Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 248

(૧૮૨)
ચેાગદષ્ટિસમુચ્ચય
માત્રા વધતી જાય છે. જેમ જેમ પાંચ ઇંદ્રિયના વિષયમાંથી વિરામ પામતા જઈ, પરતૃષ્ણાથી પરિતપ્ત થયેલે આત્મા પરતૃષ્ણા છેડતા જાય છે, તેમ તેમ તે આત્માથી પરિતૃપ્ત થઇ સતેાષજન્ય આત્મશાંતિ અનુભવતા જાય છે. એટલે જ આ દૃષ્ટિવાળા મુમુક્ષુ જોગીજન જેમ અને તેમ ઇંદ્રિયાની વિષયતૃષ્ણામાંથી × પાછે। હઠી, આત્માધીન એવું સતાષસુખ મેળવવા ઇચ્છે છે.
૩. તપ—કમના ક્ષય અથે, નિર્જરા અર્થે જે તપવામાં આવે, તે તપ છે. અથવા જે તપ-તેજવડે આત્માનુ સ્વરૂપમાં પ્રતપવું-અત્યંત પ્રતાપવંત હાવું, નિજ સ્વરૂપતેજે ઝળહળવુ', તે ‘ તપ' કહેવાય છે. જેમ આમ્રક્સ વગેરે ફળ ગરમી વગેરેથી જલ્દી પાકે છે, તેમ કમ પણ તપ-અગ્નિના તાપથી શીઘ્ર પાકીને નિજરે છે. આ તપના અનેક પ્રકાર છે, પણ તેમાં મુખ્ય ખાર ભેદ છે,-ઉપવાસ, ઊણાદરી વગેરે છ બાહ્ય તપ છે, અને પ્રાયશ્ચિત્ત, સ્વાધ્યાય વગેરે છ અભ્યંતર તપ છે. બાહ્ય તપ, અભ્યંતર તપને ઉપકારી થાય છે, અનુકૂળતા કરી આપે છે, સહાયકારી કારણરૂપ થાય છે. કારણ કે-જ્યારે ઉપવાસાદિ હાય છે, ત્યારે ઘણી બાહ્ય પંચાત મટી જાય છે, મન સ્વચ્છ રહે છે, પ્રમાદ થતા નથી, અને સ્વાધ્યાય—ભક્તિ આદિમાં પ્રવર્તાવાની અનુકૂળતા-અનુકૂળ તક મળે છે. આ ઉપવાસ વગેરેમાં પણ જેમ અને તેમ વિષયકષાયને! ત્યાગ કરવા જોઇએ, ઉંઘવું-પાના રમવા વગેરે પ્રમાદ ન હેાવા જોઇએ, આભ્યંતર તપની વૃદ્ધિ ભણી નિરંતર લક્ષ રાખવેા જોઇએ, ને જેમ બને તેમ આત્માની ઉપ-પાસે વાસ કરવાને પ્રયાસ કરવા જોઇએ, તે જ તે ખરેખરો ‘ઉપવાસ' કહી શકાય. નહિં તે લાંઘણુ જ છે!
X
દ્ર
મુજ જ્ઞાયકતા પરરસી રે લાલ૦ પર તૃષ્ણાએ તપ્તરે;
તે સમતા રસ અનુભવે રે લાલ॰ સુમતિ સેવન વ્યાપ્તરે.”—શ્રી દેવચ’દ્રજી
દ
'कषायविषयाहारत्यागो यत्र विधीयते ।
ઉપવાસઃ સ ત્રિજ્ઞો રોષ છાન વિદુ: || ...શ્રી મોક્ષમાર્ગ પ્રકાશ,
k
यत्रः राधः कषायाणां ब्रह्मध्यानं जिनस्य च ।
જ્ઞાતન્ય તત્ત: શુદ્ધમત્રશિષ્ટ તુ નમ્ ।”-શ્રી અધ્યાત્મસાર,
આમ બાહ્ય તપ, આભ્ય'તર તપને પુષ્ટિ આપે છે, તેના સાધનની નિરાકુલતા કરી આપે છે, તેથી તે કબ્ધ છે જ,પરંતુ ક્રિયાજડપણે નહિ; પણ સમજણપૂર્વ ક–જ્ઞાન
66
યા સંતે પાચં મેડિનિય સયંશઃ । રૂદ્રિયાળીન્દ્રિયાર્થેયસ્તસ્ય પ્રજ્ઞા પ્રતિષ્ઠિતા ।।”—શ્રી ગીતા.
"C
परं कर्मक्षयार्थ' यत्तप्यते तत् तपः स्मृतम् ॥”
“ સ્વરૂપે પ્રસવનાત્તવ:।। ”— શ્રી અમૃતચ`દ્રાચાર્ય છે.
*

Translation AI Generated

(182)
**The Accumulation of Fourfold Vision**

The measure increases. As the soul, freed from the objects of the five senses, becomes satiated with attachment, it continues to detach itself from attachment, and thus experiences the peace of self-satisfaction. Therefore, the seeker of liberation, the yogi, who possesses this vision, desires to attain this satisfaction-bliss, which is independent of the soul.

**3. Austerity**

Austerity is that which is practiced for the destruction of karma or for the purpose of purification. Or, that austerity which makes the soul shine in its own form, which makes it extremely radiant, which makes it shine with its own inherent brilliance, is called 'austerity'. Just as fruits like mangoes ripen quickly due to heat, so too karma ripens quickly and is destroyed by the heat of the fire of austerity. There are many types of austerity, but the main division is this: there are six external austerities, such as fasting, and six internal austerities, such as atonement and self-study. External austerity is beneficial to internal austerity, it makes it conducive, it is a helpful cause. Because when there is fasting, etc., many external distractions are eliminated, the mind remains pure, it does not become distracted, and there is an opportunity to engage in self-study, devotion, etc. Even in fasting, etc., one should renounce the objects of attachment, one should not indulge in sleep, eating, playing, etc., one should constantly focus on the growth of internal austerity, and one should strive to dwell in the self as much as possible. Only then can it truly be called 'fasting'. Otherwise, it is merely a formality!

**X**

**D**

"My knowledge is like a red-hot iron, burning with attachment;
He who experiences that equanimity, that taste, is filled with wisdom." - Shri Devchandraji

**D**

"Where the renunciation of the objects of attachment is prescribed,
That is fasting, say the wise." - Shri Mokshamarg Prakash

**K**

"Where there is renunciation of the passions, meditation on Brahman, and on the Jina,
That is pure knowledge, that is the best." - Shri Adhyatmasar

Thus, external austerity strengthens internal austerity, it removes the obstacles to its practice, therefore it is essential, but not in a mechanical way; rather, it should be done with understanding, with knowledge.

**66**

"The wise man, having controlled his senses, remains steadfast in his knowledge.
His knowledge is established in the objects of the senses." - Shri Gita

**"C**

"That which is practiced for the destruction of karma is called austerity."

"Austerity is born from the self." - Shri Amritchandracharya

*