Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 107

ધર્મસંન્યાસયોગ
(૪૧) અને આમ ગ્રંથિભેદ થઈ, આત્માનુભૂતિરૂપ સમ્યગદર્શનની પ્રાપ્તિથી જેને પરમ આનંદવલાસ ઉપ છે, એવા સમ્યગદષ્ટિ યોગી પુરુષના આવા સહજ અનુભવ ઉદ્ગાર નીકળી પડે છે –
આત્મા જ્ઞાન પામે એ તે નિ:સંશય છે; ગ્રંથિભેદ થયે એ ત્રણે કાળમાં સત્ય વાત છે. સર્વ જ્ઞાનીઓએ પણ એ વાત સ્વીકારી છે.”
અનંત કાળથી જે જ્ઞાન ભવહેતુ થતું હતું, તે જ્ઞાનને એક સમય માત્રમાં જાત્યંતર કરી જેણે ભવાનિવૃત્તિરૂપ કર્યું, તે કલ્યાણમૂર્તિ સમ્યગદર્શનને નમસ્કાર.”
-શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી આવું કલ્યાણમૂર્તિ સમ્યગદર્શન અપૂર્વકરણ વડે ગ્રંથિભેદ થયા પછી પ્રાપ્ત થાય છે. અને આ સમ્યગદર્શનને પાંચ લિંગ એટલે પ્રગટ ચિહ્ન છે :-(૧) પ્રશમ, (૨) સંવેગ,
(૩) નિર્વેદ, (૪) અનુકંપા, (૫) આસ્તિક્ય. પ્રધાનપણું પ્રમાણે આ સમ્યકત્વના લક્ષણોને આમ પૂર્વનુપૂર્વ અનુક્રમ છે, પણ પશ્ચાનુપૂર્વથી એટલે ઊલટા ચિન્હ અનુક્રમે એ સુંદર-રૂડા છે, એમ શાસ્ત્રનું રહસ્ય જાણનારા કહે છે. કારણ કે
આસ્તિક્ય ન હોય તે પ્રશમ આદિ સુંદર-સારા ન લાગે, શોભે નહિ, ઈત્યાદિ ઊલટા ક્રમે સમજવું. અને સુલટા ક્રમે પ્રથમનું લક્ષણ હોય તે પછીનું લક્ષણ આવે એમ સમજવું. તે આ પ્રકારે –
પ્રથમ તે પ્રશમ એટલે કષાયનું ઉપશાંતપણું થાય, તે વિવેક વિચારને અવકાશ થતાં સંવેગ એટલે માત્ર મેક્ષાભિલાષ પામે, તેથી નિર્વેદ એટલે સંસારથી કંટાળો ઉપજે, અને સ્વદયા-પરદયારૂપ અનુકંપા આવે. આ ચાર ગુણ જ્યારે જીવમાં પરિણમે ત્યારે પાંચ આસ્તિકય ગુણ પામવાની યોગ્યતા-પાત્રતા તેનામાં પ્રગટે. ( આમ સુલટા ક્રમે છે. )
કષાયની ઉપશાંતતા, માત્ર મોક્ષ અભિલાષ; ભવે ખેદ પ્રાણી દયા, ત્યાં આત્માર્થ નિવાસ, દશા ન એવી જ્યાં લગી, જીવ લહે નહિં જોગ; મોક્ષમાર્ગ પામે નહિં, મટે ન અંતર રોગ.”
– શ્રીમદ્ રાજચંદ્રપ્રણીત શ્રી આત્મસિદ્ધિ અથવા ઊલટા ક્રમે આસ્તિક એટલે જીવાજીવ આદિ તત્વના અસ્તિત્વની-હેવાપણાની આસ્થા–અંતર્ પ્રતીતિ ઉપજે, સ્વરૂપ જાણે, તે અનુકંપા ઉપજે આ જીવાદિ જાણી તેને અનુસરતો કંપ આત્મામાં થાય, એટલે સ્વદયા–પિતાના આત્માની અનુકંપ ઉપજે કે–અરે !

Translation AI Generated

## Dharma-Sannyasa Yoga

(41) And thus, with the breaking of the knots (granthi-bhed) and the attainment of Samyak Darshan, the realization of the soul, which brings supreme bliss, the following spontaneous expressions of the Samyak Darshi Yogi arise:

“It is certain that the soul has attained knowledge; the breaking of the knots is a truth in all three times. All knowers have also accepted this.”

“Salutations to the auspicious Samyak Darshan, which transformed the knowledge that was destined for endless cycles of birth and death into a single moment, making it the cessation of birth and death.”

- Shrimad Rajchandraji says that this auspicious Samyak Darshan is attained after the breaking of the knots through the unique (apuurvakaran) means. And this Samyak Darshan has five signs (ling), which are its manifest characteristics: (1) Prasham (tranquility), (2) Sanveg (zeal), (3) Nirved (dispassion), (4) Anukampa (compassion), (5) Astikya (faith).

According to their primary importance, these characteristics of Samyaktava have this sequential order, but according to their reverse order, they are beautiful and radiant, say those who know the secrets of the scriptures. Because,

If there is no Astikya, then Prasham, etc., will not appear beautiful or good, they will not be attractive, etc. This should be understood in reverse order. And it should be understood that the first characteristic leads to the next characteristic in reverse order. It is like this:

First, there is Prasham, the cessation of passions, which gives space for the thought of discrimination (viveka), then Sanveg, the desire for liberation alone, arises, from which Nirved, the weariness of the world, arises, and Anukampa, compassion for oneself and others, arises. When these four qualities manifest in the soul, the capacity and eligibility to attain the fifth quality, Astikya, is revealed. (This is the reverse order.)

Cessation of passions, desire for liberation alone; sorrow for birth, compassion for beings, dwelling in the self, such a state is not there until, the soul does not get the right path; it does not attain the path of liberation, the disease of the heart does not subside.”

- Shrimad Rajchandraji’s Shri Atmasiddhi

Or, in reverse order, Astikya, the faith in the existence of the soul, the principle of life, etc., arises, the true nature is known, then Anukampa arises, knowing this soul, etc., a tremor arises in the soul, which is compassion for oneself, compassion for the soul of the father, arises, that - Oh!