Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 201

મિત્રાદષ્ટિ : વૈરાગ્ય ભાવના,
(૧૩૫) માતા ને કેની સ્ત્રી ? આ દુસ્તર સંસાર-સાગરમાં આ જીવ એકલે જ ભમે છે. આ સંસાર સમુદ્રમાં ઉપજતા સર્વ સંબંધે મનુષ્યોને વિપત્તિના સ્થાન થઈ પડે છે ને અંતે અત્યંત નીરસ નિવડે છે, એમ હે જીવ! તું હારા રેજના અનુભવ પરથી નજરે નથી જેતે? આ જગમાં જે પ્રીત-સગાઈ છે તે પણ કેટલી બધી જૂઠી, માયાવી, ને સ્વાર્થ પ્રપંચમય છે, એને કડે અનુભવ શું તને નથી થય? પ્રિયજનોને સંગમ ગગનનગર જેવો છે, યૌવન ને ધન વાદળા જેવા છે, સ્વજન-પુત્ર-શરીર વગેરે વિજળી જેવા ચંચલ છે, આમ આખું સંસારચરિત્ર ક્ષણિક છે, એમ હે જીવ! તું જાણે છે, છતાં આ ત્યારે તુચ્છ વૈભવ ને પરિવાર દેખીને તું મનમાં શાને મલકાય છે? ડાભની અણી પર રહેલા જલબિંદ જેવું આ લ્હારૂં જીવન ક્ષણિક છે. જન્મરૂપ તાડ-વૃક્ષમાંથી ભ્રષ્ટ થયેલાં આ લ્હારા જીવ–ફલને મૃત્યુભૂમિએ પહોંચતાં કેટલે વખત લાગશે? માટે હે મૂઢ જીવ! મેહ મ પામ ! મહ મ પામ! હવે તે આ અનંત ખેદમય સંસારથી વિરામ પામ! વિરામ પામ! " मूढ मुह्यसि मुधा, मूढ मुह्यसि मुधा, विभवमनुचिंत्य हृदि सपरिवारम् । कुशशिरसि नीरमिव गलदनिलकंपितं, विनय जानीहि जीवितमसारम् ॥ मूढ ॥"
શ્રી વિનયવિજયજીત શ્રી શાંતસુધારસ.
ઈત્યાદિ પ્રકારે ભાવના ભાવતાં તેને સહજ વૈરાગ્યની કુરણ થાય છે, તે ભવથી ખેદ પામે છે–થાકી જાય છે, ને આ જન્મમરણ પરંપરાની જાળમાંથી છૂટવાની તીવ્ર ઇચછા કરે છે–
મેક્ષની અભિલાષા કરે છે, ને સાચે મુમુક્ષુ” બને છે. એટલે પછી તે વૈરાગ્યથી મોક્ષને ઉપાય જાણવા માટે ઘણા પ્રયાસથી સાચા સદ્દગુરુની શોધ કરે છે; ચિત્તભૂમિની અને પરમ દુર્લભ એવા તેની પ્રાપ્તિ થયે, તેને પરમ ઉપકાર ગણી મન
આદ્રતા વચન-કાયાની એકાગ્રતાથી તેના આજ્ઞાધીનપણે વર્તે છે. એટલે સદ્ગુરુનો બોધ તેવા વૈરાગ્યવાસિત જીવને લાગતાં, તેને સમ્યગુજ્ઞાન આદિ કલ્યાણપરંપરાની પ્રાપ્તિ થાય છે, કારણ કે વૈરાગ્ય-જલથી તેની ચિત્તભૂમિ પચી થઈ હોવાથી તેમાં બોધ ઊગી નીકળે છે. આમ સાચો અંતરંગ વૈરાગ્ય તેને ઉત્તમ ગબીજરૂપ થઈ પડે છે. અને તેવા અંતરંગ વૈરાગ્યનો રંગ જ્યાં લગી ચિત્તમાં ન લાગ્યું હોય, ત્યાં લગી જીવમાં જ્ઞાન પામવાની યેગ્યતા પણ આવતી નથી. જ્યાં લગી ચિત્ત-ભૂમિ કઠણ હોય ત્યાં લગી સિદ્ધાંતજ્ઞાન તેમાં પ્રવેશી શકતું નથી, ઉપરછલું થઈને ચાલ્યું જાય છે. પણ જ્યારે વૈરાગ્ય જલના સિંચનવડે તે ચિત્ત-ભૂમિ આદ્ર થઈ પોચી બને છે, ત્યારે જ તેમાં સમ્યગ્રજ્ઞાન-બીજને પ્રક્ષેપ થઈ શકે છે. સ્વ. શ્રી મનસુખભાઈએ ( આ વિવેચકના પૂ. પિતાશ્રી) શાંતસુધારસ પ્રસ્તાવનામાં યથાર્થ જ
જ્યાંસુધી વૈરાગ્યરૂપી રેચક દ્રવ્યથી ચિત્તવૃત્તિને મલિન વાસનારૂપ મળ સાફ થયો નથી, ત્યાંસુધી જીવને સિદ્ધાંત બોધરૂપ-રસાયણરૂપ પૌષ્ટિક ઔષધ ગુણ ન કરે, નિષ્ફળ જાય,

Translation AI Generated

**Friendship's Perspective: A Feeling of Renunciation**

(135) Mother and wife, who are they? In this insurmountable ocean of the world, this soul wanders alone. All the relationships that arise in this ocean of the world become places of misfortune for humans and ultimately prove to be extremely dull. Oh soul! Don't you see this from your own experiences? The love and affection in this world, how much of it is false, illusory, and full of selfish schemes. Don't you have a strong experience of this? Loved ones are like the celestial city of Gagananagar, youth and wealth are like clouds, relatives, children, and the body are like lightning, fickle. Thus, the entire worldly existence is momentary. Oh soul! You know this, yet why do you rejoice in your mind when you see this fleeting splendor and family? This fleeting life is like a drop of water on the tip of a blade of grass. How long will it take for this fleeting life-fruit, which has fallen from the palm tree of birth, to reach the land of death? Therefore, oh foolish soul! Seek refuge in the Great One! Seek refuge in the Great One! Now, be free from this endless, sorrowful world! Be free! "Foolish, you are deluded, foolish, you are deluded, thinking of your wealth and family in your heart. Like water on a blade of grass, trembling with the wind, know that life is worthless."

Shri Vinayavijayjit Shri Shantasudharas.

And so on, by contemplating in this way, a natural feeling of renunciation arises in him. He becomes weary of the world, tired, and has a strong desire to escape from this cycle of birth and death. He desires liberation and truly becomes a seeker. Then, with renunciation, he searches diligently for a true spiritual guide to learn the means of liberation. When he finds such a guide, who is rare and has a pure mind, he considers it a great blessing and with devotion, he acts according to his instructions. Therefore, when the teachings of the spiritual guide reach such a renounced soul, he attains right knowledge and other auspicious traditions, because his mind has become soft due to the water of renunciation, and knowledge sprouts within him. Thus, true inner renunciation becomes the best seed for him. And until the color of such inner renunciation is not imprinted on the mind, the soul does not develop the capacity to attain knowledge. As long as the mind is hard, theoretical knowledge cannot penetrate it, it only passes over the surface. But when the mind becomes soft and moist through the watering of renunciation, then the seed of right knowledge can be sown in it.

Shri Mansukh Bhai (the revered father of this commentator) has rightly said in the introduction to Shantasudharas, "Until the mind's activities are cleansed of the dirt of desires by the purifying agent of renunciation, the soul will not be able to absorb the nourishing medicine of the teachings, which is like a chemical, and it will be unsuccessful."