Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 371

દીમાદષ્ટિ જરા-રેગ-શેક આદિ દુઃખ
(૩૦૫) પછી માનવનું શું ગજું? જન્મરૂપ તાડવૃક્ષમાંથી નીચે ભ્રષ્ટ થયેલા જંતુરૂપ ફળ મૃત્યુ રૂપ ભૂમિભાગે પહોંચતાં પહેલાં વચ્ચમાં કેટલીક વાર રહેશે ? તાડના ઝાડમાંથી છૂટા પડેલા ફળને ભૂમિ પર પહોંચતાં વાર લાગતી નથી, તેમ જન્મમાંથી જીવને મૃત્યુ પામતાં વાર લાગતી નથી. “નગુણી કાયા તેરા કયા ગુણ ગાવું? મહેલ રચ્યો તિમેં રહેન ન પાવું; જા મુખ ચાવત પાનકી બીરી, તા મુખ તેરે સંગત કીરી.”—સંત કબીરજી
આમ જન્મ મૃત્યુ પરંપરા-શૃંખલા ચાલ્યા જ કરે છે. જન્મ પછી મરણ, ને મરણ પછી જન્મ,-એમ અનંત અનુબંધ-પરંપરા ચાલ્યા જ કરે છે. અને તેથી આ જીવ અરઘટ્ટઘટી ન્યાયે, કૂવાના રેંટ જેવી આ સંસારની રખડપટ્ટીમાં, અનંત દુઃખપરંપરા અનુભવ્યા કરે છે. વળી પ્રત્યેક જન્મમાં પણ બીજા શા શા મુખ્ય દુઃખ ભેગવવા પડે છે, તેને પણ અહીં નિર્દેશ કર્યો છે. તે આ પ્રમાણે
જ્યારે જરા–ઘડપણ આવે છે ત્યારે પણ આ જીવના હાલહવાલ થવામાં કાંઈ બાકી રહેતી નથી. જ્યારે પાંચ ઇંદ્રિયની શક્તિ શિથિલ–ઢીલી થઈ જાય છે, વિકલ-પાંગળી
બની જાય છે, ઊઠવાની શક્તિ અંગમાં રહેતી નથી, હાથમાં લાકડીને ઘડપણનું ટેકે ચાલવું પડે છે, કેડ વાંકી વળી જાય છે, શરીરમાં કરચલી પડે છે, દુઃખ વળીઆ-પળીઓ આવે છે, અને જ્યારે પરાધીન-પરવશ થઈને રહેવું
પડે છે, બીજાના મેણા-ટોણા સહન કરવા પડે છે, ને આ ડોક “મરતે નથી ને માં મૂકતે નથી” એવા કડવા વચન સાંભળવા પડે છે,-એવી વૃદ્ધાવસ્થા પણ કાંઈ ઓછી દુઃખદાયક નથી. વળી આ “વૃદ્ધાવસ્થામાં બીજાઓના તિરસ્કાર વેણ જાણે સાંભળવાને ઈચ્છતા ન હોય એમ કાન બહેરા થઈ જાય છે ! પિતાની દુષ્ય લાચાર દશા દેખવાને જાણે અસમર્થ હોય એમ આંખ અંધપણાને પામે છે ! સામે આવેલા ચમરાજની ભીતિથી જાણે કાયા પણ ખૂબ કંપે છે ! તે પણ જરાથી ખખડી ગયેલ આ પ્રદીપ્ત ભવનમાં પણ અહો ! આ જીવ નિષ્કપ રહે છે !' સત્ કવીશ્વર શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ મેક્ષમાળામાં સ્વભાક્તિથી તાદશ્ય વર્ણન કર્યું છે કે – કરચલી પડી દાઢી ડાથા તણે ડાટ વળ્યો, કાળી કેશપટી વિષે તતા છવાઈ ગઈ; સુંઘવું સાંભળવું ને દેખવું તે માંડી વળ્યું, વળી દંત આવલિ તે ખરી કે ખવાઈ ગઈ, + “ગોત્રીવ રિશ્વત્તા પત્તિકારશ્રીનાં પ્રતિ
चक्षुर्वीक्षितुमक्षमं तव दशां दूष्यामिवान्ध्यं गतम् । भीत्येवाभिमुखान्तकादतितरां कायोऽप्ययं कम्पते, નિપત્રમાં તમારે ઘર? ” –શ્રી આત્માનુશાસન

Translation AI Generated

## The Suffering of the Soul

**Dimadrushti**, **jara**, **reg**, **shek**, and other forms of suffering - what is the fate of a human being? Like a fruit that falls from a palm tree, the soul, in the form of a **jantu**, falls from the **taadvrush** (birth) and reaches the **bhoomibhag** (death). How long will it remain in between? Just as a fruit that falls from a palm tree doesn't take long to reach the ground, the soul doesn't take long to reach death from birth. "What virtues can we sing of your worthless body? You built a palace but couldn't stay in it. You chew on leaves and seeds, but your mouth is filled with dirt." - Sant Kabirji

Thus, the cycle of birth and death continues. After birth comes death, and after death comes birth - an endless chain of **anubandh**. Due to this, the soul, trapped in the **arghattghati** (cycle of birth and death), wanders in the **sansar** (world) like a drop of water in a well, experiencing endless suffering.

Here, we will also discuss the other major sufferings that the soul faces in each birth.

When **jara** (old age) arrives, the soul's condition deteriorates. The five senses weaken, become **vikal** (disabled), and lose their strength. The body becomes unable to stand, and one has to rely on a stick for support. The waist bends, the body wrinkles, and **dukh** (pain) becomes a constant companion. One becomes dependent on others, endures their insults, and hears the bitter words, "He is neither dead nor alive." This old age is no less painful.

Furthermore, in old age, the ears become deaf, as if unwilling to hear the scorn of others. The eyes become blind, as if unable to bear the sight of the father's helpless state. The body trembles in fear of the approaching **chamaraj** (death). Even in this dilapidated, flickering abode of **jara**, the soul remains **nishkap** (unaware).

Shrimad Rajchandraji, in his **Meksha Mala**, beautifully describes this state: "The beard is wrinkled, the body is bent, the black hair is covered with dust. The senses of smell, hearing, and sight have faded. The teeth have fallen out or are about to fall out. "Your eyes are unable to see your condition, as if you have gone blind. Your body trembles in fear of the approaching end. What is your home in this world?" - Shri Atmaanushasan.