Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 253

તારાદષ્ટિ તત્ત્વજિજ્ઞાસા, વેગકથાપ્રીતિ
(૧૮૭) હૃદયમાં પ્રવેશતું નથી. આ દષ્ટિવાળા મુમુક્ષુને તે સાચી તત્વજિજ્ઞાસા પ્રગટે છે. જેમ ચાતક મેઘની ઉત્કંઠા ધરાવે, જેમ તૃષાતુર પુરુષ પાણી માટે ચેતરફ ઝાંવાં નાંખે, તેમ આ મુમુક્ષુને તત્ત્વ જાણવાની તરસ લાગે છે, ઉત્કંઠા જાગે છે, તાલાવેલી ઉપજે છે. મરુદેશ જેવી ભૂમિમાં, ઉન્હાળાના સમયમાં ચાલ્યા જતે વટેમાર્ગ જેવો તરસ્યા થઈને પાણીને ઈચ્છે, “પાણી પાણી” કરે, તે તરસ્ય આ જીવ તત્વદર્શન પામવા માટે થાય છે. આવી તીવ્ર તત્ત્વપિપાસા આ જિજ્ઞાસુ પુરુષને ઉપજે છે, એટલે એને અનેક સહજ, પ્રશ્ન ઊઠે છે. જેમકે–
હું કોણ છું? કયાંથી થયે? શું સ્વરૂપ છે હારૂં ખરું? કેના સંબંધી વળગણ છે? રાખું કે એ પરિહરૂં?”–શ્રી મોક્ષમાળા બજેટને પિપાસા હ અમૃતપાનની, કિમ ભાંજે વિષપાન ?
અભિનંદન જિન દરિશન સરસિયે.” શ્રી આનંદઘનજી અને આવી જ્યારે તત્વની કે તત્ત્વદર્શનની સાચી તરસ લાગે છે, ત્યારે તે બૂઝવવાનીછીપવવાની રીત પણ તેને મળી આવે છે. તેવી તરસ ન લાગી હોય, તે તે તરસ બુઝવવાને ઈચ્છે પણ કેમ? ને તે બૂઝવવાની રીત પણ કેમ મળે? પરમ સમર્થ તત્ત્વવેત્તા શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ અત્યંત માર્મિક ભાવવાહી શબ્દો કહ્યા છે–
બૂઝી ચહત પ્યાસ કો, હું બૂઝનકી રીત; પાવે નહિં ગુરુગમ બિના, એહી અનાદિ સ્થિત.”
તૃષાતુરને પાયાની મહેનત કરજે, અતૃષાતુરને તૃષાતુર થવાની જિજ્ઞાસા પેદા કરજો. જેને તે પેદા ન થાય તેવું હોય, તેને માટે ઉદાસીન રહેજો.”—શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર
આ જિજ્ઞાસા ગુણ પણ, પ્રથમ અદ્વેષ ગુણ પ્રગટયો હોય તે જ ઉપજે. એટલે પ્રથમ દૃષ્ટિમાં જે અદ્વેષ ગુણ પ્રગટયો હતો, તેના અનુગુણપણે–અનુકૂળપણે આ જિજ્ઞાસા પ્રગટે છે. જિજ્ઞાસા એ અદ્વેષનું ઉત્તર પરિણામ છે. આ જિજ્ઞાસામાં સાચું તત્વસ્વરૂપ જાણવાની ઈચ્છા હોય છે, પણ પિતાને કક્કો ખરો છે એ હઠાગ્રહ હોતો નથી. આમ આ દૃષ્ટિમાં–
“દર્શન તારા દષ્ટિમાં....મનમોહન મેરેગમય અગ્નિ સમાન રે....મન શૌચ સંતોષ ને તપ ભલું...મન સક્ઝાય ઈવર ધ્યાન રે....મન નિયમ પંચ ઈંહાં સંપજે...મન નહિં કિરિયા ઉગ રે...મન જિજ્ઞાસા ગુણ તત્ત્વની...મન પણ નહિં નિજ હઠ ટેગ રે....મન”—સઝાય,૧-૨
આ દૃષ્ટિમાં જે બીજે ગુણસમૂહ હોય છે તે કહે છે –

Translation AI Generated

## Translation:

**Tārādṛṣṭi tattvajijñāsā, vegakathāprīti**
(187) Does not enter the heart. This vision reveals true tattvajijñāsā to the seeker. Just as the chatak longs for the clouds, just as the thirsty man looks around for water, so this seeker longs to know the truth, a longing arises, a thirst develops. Like a traveler on a dusty road in the summer, parched and yearning for water, crying out "water, water," so this thirsty soul yearns for tattvadarśana. This intense thirst for truth arises in this inquisitive person, leading to many natural questions. Such as:

"Who am I? Where did I come from? What is my true form? What attachments do I have? Should I keep them or abandon them?" - "Śrī Mokṣamālā, the thirst for nectar, why drink poison?
Congratulations, Jin darśana, the best." - Śrī Ānandghanajī

When this true thirst for truth or tattvadarśana arises, the way to quench it is also revealed. If that thirst does not arise, why would one want to quench it? And how would one find the way to quench it? The supremely capable tattvavettā, Śrīmad Rajacandraji, has said in very poignant and moving words:

"One who wants to quench thirst, I am the way to quench it; without the Guru's grace, this eternal state cannot be attained."

"The thirsty one should make the effort, the non-thirsty one should be made thirsty. For those who cannot be made thirsty, remain indifferent." - Śrīmad Rajacandra

This quality of jijñāsā arises only when the quality of adveṣa has first manifested. Therefore, in accordance with the adveṣa quality that first manifested in this vision, this jijñāsā arises. Jijñāsā is the subsequent result of adveṣa. This jijñāsā has a desire to know the true nature of reality, but it does not have the stubbornness of a father who is absolutely right. Thus, in this vision:

"Darśana in your vision... captivating, like a fire that consumes everything... purity of mind, contentment, and austerity are good... the mind is attracted to devotion... the five rules are fulfilled in the mind... the mind does not desire action... the mind has the quality of jijñāsā for truth... the mind does not cling to its own stubbornness..." - Sajāya, 1-2

This vision also mentions the other qualities that are present: