Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 551

શિશદષિ“આ તો સ્વપનું છે સંસાર' –શ્રતવિક
(૪૭૫) શહેર જેવા છે! ઇંદ્રજાલીયા આકાશમાં નગરરચનાને પેટે ભાસ ઉભું કરાવે છે, પણ
તે મિથ્યાભાસરૂપ નગર તે ક્ષણવારમાં ક્યાંય “છુ” થઈ જાય છે! ગગનનગર કયાંનું કયાંય અલેપ થઈ જાય છે! અથવા તે આકાશમાં અદ્ધર જે સંસાર નિરાધારપણે એવું નગર રચવું અશક્ય છે! હવામાં કિલ્લા બાંધવા
(Castles in air ) અસંભવિત છે, શેખચલ્લીના વિચાર જેવા મિથ્યા કલ્પનાના ઘોડા છે ! તેની જેમ આ દેહ–ગૃહ આદિ બાહ્ય પદાર્થો ક્ષણભંગુર ને મિથ્યાભાસરૂ૫ છે, ક્ષણવારમાં હતા ન હતા થઈ જાય છે. આ દેહાદિ ખરેખર ! આત્માથી બાહ્ય છે, પરભાવ છે, તેની સાથે પરમાર્થથી આ આત્માને કાંઈ લેવાદેવા નથી. શ્રી દેવચંદ્રજીના શબ્દોમાં “દ્રવ્ય દ્રવ્ય મિલે નહિં, ભાવ તે અન્ય અવ્યાપ્ત છે મિત્ત.” જડ તે જડ ને ચેતન તે ચેતન એમ ત્રણે કાળમાં અખંડ સ્થિતિ છે. એટલે દેહાદિ સાથે કંઈ પણ સંબંધની કલ્પના તે આકાશમાં નગરરચના જેવી મિથ્યા કલ્પનામાત્ર છે. શ્રી પૂજ્યપાદ સ્વામીજીએ કહ્યું છે તેમ “દેહમાં આત્મબુદ્ધિથી પુત્ર, સ્ત્રી આદિ ક૯૫નાઓ ઉપજી છે અને તેના વડે આત્માની સંપત્તિ માનતું જગત્ અરે હણાઈ ગયું છે !” “વિદ્યુત લક્ષ્મી પ્રભુતા પતંગ, આયુષ્ય તે તે જળના તરંગ; પુરંદરી ચાપ અનંગ રંગ, શું રાચિયે ત્યાં ક્ષણને પ્રસંગ?-શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી.
અથવા આ દેહ-ગૃહ આદિ આત્મ-બાહ્ય પદાર્થો સ્વપ્ન સમાન છે. સ્વપ્નમાં દીઠેલી વસ્તુ જેમ જાગ્રત અવસ્થામાં દેખાતી નથી, મિથ્યા જણાય છે, તેમ અજ્ઞાનરૂપ
સ્વપ્ન દશામાં દેખાતી આ દેહાદિ કલ્પના આત્મજાગ્રતિરૂપ જ્ઞાનદશામાં આ તે સ્વપનું વાસ્તવિક દેખાતી નથી, મિયાણાસરૂપ જણાય છે. અથવા ગમે તેવું છે સંસાર” સુંદર સ્વપ્ન આવ્યું હોય અને તેમાં ગમે તેવા ઉત્તમ ભેગ ભેગવ્યા
હોય, છતાં તેને ક્ષણવારમાં વિલય થતાં વાર લાગતી નથી; અને હાય! તે ભેગ ચાલ્યા ગયા ને અમારા ભેગ મર્યા!-એ મિથ્યા ખેદ મનમાં બાકી રહે છે! તેમ આ દેહ-ગૃહાદિને સુંદર યોગ થયો હોય અને ચક્રવર્તી આદિની ઋદ્ધિ પ્રાપ્ત થઈ ઉત્તમ ભોગોની વિપુલતા સાંપડી હોય, તે પણ તે સર્વ ક્ષણવારમાં સ્વપ્નાની જેમ જોતજોતામાં દષ્ટનષ્ટ થઈ જાય છે, ને હાય ! આ હાર ભેગ ચાલ્યા ગયા, એ વસવસે મનમાં રહી જાય છે! “ભીખારીને ખેદ” એ મનનીય દષ્ટાંત શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ મોક્ષમાળામાં તાદૃશ્ય રીતે વર્ણવ્યું છે, તે અત્રે બરાબર લાગુ પડે છે. કઈ એક ભીખારીને સ્વપ્નમાં ઉત્તમ રાજવૈભવ સાંપડયો છે, ને પછી તે સ્વપ્નમાં ને સ્વબમાં રોમાંચ અનુભવે છે, ત્યાં અફસોસ! વચ્ચમાં વિશ્ન આવે છે–ગાજવીજને ગડગડાટ થાય છે, ને તેનું સ્વપ્ન અધૂરું રહે છે, તેને ખેદ માત્ર અવશેષ રહે છે! આમ આ સંસાર ખરેખર ! સ્વપ્ના જે છે, માટે જ સાદા વેધક શબ્દોમાં ચાબખા મારનારા ભેજા ભગતે ભેળા ભાવે સાચું જ ગાયું છે કે પ્રાણીઓ ! ભજી લેને કિરતાર, આ તે

Translation AI Generated

"This is a dream, this world" - Shravak.

(475) Like cities! Illusionists create a city in the sky, but that illusory city disappears in an instant! The sky city vanishes into thin air! Or, it is impossible to create a city in the sky, a world without support! Building castles in the air is impossible, like the illusory imaginations of a charlatan! Similarly, these external objects like the body, house, etc., are momentary and illusory, they exist and cease to exist in an instant. These bodies, etc., are truly external to the soul, they are external influences, the soul has nothing to do with them in the ultimate sense. In the words of Shri Devchandraji, "Matter does not mix with matter, the feeling is different and unattainable." The inert is inert and the conscious is conscious, this is the unchanging state in all three times. Therefore, any imagination of a relationship with the body, etc., is like the illusory imagination of creating a city in the sky. As Shri Pujyapad Swami ji has said, "From the delusion of the self in the body, the imaginations of son, wife, etc., have arisen, and by this, the world, believing in the wealth of the soul, has been destroyed!" "The electric Lakshmi, the lordly kite, the life is like the waves of water; the Purandari bow, the eternal color, what is the use of ruling there for a moment?" - Shrimad Rajchandraji.

Or, these external objects like the body, house, etc., are like dreams. Just as the things seen in a dream do not appear in the waking state, they appear illusory, similarly, these body, etc., imaginations seen in the state of ignorance, the dream state, do not appear real in the state of knowledge, the state of self-awareness, they appear illusory. Or, whatever it is, the world is like a beautiful dream. If a beautiful dream comes and all kinds of excellent things are gathered in it, still, it does not take long for it to dissolve in an instant; and alas! Those things are gone and our things are gone! - This illusory regret remains in the mind! Similarly, if this body, house, etc., has a beautiful combination and the power of a chakravarti, etc., is attained and there is an abundance of excellent enjoyments, even then, all of it disappears in an instant like a dream, and alas! These things are gone, this worry remains in the mind! "The beggar's regret" is an apt illustration that Shrimad Rajchandraji has described in Moksha Mala, it applies here perfectly. A beggar has a dream of excellent royal splendor, and then he experiences excitement in that dream, and then alas! A storm comes - thunder and lightning roar, and his dream remains incomplete, only regret remains for him! Thus, this world is truly like a dream, therefore, the simple, piercing words of the whip-wielding Bhaja Bhagata have sung the truth with a mixed heart, that animals! Take refuge in the Kirtar, this is...