Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 162

(૯૬)
ગદષ્ટિસમુચ્ચય પણ ઉપજે. જે પ્રતિપાત ન થાય, આવ્યા પછી પડે નહિં, તે નરકાદિ પ્રતિપાતી હેચ દુઃખરૂપ અપાય-આધા પણ ન હોય. આમ પહેલી ચાર દષ્ટિમાં બે તે જ સાપાય વિકલ્પ છે-કાં તે તે પ્રતિપાતી હોય, કાં તે અપ્રતિપાતી હેય; અને
પ્રતિપાતી હોય, તે જ સાપાય-અપાયવાળી હોય; અપ્રતિપાતી તે નિરપાય જ–અપાય રહિત જ, નરકાદિ બાધા રહિત જ હોય.
અત્રે કોઈ પ્રશ્ન કરે કે–શ્રેણિક મહારાજા ક્ષાયિક સમ્યકત્વના ધણી છતાં, સ્થિરારૂપ અપ્રતિપાતી દષ્ટિમાં વર્તતાં છતાં, નરક વગેરે દુઃખરૂપ અપાય-બાધા કેમ પામ્યા? તે તેને
ઉત્તર એ છે કે-પ્રસ્તુત દૃષ્ટિના અભાવમાં પૂર્વે તેમણે તેવા પ્રકારે શંકા-સમાધાન કર્મ ઉપાર્યા હતા, તેના વિપાક વશે તેવા તે સમ્યગદષ્ટિ મહાત્માને તેવી
નરકાદિ દુઃખરૂપ અપાયની પ્રાપ્તિ થઈ. અને આમ સ્થિરાદિ દષ્ટિવાળાને કવચિત્ તે અપાય હોય, તો પણ તે કાંઈ પ્રતિપાતથી હોતો નથી, પણ અપ્રતિપાત છતાં પૂર્વે બાંધેલા કર્મને લીધે હોય છે. વળી અત્રે જે અપાય ન હોય એમ કહ્યું છે તે પ્રાયેઘણું કરીને અપાય ન હોય, એ દૃષ્ટિએ કહ્યું છે, એટલે કવચિત્ અપવાદવિશેષે તેમ હોય પણ ખરૂં. પણ કોઈ પણ સંજોગોમાં સ્થિરાદિ દષ્ટિને પ્રતિપાત તે ન જ હોય.
અથવા તે બીજી રીતે જોઈએ તે તેવા શ્રેણિકાદિ જેવા મહાનુભાવોને આ અપાયબાધા તે અનપાય જ છે, અપાય જ નથી, બાધારૂપ જ નથી. કારણ કે વજન ચેખાને
પકાવવાથી કાંઈ તેના પર પાકરૂપ અસર થાય નહિં, તે પાકે નહિં; અપ્રતિપાતી તેમ શરીરદુ:ખરૂપ પાક હોવા છતાં, તેવા મહાજનના ચિત્તનેનિરપાય જ આશયને કંઈ પણ દુ:ખરૂપ અસર પહોંચતી નથી. તે અવધૂતે તે “સદા
મગનમાં” રહે છે ! એટલે પરમાર્થથી તેવા સમ્યગદૃષ્ટિ સમતાવંત જોગીજનોને તેવો કોઈ પણ અપાય સ્પર્શ નથી, જલમાં કમલની જેમ તેઓ નિલેપ જ રહે છે. કારણ કે તેઓ સર્વ અપાયથી–બાધાથી પર “ઉદાસીન એવી આત્મદશાની ઉચ્ચ કક્ષાએ બિરાજમાન હોય છે, કે તેવો અપાયરૂપ દુઃખભાવ તેમને પહોંચી શકતા નથી.
સુખકી સહેલી હૈ, અકેલી ઉદાસીનતા,
અધ્યાત્મની જનની, તે ઉદાસીનતા, –શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી * સુખ દુઃખરૂપ કરમ ફલ જાણે,
નિશ્ચય એક આનંદો રે, –શ્રી આનંદઘનજી
આમ જે દષ્ટિ પ્રતિપાતી નથી, આવ્યા પછી પડતી નથી, અપ્રતિપાતી જ રહે છે, તે તે અપાયરહિત, હાનિ-બાધારહિત, દુઃખરહિત જ હોય, એમાં કંઈ પ્રશ્ન જ રહેતું નથી, એમ સાબીત થયું. આ આકૃતિ ઉપરથી સમજાશે.

Translation AI Generated

(96)
The collection of Gadasti also arises. That which is not subject to Pratipat, does not fall after it has come, is not subject to the suffering of Naraka, etc. It is also not subject to Apay. Thus, in the first four Dasti, there are two alternatives - either it is subject to Pratipat or it is not subject to Pratipat; and if it is subject to Pratipat, it is subject to Apay and Apay; if it is not subject to Pratipat, it is Nir-Apay, free from Apay, free from the bondage of Naraka, etc.
Here, someone may ask - why did Shrenik Maharaj, despite being the owner of Kshayik Samyaktv, despite being in the stable form of A-Pratipat Dasti, suffer the suffering of Naraka, etc.? The answer is that in the absence of the present Dasti, he had previously performed Karma of doubt-resolution, and due to its Vipak, such a Samyakdasti Mahatma experienced the suffering of Naraka, etc. And thus, even if someone with stable Dasti, etc., experiences Apay, it is not due to Pratipat, but due to the Karma bound in the past, despite being A-Pratipat. Moreover, the Apay that is said to be absent here is absent in the sense of being absent in the general sense, so it is true that it may be present in some exceptional cases. But in any case, Pratipat is not present in stable Dasti, etc.
Or, if we look at it in another way, such Apay-bandha for great souls like Shrenik, etc., is An-Apay, it is not Apay, it is not bondage. Because when a weight is placed on a ripe fruit, it does not affect the fruit, it does not ripen; similarly, even though A-Pratipat is like the ripening of the body, it does not affect the mind of such a great person, it is Nir-Apay, it does not cause any suffering. Such an Avadhuta remains "always absorbed" in the state of absorption! Therefore, from the point of view of Paramarth, such Samyakdasti, equal-minded yogis, are not touched by any Apay, they remain like a lotus in water. Because they are beyond all Apay, beyond all bondage, they are "seated in the high state of self-awareness, which is indifferent," so the suffering of Apay cannot reach them.
Sukhi saheli hai, akeli udaseenata,
Adhyatma ni janani, te udaseenata, - Shrimad Rajchandraji
Sukha dukhrup karam phal jaane,
Nishchay ek aanando re, - Shri Anandghanji
Thus, it is proven that the Dasti which is not subject to Pratipat, does not fall after it has come, remains A-Pratipat, is free from Apay, free from harm and bondage, free from suffering, there is no question about it. This will be clear from the figure.