Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 594

( ૫૧૮)
ગદષ્ટિસમુચ્ચય
જલધરના જલની પ્રતીક્ષા કરતું હોય, તે ચાતક બીજા જલ સામું પણ કેમ જુએ? શીતલ છાયાપ્રદ ને ફલભારથી નમ્ર એવા આમ્રની પંજરી મંજરી પામી જે મધુર ટહૂકા કરતી હોય, તે કેનિલને ફલકૂલ રહિત ઉછા ને ઉંચા તાડ જેવા ઝાડ કેમ ગમે? કમલિની દિનકરના કર વિના બીજાને કર કેમ રહે? કુમુદિની ચંદ્ર શિવાય બીજાની પ્રીતિ કેમ કરે ? ગૌરી ગિરીશ વિના ને લક્ષમી ગિરિધર વિના પોતાના ચિત્તમાં અન્યને કેમ ચાહે? તેમ જ્ઞાની પુરુષનું ચિત્ત પણ એક પરમાત્મ તત્વ શિવાય અન્યત્ર પ્રીતિ કેમ ધરે? (જુઓ પૃ. ૩૮૧-૩૮૨) આમ આ પરમ આત્મતત્વના અનન્ય પ્રેમને લીધે જ્ઞાની પુરુષને તેમાં એટલું બધું તન્મયપણું-એકાગ્રપણું થઈ જાય છે, કે તેથી તેની દૃષ્ટિમાં અન્ય વિષયને પ્રતિભાસ પણ થતું નથી ! સમ્યગૃષ્ટિ સપુરુષનું ચિત્ત સ્વરૂપ–સ્વદેશમાં એટલું બધું રોકાયેલું રહે છે કે તે આડે બીજે કયાંય શું બની રહ્યું છે, તેનું પણ તે પરમ સંત અવધૂતને ભાન રહેતું નથી ! –આવા પરમ અદ્ભુત અનન્યમુદ્ ભાવનું જીવતું જાગતું જવલંત ઉદાહરણ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીના સ્વાનુભવજન્ય સહજ વચનેગારમાં સ્થળે સ્થળે સુજ્ઞ વિવેકીને પ્રત્યક્ષ થાય છે. જેમકે –
રાત્રી અને દિવસ એક પરમાર્થ વિષયનું જ મનન રહે છે, આહાર પણ એ જ છે, નિદ્રા પણ એ જ છે, શયન પણ એ જ છે, સ્વપ્ન પણ એ જ છે, ભય પણ એ જ છે, ભેગ પણ એ જ છે, પરિગ્રહ પણ એ જ છે, ચલન પણ એ જ છે, આસન પણ એ જ છે. અધિક શું કહેવું ? હાડ માંસ અને તેની મિંજાને એક જ એ જ રંગનું રંગન છે. એક રોમ પણ એને જ જાણે વિચાર કરે છે, અને તેને લીધે નથી કંઈ જેવું ગમતું, નથી કંઈ ચાખવું ગમતું, નથી કંઈ સાંભળવું ગમતું, નથી કંઈ ચાખવું ગમતું, કે નથી કંઈ સ્પર્શવું ગમતું, નથી બોલવું ગમતું કે નથી મૌન રહેવું ગમતું, નથી બેસવું ગમતું કે નથી ઉઠવું ગમતું, નથી સુવું ગમતું કે નથી જાગવું ગમતું, નથી ખાવું ગમતું કે નથી ભૂખ્યું ગમતું, નથી અસંગ ગમત કે નથી સંગ ગમતે, નથી લમી ગમતી કે નથી અલમી ગમતી; એમ છે. ઇત્યાદિ” (જુઓ) શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર. પત્રાંક ૧૨૦. (૧૩૩)
ખરેખર જ્ઞાની સમ્યગદષ્ટિ પુરુષને અનન્યમુભાવ આવી પરાકાષ્ઠાને પ્રાપ્ત થયેલે વર્તે છે, તેનું આ દિગ્ગદર્શન માત્ર છે. આમ આ છઠ્ઠી દષ્ટિમાં અન્યમુદ્ નામનો છઠ્ઠો ચિત્તદોષ નષ્ટ થાય છે. આત્મતત્ત્વ કરતાં અન્ય સ્થળે આનંદ-મંદ પામ તે અન્યમુદ્ અથવા આમ માંડેલી ગક્રિયા અવગણીને બીજે ઠામે હર્ષ ધરો, તે પરમાર્થરૂ૫ ઈષ્ટ કાર્યમાં અંગારાના વરસાદ જે છે. (જુઓ, પૃ. ૮૬)
મીમાંસા તથા આ છઠ્ઠી દ્રષ્ટિમાં મીમાંસા નામને છઠ્ઠો ગુણ પ્રગટે છે. પાંચમી દષ્ટિમાં સૂક્ષ્મધ નામને ગુણ પ્રગટ્યા પછી સ્વાભાવિક ક્રમે મીમાંસા ગુણ ઉપજ જોઈએ.

Translation AI Generated

(518)
**Gadashtisamuchchay**

Just as a Chatak bird, waiting for the water of the clouds, does not look at any other water, similarly, a wise man's mind does not find any attraction in anything other than the Supreme Soul.

Why would a Chatak bird look at any other water when it is waiting for the water of the clouds? Why would a mango tree, with its cool shade and sweet fruits, be attracted to a tall, barren palm tree? Why would a lotus flower be attracted to anything other than the sun? Why would a moonflower be attracted to anything other than the moon? Why would Gauri (Parvati) desire anyone other than Girish (Shiva), or Lakshmi desire anyone other than Girish (Krishna)? Similarly, why would a wise man's mind find any attraction in anything other than the Supreme Soul? (See page 381-382)

This unwavering love for the Supreme Soul makes the wise man so absorbed and focused that he does not even perceive any other object. The mind of a wise man with Samyagdrishti is so engrossed in its own nature that it is not even aware of what is happening elsewhere. This extraordinary, unique feeling is evident in the spontaneous words of Shrimad Rajchandraji, which are a living example for the discerning and wise. For example:

"Night and day, my mind is only focused on the Supreme Soul. My food is the Supreme Soul, my sleep is the Supreme Soul, my bed is the Supreme Soul, my dreams are the Supreme Soul, my fear is the Supreme Soul, my gathering is the Supreme Soul, my possessions are the Supreme Soul, my movement is the Supreme Soul, my posture is the Supreme Soul. What more can I say? My bones, flesh, and their essence are all the same color. Every hair on my body knows only the Supreme Soul. Therefore, I do not like anything, I do not taste anything, I do not hear anything, I do not smell anything, I do not touch anything, I do not speak, I do not remain silent, I do not sit, I do not stand, I do not sleep, I do not wake up, I do not eat, I do not feel hungry, I do not like being alone, I do not like being with others, I do not like being happy, I do not like being sad. It is like this." (See Shrimad Rajchandra, Patrank 120, 133)

This is just a glimpse into the state of a wise man with Samyagdrishti, who has attained this unique feeling. In this sixth stage of perception, the sixth mental defect called Anyamud is destroyed. Anyamud is the tendency to find pleasure in things other than the Supreme Soul, or to be attracted to other things while neglecting the Supreme Soul. It is like a shower of embers on the path of the Supreme Soul. (See page 86)

In this sixth stage of perception, the sixth virtue called Mimamsa is manifested. After the manifestation of the virtue called Sukshmad in the fifth stage of perception, the virtue of Mimamsa naturally arises.