Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 501

પ્રાણિ: સન ભેદકલ્પના અયુક્ત-જન્માંધ મનુષ્યા ને હાથી
(૪૨૫)
વળી આ અંધજનેામાં કાઇ ચંદ્ર વાંકે છે, કાઇ ત્રાંસા છે, કેાઇ ચેારસ છે, એમ કહી તેના ભેદની પરિકલ્પના કરે, તે તે પણ અયુક્ત છે, નીતિથી વિરુદ્ધ છે. કારણ કે જે ચંદ્રને દીઠો જ નથી, તેના સ્વરૂપ સબંધી ગમે તે કલ્પના કરવી તે કલ્પના જ છે, સત્ય નથી. તેમ છદ્મસ્થ જના, સર્વજ્ઞ આવા છે કે તેવા છે વગેરે તેના ભેદ સબધી પરિકલ્પના કરે, તે તે પણ અયુક્ત છે, બેહૂદુ છે; કારણ કે જે સર્વજ્ઞને પેાતે દીઠા જ નથી, તેના સમી ગમે તે કલ્પનાના ઘેાડા દેડાવવા તે મિથ્યા કલ્પનારૂપ જ છે, સત્ય નથી. અને જે ચંદ્ર પેાતાને દેખાતા નથી, તે ચંદ્રના વિવિધ ભેદ કલ્પી, આંધળાએ તે સબધી ઝઘડા કરે, તા તે તેા કેટલું બધું બેહૂદુ કહેવાય ? તેમ જે સજ્ઞ પાતે દીઠા નથી, તે સČજ્ઞના જૂદા જૂદા ભેદ કલ્પી, છદ્મસ્થા તે ભેદ સંખશ્રી મિથ્યા વાદવિવાદ કરે, સામસામા પ્રતિક્ષેપ કરે, પરસ્પર ખડન-મંડનમાં ઉતરી પડે, તે તા અત્યંત અયુક્ત છે જ, એ આ ઉપરથી ફલિત થાય છે. અત્રે જન્માંધ મનુષ્યા હાથીનું દૃષ્ટાંત ઘણું અધખેતુ છે. તે આ પ્રકારે—
ભેદ હેપના
અયુક્ત
જન્માંધ મનુષ્યા ને હાથી
કાઇ એક સ્થળે એક હાથી આવ્યો. એને જોવા માટે છ જન્માંધ પુરુષા ગયા. તે આંધળાઓએ હાથીને હાથ લગાડીને તપાસી જોયા. એકના હાથમાં હાથીની સૂંઢ આવી એટલે તેને હાથી સાંખેલા જેવા લાગ્યા. ખીજાના હાથમાં દતૂશળ આવ્યું એટલે તેને તે ભૂંગળા જેવા લાગ્યા. ત્રીજાના હાથમાં કાન આવ્યા, એટલે તેને તે સૂપડા જેવા લાગ્યા. ચેાથાના હાથમાં પગ આવ્યો, એટલે તેને હાથી થાંભલા જેવા જણાયા. પાંચમાના હાથમાં ઉદર આવ્યું, એટલે તેને તે મષક જેવા જાયા. છઠ્ઠાના હાથમાં પૂંછડું આવ્યું, એટલે તેને તે સાવરણી જેવા જણાયેા. આ ઉપરથી તેઓએ પેાતાતાના અભિપ્રાય બાંધ્યા અને પછી એક બીજાને જણાવ્યો. પછી દરેક પાતપેાતાના અભિપ્રાયમાં મક્કમ હાઈ, પાતે જ સાચા છે ને બાકીના બીજા બધા ખાટા છે, એમ આગ્રહ કરી પરસ્પર ઝઘડા કરવા લાગ્યા, મિથ્યા ચર્ચામાં ઉતરી પડયા, ને તકરાર વધી પડી !
ત્યાં કાઈ એક દેખતા દૃષ્ટિવાળા મનુષ્ય આવી ચઢ્યો, અને તે તેને નિવારીને ખેલ્યા કે—અરે ! ભલા માણસા ! આ તમે ફોગટ ઝઘડા શા માટે કરે છે ? તમે બધાય ખાટા છે ને તમે બધાય સાચા છે ! કારણ કે હાથી આવા જ છે એવા તમારા આગ્રહથી તમે ખાટા છે, અને અમુક અ`ગની અપેક્ષાએ હાથી આવા છે એ રીતે તમે સાચા છે. જુઓ ! હાથીની સૂંઢને આકાર સાંબેલા જેવા છે, દતૂશળના આકાર ભૂંગળા જેવા છે, કાન સૂપડા જેવા છે, પગ થાંભલા જેવા છે, પેટ મષક જેવું જણાય છે, અને પૂછ ુ‘

Translation AI Generated

**Prāṇi:** Sun Bhedakalpana Ayukt-Janmānḍha Manushya ne Hathi
(425)

Again, if someone imagines that these blind people are of different types, some with a bent moon, some with a slanted moon, some with a square moon, etc., that too is inappropriate and against ethics. Because, one who has never seen the moon, any imagination about its form is just imagination, not truth. Similarly, if someone imagines that the omniscient is like this or like that, etc., that too is inappropriate and absurd. Because, one who has never seen the omniscient, any imagination about its form is just a false imagination, not truth. And, if those who have never seen the moon themselves, imagine different types of moons and fight about them, how absurd is that? Similarly, if those who have never seen the omniscient themselves, imagine different types of omniscients and engage in false arguments and debates about them, opposing each other, engaging in mutual criticism and refutation, that too is extremely inappropriate, as is evident from the above. Here, the example of a blind man and an elephant is very apt. It is like this—

**Bhed Hepana**
**Ayukt**
**Janmānḍha Manushya ne Hathi**

Once, an elephant came to a certain place. Six blind men went to see it. These blind men touched the elephant and examined it. One man touched the elephant's trunk, so he thought the elephant was like a rope. Another man touched the tusk, so he thought it was like a fan. The third man touched the ear, so he thought it was like a pot. The fourth man touched the leg, so he thought the elephant was like a pillar. The fifth man touched the belly, so he thought it was like a mortar. The sixth man touched the tail, so he thought it was like a broom. From this, they formed their own opinions and then told each other. Then, each one became firm in his own opinion, insisting that he alone was right and all the others were wrong, and they started arguing with each other, engaging in false discussions, and the dispute escalated!

Then, a sighted man came there and stopped them, saying, "Oh, good men! Why are you arguing in vain? You are all wrong, and you are all right! Because, you are wrong in your insistence that the elephant is like this or like that, and you are right in that the elephant is like this in terms of some of its parts. Look! The trunk of the elephant is shaped like a rope, the tusk is shaped like a fan, the ear is like a pot, the leg is like a pillar, the belly appears like a mortar, and the tail is like a...