થયું કે તે બસ પ્રગટ જ છે. આમ જેટલે જેટલે અંશે આવરણ દૂર થાય, વિભાવ ઉપાધિ ટળે, નિરુપાધિપણું આવે, એટલે તેટલે અંશે આત્મધમની સિદ્ધિ છે, અને તેવું નિરુપાલિકપણું સમ્યગ્દષ્ટિ ગુણસ્થાનથી માંડીને મોક્ષ પ્રાપ્તિ પયત ઉત્તરોત્તર પ્રગટતું જાય છે.
જિમ નિર્મલતા રે રત્ન સ્ફટિક તણી, તેમજ જીવ સ્વભાવ; તે જિન વીરે રે ધર્મ પ્રકાશીઓ, પ્રબળ કષાય અભાવ...શ્રી સીમંધર. જેમ તે રાતે રે ફૂલે રાતડું, સ્પામ ફૂલથી રે શ્યામ; પાપ પુણ્યથી રે તેમ જગજીવને, રાગ દ્વેષ પરિણામ.....શ્રી સીમંધર. ધર્મ ન કહીએ રે નિશ્ચ તેહને, જેહ વિભાવ વડ વ્યાધિ, પહેલે અંગે રે એણી પેરે ભાખિયું, કરમે હોયે ઉપાધિ.શ્રી સીમંધર. જે જે અંશે રે નિરુપાધિકપણું, તે તે જાણે રે ધર્મ, સમ્યગ્રદષ્ટિ રે ગુણઠાણાથકી, જાવ કહે શિવશર્મ....શ્રી સીમ ધર.”
-યશોવિજયજી. જેમ જેમ પર૫રિણતિ સજાતી જાય છે અને આત્મપરિણતિ ભજાતી જાય છે, તેમ તેમ આ શુદ્ધ આત્મધર્મ ઉન્મીલન પામતે જાય છે-વિકસતો જાય છે, યાવત
મોક્ષમાં શુદ્ધ ધર્મમૂર્તિ સ્વરૂપ આત્મા સિદ્ધ થાય છે, સંપૂર્ણ આત્મવિભાવ તે કર્મ સિદ્ધિરૂપ મોક્ષને પામે છે. તાત્પર્ય કે શુદ્ધ આત્માની સિદ્ધિ એ જ સ્વભાવ તે ધર્મ ધર્મ છે. જેમ જેમ કમ–ઉપાધિ ટળે છે, તેમ તેમ ધર્મ-સમાધિ
પ્રગટે છે, કારણ કે વિભાવપરિણતિરૂપ ઉપાધિ તે કર્મ છે અને સ્વભાવપરિણતિરૂપ સમાધિ તે ધર્મ છે. આમ ધર્મની સ્પષ્ટ વ્યાખ્યા છે. ધર્મના દ્રવ્ય

Translation AI Generated

(222)
The essence of Yoga-Dristi is Dharma, a simple truth that many fail to understand. Just as purity is the inherent nature of a crystal, and thus its Dharma, similarly, the absence of passions (Kashaya) - purity - is the inherent nature of the soul, and thus its Dharma. In other words, pure soul, free from attachments, is Dharma. Purity of the soul is Dharma. The opposite of this is Adharma. However, even though a crystal is inherently pure, if a red flower is placed near it, a red hue is reflected in it. Similarly, if a black flower is placed near it, a black hue is reflected. Thus, due to external influences, the purity of the crystal is covered by a layer of impurities. Similarly, due to external influences in the form of Karma, the purity of the soul is obscured by the arising of passions like attachment, aversion, pride, etc. When these influences are removed, the crystal shines in its inherent pure form. Similarly, when passions are removed, the soul shines in its inherent pure form. The soul's inherent nature is pure and unblemished by the three periods of time (past, present, future). It is self-existent. When the covering is removed, it simply manifests. Thus, to the extent that the covering is removed, the influences of passions are overcome, and freedom from attachments is achieved, to that extent the attainment of Dharma of the soul is achieved. This freedom from attachments, starting from the state of Right Faith (Samyak-Dristi), gradually manifests until the attainment of liberation (Moksha).

Just as purity is the nature of the crystal, so is the nature of the soul. The Jinas have illuminated this Dharma, the powerful absence of passions... Shri Simandhar. Just as a flower reflects the color of its surroundings, so does the soul reflect the influence of good and bad deeds. Passions lead to... Shri Simandhar. We cannot call it Dharma if it is influenced by passions. This was first explained by the Jinas, that Karma creates influences. Shri Simandhar. To the extent that one is free from attachments, one knows Dharma. From the state of Right Faith, one can say... Shri Simandhar.

As the influence of external factors fades and the influence of the soul shines, this pure Dharma of the soul unfolds and expands, until in liberation, the soul becomes the embodiment of pure Dharma. The complete liberation of the soul attains liberation, which is the culmination of Karma. The essence is that the attainment of the pure soul is its inherent nature, and that is Dharma. As the influence of Karma fades, Dharma-Samadhi manifests, because the influence of passions is Karma, and the state of Samadhi, which is the manifestation of the soul's nature, is Dharma. This is the clear definition of Dharma. The essence of Dharma...