________________
તેમની તે તે આશ્ચર્ય દશાઓને તેમના જેવા જ સમજી શકે છે.
“ધર્મલાભ”. મધુર અને ગંભીર સ્વરલહરી એક ઘરના ફળિયામાં ઘૂમી વળીયા. ભાવભીના આવકારે એ સંતનું સ્વાગત કર્યું. સંતના પગલે પગલે આંગણું પાવન થઈ ગયું... ઓસરી મહેકી ઉઠી.... ને ઘર... એની તો દેવોને ય ઇર્ષ્યા આવી ગઈ. અતિ આગ્રહને અલ્પ ગ્રહણ... સંત “ધર્મલાભ” કહીને આગળ વધ્યા. આખું ય ઘર એ અલગારી અસ્મિતા પર ઓવારી ગયું. એ
ઓવારણાઓ અને એ વંદનાવલિઓથી તદ્દન નિર્લેપપણે આગળ વધ્યા છે એ સંત. આગળના ઘર પાસે “ધર્મલાભ” ના આશિષ સાથે એ સંત ઊભા રહ્યા. પગ સ્થિર થયા ને જાણે રસ્તાની ઉષ્ણતાના ગુણાકાર થઇ ગયા. ઘરમાંથી કોઈ જ પ્રતિભાવ નથી. પગ દાઝી રહ્યા છે, ને છતાં ય મુખમુદ્રા પર શીતળતાનું એકછત્રી સામ્રાજ્ય છવાયેલું છે. સંત હજી આગળ વધ્યા. “ધર્મલાભ” નો મંગલ ઘોષ હજી તો ગુંજી રહ્યો હતો, ત્યાં તો અંદરથી મર્મવિધી અવાજ આવ્યો, “હરામખોર! આગળ જા.” ને સંત આગળ વધ્યા. દ્રવ્યથી પણ અને ભાવથી પણ. જ્ઞાનની પરિણતિ અને પતન આ બંને એક સાથે હોવા શક્ય જ નથી. સંત પાસે જ્ઞાનનો ભાર નહીં, પણ જ્ઞાનની પરિણતિ હતી. આગમવાણી એમની રગ રગમાં વહેતી હતી – वंदिजमाणा न समुक्कसंति,
हीलिजमाणा न समजलंति। दंतेण चित्तेण चरंति धीरा,
