________________
હતો. એમનો સમગ્ર પૂર્વ – પરિવાર તો હજી ય રાગની રંગે રંગાયેલો હતો. ચારિત્રનો સ્વીકાર કરીને રાજર્ષિએ સહુને ધર્મલાભ આપ્યા ને વિહાર કર્યો, પણ આશ્ચર્ય! કોઈ પાછા જવા તૈયાર નથી. એટલું જ નહીં પણ એ રાજર્ષિના પગલે પગલે સહુ પાછળ પાછળ જાય છે.. ૬૪,૦૦૦ રાણીઓ, ૧૪ રત્નો, ૩૨,૦૦૦ રાજાઓ, ૩ કરોડ સૈનિકો, ૮૪ લાખ હાથીઓ, ૮૪ લાખ ઘોડાઓ... બધાં પાછળને પાછળ... સૌ ચોધાર અશ્રુએ રડી રહ્યા છે. પાછા ફરો... પાછા ફરો.... આ જ સહુનો અંતર્નાદ છે. એક દિવસ. બે દિવસ... ત્રણ દિવસ.... અઠવાડિયું... બે અઠવાડિયાં... ત્રણ અઠવાડિયાં... મહિનો... દોઢ મહિનો... બે મહિના.. ત્રણ મહિના ચાર. પાંચ..... છ-છ મહિના સુધી આખો પરિવાર પાછળને પાછળ ફરે છે.. રડે છે.” કકળે છે.... કાકલુદીઓ કરે છે... કરુણ વિલાપ કરછે. પાછા ફરો ને પાછા ફરો – ની રટણા કરે છે. ને આ રાજર્ષિ પાછા તો નથી જ ફરતાં, પાછું વળીને જોતાં પણ નથી. રાજર્ષિનું ગણિત બહુ સ્પષ્ટ છે...
તેરા છે તો તેની પાસે
અવર સબ હી અનેરા મારા ખાતર કરુણ વિલાપ કરતો પરિવાર પણ મારો નથી, અનેરો છે - અન્યનો છે – પારકો છે. એમને મારો માનીને જો પાછો વળીશ. તો ય અંત સુધી આ પરિવાર મારા પ્રત્યે આવો જ સ્નેહી રહે, એની કોઈ જ ખાતરી નથી. અને જો કદાચ મારા મૃત્યુ સુધી એ મારો સ્નેહી જ રહે, તો પણ એનાથી મારા અત્માને
-
~ 37
-
