Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 35

૩૪
છે; જ્ઞાન- નામાં વિશ્વને હવરાવનારા આ પૂર્ણ બેધ-ચંદ્રના સૌમ્ય દર્શને જાણે પ્રફુલ્લિત થયેલું આ યંગ-કમલ પૂર્ણ વિકસ્વરપણાને પ્રાપ્ત થયેલું દષ્ટ થાય છે ! (જુઓ મુખપૃષ્ઠ પરની આકૃતિ.)
બીજના ચંદ્રમા જેવી, ગદષ્ટિ ખુલ્ય ક્રમે;
પૂર્ણ યોગકલા પામી, ભગવાન સ્વરૂપે રમે.”—ગદષ્ટિકલશ (સ્વરચિત) અથવા ગરૂપ પુરુષ છે. તેના અષ્ટ ગાંગરૂપ આઠ અંગ છે. તેમાં યમ-નિયમરૂપ બે ચરણ છે, આસન-પ્રાણાયામ બે હાથ છે, પ્રત્યાહાર ઉદર છે, ધારણા વક્ષસ્થળ (છાતી) છે, ધ્યાન ગ્રીવા (ડોક ) છે, સમાધિ ઉત્તમાંગ–મસ્તક છે. આ આઠે અંગનું સંપૂર્ણ પણું–અવિકલપણું થાય તે જ ગપુરુષની અવિકલ સંપૂર્ણતા છે,–જેમ અવિકલ સંપૂર્ણ અંગોપાંગવાળા પુરુષની હોય છે તેમ. એક પણ અંગની વિકલતાથી–અપૂર્ણતાથી
ગપુરુષની વિકલતા–અપૂર્ણતા છે,–જેમ હીન અંગવાળા, ખેડખાંપણવાળા, પુરુષની હોય છે તેમ. પુરુષશરીરમાં પ્રત્યેક અંગનું જેમ યથાયોગ્ય સમુચિત સ્થાન ને ઉપયોગીપણું હોય છે, તેમ આ યોગશરીરમાં પણ પ્રત્યેક ગાંગનું યથાયોગ્ય સમુચિત સ્થાન ને ઉપયોગી પણું છે. જેમ શરીરના સર્વ અંગ-પ્રત્યંગ એક બીજા સાથે સહકારથી–સહગથી એકપણે વત્તી (Co-ordination) એક શરીર સંબંધી સર્વ કિયા સાધે છે, તેમ ગપુરુષના આ સર્વ અંગ એક બીજા સાથે સહકારથી–સહગથી એકપણે વત્તી (Organic unit) એક યોગ-પુરુષની સાધક એવી પ્રક્રિયા કરે છે. વાયુ એ જ શરીરને અને શરીર અને પ્રાણ છે, તેમ આત્મા એ જ આ ગ-પુરુષને અને તેને ગાંગેનો ભાવપ્રાણ છે. જેમ જેમ એગદષ્ટિને વિકાસ થતું જાય છે, અને એકેક ગાંગ પ્રગટતા પામી જેમ જેમ પુષ્ટ થતું જાય છે, તેમ તેમ આત્મા ઉત્તરોત્તર સ્વભાવને વિષે ઓર ને એર સ્થિતિ કરતો જાય છે. યાવત્ આઠમી પર દષ્ટિમાં અષ્ટાંગ યુગપુરુષને વિકાસ પરાકાષ્ટાને પ્રાપ્ત થયે આત્મસ્વભાવમાં પૂર્ણ પ્રવૃત્તિ હોય છે.
દષ્ટિ આઠમી સાર સમાધિ, નામ “પર” તસ જાણું છે; આપસ્વભાવે પ્રવૃત્તિ પૂરણ, શશિ સમ બે વખાણું છે.”–શ્રી કે. દ. સક્ઝા.
અને આમ જ્યારે ચંદ્ર સમી ગદષ્યિ પૂર્ણ કળાએ ખીલી ઊઠે છે, અને ગપુરુષ પૂર્ણ વિકાસને પામે છે ત્યારે ગચક્રની પૂર્ણતા થતાં આ ભવચક્રની પણ “પૂર્ણતા” થાય છે, અર્થાત્ આ ભવચકનો અંત આવે છે. અષ્ટ ગાંગ એ આ ચોગચક્રના આરા છે, તે આત્મસ્વભાવથું જનરૂપ એ ગની ધરી સાથે ગાઢ સંબદ્ધ હોઈ તેની આસપાસ ફરે છે, અર્થાત્ તે આત્મસ્વભાવના જ સાધક થઈ પ્રવૃત્ત છે. આવું આ
ગચક્ર ખરેખર ! ભવચકનો ઉછેરી કરનારું અમોઘ “સુદર્શન ચક” છે. ભવ-અરિને હણ નાંખનારું આ શુદ્ધ “ધર્મચક્ર' પ્રજનારા પરમ ચેમિનાથ “અરિહંત એવા યથાર્થ નામને પામે છે, અને આત્મસ્વરૂપની સિદ્ધિ કરીને “સિદ્ધ' નામને સાર્થક કરે છે.

Translation AI Generated

34
This young lotus, which has blossomed as if it has witnessed the gentle sight of the full, moon-like, knowledge-named world-illuminating, perfect, *bedha-chandra*, appears to have attained full bloom! (See the figure on the front page.)
“Like the moon, the *gadashti* opens gradually;
Attaining full *yoga-kala*, it plays in the form of God.” – *Gadashtikalash* (self-composed) or *Garupurusha* is the one who has eight *gangas* as his eight limbs. Among them, *yama-niyama* are the two feet, *asana-pranayama* are the two hands, *pratyahara* is the abdomen, *dharana* is the chest, *dhyana* is the neck, and *samadhi* is the head. The fullness and non-duality of these eight limbs is the non-dual fullness of the *Garupurusha*, just as it is for a man with non-dual, complete limbs. Any deficiency or incompleteness in even one limb is a deficiency or incompleteness of the *Garupurusha*, just as it is for a man with a deficient limb, a cripple. Just as each limb in the human body has its proper place and usefulness, so too does each *ganga* in this *yoga-sharira* have its proper place and usefulness. Just as all the limbs and parts of the body work together in coordination to perform all the actions related to the body, so too do all the limbs of the *Garupurusha* work together in coordination (organic unit) to perform the actions of a *yoga-purusha*. Just as air is the body and the body and breath are one, so too is the soul the *Garupurusha* and the *gangas* are its essence. As the *gadashti* develops and each *ganga* manifests and becomes stronger, the soul becomes more and more established in its nature. When the eighth *gadashti* develops, the eight-limbed *yogapurusha* attains its peak development and the soul is fully active in its nature.
“The eighth *gadashti* is the essence of *samadhi*, its name is ‘*para*’ I know;
Its nature is fully active, like the moon, I praise it twice.” – Shri K.D. Saxena.
And thus, when the moon-like *gadashti* blooms in full bloom and the *Garupurusha* attains full development, the fullness of the *gachakra* leads to the “fullness” of this *bhavachakra*, that is, the end of this *bhavachakra*. The eight *gangas* are the spokes of this *gachakra*, they are closely connected to the *gana* which is the form of the soul, and they revolve around it, that is, they are active as the instruments of the soul’s nature. This *gachakra* is truly the invincible “*Sudarshan Chakra*” that raises the *bhavachakra*. This pure “*Dharmachakra*” that destroys the enemy of *bhavachakra* is called “*Arihant*” by the true name of the supreme *cheminath* who creates it, and by attaining the state of the soul, he makes the name “*Siddha*” meaningful.